Piyasa formülü

BASKI altındaki Merkez Bankası faizi 0.75 puan çekerek yüzde 8.75’e indirdi. 0.25-0.50 puan aralığı için atfedilen ‘ölçülü faiz’ indiriminin tanımı, Erdem Başçı tarafından en son Konya’daki toplantıda yaptığı konuşmada yeniden tarif edilmişti; 0.25-0.75 olarak. Sonradan kimse ‘ölçüyü fazla kaçırmadınız mı?’ demesin diye. Böylece Erdem Başçı Hükümeti tatmin için yine ara bir yol bulmuş oldu; fonlama faizi yüzde 9.50’lerden yüzde 8’li sayılara inmiş oldu. İkincisi de, faizlerin 4-5 puan artırıldığı 28 Ocak öncesindeki ortalama yüzde 7.20 ile piyasaya para verildiği faizlere oldukça yaklaşılmış oldu. Gecelik faizler de, Başbakan’ın kızıp gürlediği güne göre, yani tam bir ay öncesine göre 1.75 puan düşmüş olacak.
Başçı, hem her kademede faiz düşüşünden para kazanan mali piyasayı, hem ölçüye takılan analistleri, hem de hükümeti memnun eden bir karar aldı. Öte yandan, Merkez Bankası ve Erdem Başçı kendisine güvenlik marjı da bıraktı; yüzde 8-12 aralığındaki gecelik faiz koridorunu değiştirmedi. Bunun anlamı; işlerin her an terse dönebileceği kaygısının hala Merkez Bankası’nda varlığını koruyor olması demek. Mayıstaki faiz indirimini ‘piyasa faizleri aşağı geliyor’ diye yapan Merkez, bu kez yeni faiz indirimi için de ‘kılavuzu’ piyasanın kucağına bıraktı; ‘verim eğrisini (vadelere göre faiz oranı eğrisi) yatay tutarak sıkı duruşu devam ettireceğim’ diyor. Yani ‘siz tahvil alarak uzun vadeli faizlerin düşmesini sağlarsanız, ben de kısa vadeli faizleri düşürerek eşlik ederim’ diyor. Bunu ‘sıkılık’ olarak tanımlıyor.
Böyle diyor da, para politikasının enflasyon bağlantısı tali kalıyor. Banka, piyasa faizine endeksli bir ‘sıkı duruş’ vaat ederken, ‘enflasyon ne olursa faiz ne olur’ sorusuna yanıt vermiyor. Sadece ‘enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar’ bunun devam edeceğini söylüyor. İyi de, enflasyon hedefi yılsonu için yüzde 5, Mayıs enflasyonu yıllık yüzde 9.66; enflasyonda hangi seviyeye yaklaştığımızda ‘belirgin iyileşme’ sağlanmış olacak? Bunun için ne kadarlık bir zaman dilimi vaat ediliyor? Hayır, Başçı’nın yeni deneyi de bu; faizleri piyasa ile beraber indirmek. Geçen yıl mayıstan bu yılın ocak ayına kadar, piyasa faizleri yükselirken faiz artırmakta epey geride kalıp sonunda misli ile artırmak zorunda kalan Merkez Bankası, şimdi piyasaya faiz indirimlerini beraber yapmayı teklif ediyor.