CHP’den küresel oyuncu olma projesi

Bugün iç pazara dönük bir ekonomik modelin sonuna gelindi; zira bunun getirdiği yüksek cari açığı uzun süre taşımak olanaklı değil. Türkiye’nin yatırımlara dayanan ve ihracata dönük rekabetçi bir ekonomik modele ihtiyacı var. Ya 20 yıl sonrasında ne yapacağız? Türkiye’nin genç nüfusa sahip olması ekonomik olarak demografik bir avantaj idi. Bu avantaj, 2025 sonrasında yavaş yavaş ortadan kalkmaya başlayacak. Nüfusumuz yaşlanacak.

AK Parti’nin buna bulduğu ‘çözüm’; yurttaşlara ‘3 çocuk yapın’ demek oldu. Bu konuda sonradan teşvikler de getirildi. Ancak bir sorun vardı; kadınlar doğuracaktı da, sıra bu çocuklara eğitim ve işe gelince ne olacaktı? Bunun yanıtı yoktu. Tek şey vardı ki; devasa bütçeli çılgın kanal, inşaat projeleri; anlamı, ‘siz doğurun, çocuklarınız inşaatlara amele olsun’.

CHP’nin Türkiye Ekonomik Yükseliş Projesi, yine bu demografik avantajın ortadan kalkacağını görüyor ve tam olarak oraya bir proje koyuyor. Anadolu’nun demiryolu, karayolu ve havayolu kesişim noktasında, kıyılara da yakın bir küresel lojistik merkez projesi. 2.2 milyon kişiye istihdam sağlayacağı iddiası olan bu proje; sadece lojistikle kalmıyor, katma değer yaratan, enerjisini yenilenebilir kaynaklarla yapan, tasarımında bilimsel ve kültürel nitelikleri de olan bir merkez de olacak aynı zamanda.

20 yıl sonrasına çalışır hale getirilmesi hedeflenen ki Çin ve Hindistan’ın yüzyılın ortalarında küresel ekonominin yüzde 45-50’sini üretir duruma gelecekleri bir dönemin öncesinde, Türkiye’yi üretim ve dağıtımda önce bölgenin sonra da kürenin diğer parçalarına köprü ülke yapma hedefi gayet tutarlı, gerçekleştirilmesi mümkün bir açı taşıyor.

UNCTAD’ın denizyolları yük taşımacılığı bağlantı endeksinde; küresel ticarete erişim kolaylığında Çin, Almanya ve Kore en iyi durumda olan ‘yüksek deniz bağlantısı’ ülkeleri. Türkiye ise ‘orta bağlantı’ düzeyinde; görece iyi olan bu pozisyonunu şimdiye değin kullanamadı. Kılıçdaroğlu, bunu “Denizi olmayan ülkeler için Türkiye’yi bir küresel liman haline dönüştürüyoruz” diyerek açıklıyor. Bu merkezin aynı zamanda bölgesel eşitsizlikleri de dengelemeye yararı olacağını anlatıyor; “1,5 milyar nüfusa buradan gönderecekler. 21 trilyon dolar geliri buradan ulaştıracaklar ve oradan yararlanacaklar. Bölgesel dengesizlikleri bu projeyle de önemli ölçüde gidermiş olacağız.”

Bu projenin yatırım maliyeti 40 milyar dolar kamusal keseden, 160 milyar doları da özel kaynaklarla tasarlanıyor. İşler hale geldiğinde her yıl 147 milyar dolarlık bir katma değer yaratması öngörülmüş. Bu sayılar gerçeklikten uzak değil.

Tasarım ekibinde bulunan bir uzmanla konuştum; “en önemlisi, bu merkez değerler zincirine eklemlenecek, Türkiye’nin en büyük kazançlarından biri de bu olacak” diyor. Ayrıca, böyle bir merkeze, benzer bir merkez kurmaya çalışan Çinlilerin de ilgi gösterip ortak olmak isteyeceklerini düşünüyor.

CHP bu projeyi ilan ederek, ekonomi alanında ikinci bir ‘golü’ de iktidar kalesine yuvarlıyor. Üç çocukla ‘insan kalabalığı’ ile küresel güç olmak iddiasına, katma değerli üretimle küresel güç olma iddiasını koyuyor. Değerli olanı da bu.

ugurses@hurriyet.com.tr