A Most Violent Year: Ah şu kapitalizmin gözü kör olsun!
JC Chandor’u 2011 yapımı ‘Margin Call’la tanımıştık. Film, 2008’de merkez üssü Wall Street olan ve ‘tsunamik’ etkileri açısından tüm dünyayı sarıp sarmalayan muşhur finans krizinin nasıl çıktığını dair kendince birtakım tezleri önü sürüyor ve bir anlamda, karmaşanın fotoğrafını ‘içeriden’ çekiyordu.
Festivalde günün filmi: A Most Violent Year
Lakin filmden gerçek anlamda tat almak için nerdeyse kendi çapınızda bir ‘broker’ olmanız gerekiyordu. Üstelik ‘Margin Call’u, ‘Kapitalizm içi bir yüzleşme filmi’ olarak da tanımlamak mümkündü. Eğer ki dünya görüşü itibarıyla yüreğiniz zaten bu sistemin yıkılması yolunda çarpıyorsa, filmin dramatik unsurları sizin için çok şey ifade etmeyebilirdi.
Sonra ikinci adım geldi: JC Chandor daha adeta bir yalnızlık ve hayatta kalma mücadelesi olarak tanımlanacak Roberd Redford’lu ‘Sona Doğru’yla (All Is Lost) karşımıza çıktı. Malum, ‘Cast Away’da FeDex çalışanı düştüğü adada kendince bir ‘Cuma’yı buluyor ve Wilson marka voleybol topunda bir yâren, bir yol arkadaşı yaratıyordu. ‘Sona Doğru’nun ana karakteri böylesi bir dosttan bile mahrum okyanusun sonsuz yalnızlığında kurtulmaya bekliyordu.
Genç yönetmenin son adımı ‘A Most Violent Year’ ise kimi kodları bakımından belki ‘Margin Call’la daha bir akraba. Film, kapitalizmin 1980’li yıllarındaki görüntüsüne uzanıyor. Göçmen Arel Morales, ‘Amerikan rüyası’nı görmeyi başaranlardan: Güzel eşi, çocukları, kocaman evi var. İşi de akaryakıt sevkiyatı. Lakin son günlerde kamyonlarına göz dikiliyor. Birtakım mihraklar, onun önünü kesmeye çalışıyor. Öte yandan kendisi de pek temiz bir iş adamı sayılmaz, düzenin kaçaklarından, açıklarından yararlanma peşinde. İşler bu aşamadayken sistem de üzerine geliyor; şirketine yönelik üç dava kapıdadır...
JC Chandor ‘A Most Violent Year’de, yeniden kapitalizm baş ağrılarına geri dönüyor diyebiliriz. Bu kez meseleye daha doğru noktalarda yaklaştığı kanatindeyim. Bu düzende herkes için önemli olan kendi varlığının devam etmesi. Evet, kimi yaralar alınabilir ama önemli olan devranın dönmesi. Çünkü ana çark, ana eksen böylesi bir devinim üzerine inşa edilmiş. Bu tablo içinde hayatını paylaştıklarınız sistemin yarattığı (ya da önerdiği) ahlakın bir parçası olabilir. Özellikle sonralara doğru simgesel anlamda bir sahne var ki, bence çok çarpıcı, çok müthiş ve asıl önemlisi adeta sistemin temel reflekslerini açıklıyor.
Coen Biraderler’in ‘Sen Şarkılarını Söyle’sinden hatırladığımız Oscar Isaac’in sürüklediği filmin oyuncu kadrosu da gayet ışıltılı. Sonuçta JC Chandor, bu son adımını da göz önünde bulundurulduğunda ‘Üç filmi’ itibariyle sözü olan bir yönetmen olarak sinema dimağımızdaki yerini aldı sanırım…
A MOST VIOLENT YEAR
Yönetmen: JC Chandor
Senaryo: JC Chandor
Oyuncular: Oscar Isaac, Jessica Chastain, Albert Brooks, David Oyelowo, Alessandro Nivola, Elyes Gabel
