Remzi İren'in kadın başları

İren’in, bu yıl da geçmiş yıllarda olduğu gibi Stillife’da (Yıldızevler) açtığı sergisi 4 Nisan’a kadar görülebilir.
Bu sergide yer alan eserlerin büyük çoğunluğu İren’in artık klasikleşmiş kadın başı tablolarından oluşuyor. Cıvıl cıvıl coşkulu renklerle, temiz ve dengeli bir anlatımla doğadan, kırlardan ya da deniz kıyılarından görünümler ile at başları da sergide yer alıyor. Elbette sergiyi gezenlerin önünde durup fotoğraf çektirdiği kalpaklı, çakmak çakmak mavi gözlü Mustafa Kemal Atatürk portresi de Stillife’ın duvarlarını süslüyor.
İren, 1970 yılında İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nden mezun olduktan sonra bir süre Almanya’da araştırmalarda ve mesleki çalışmalarda bulunmuş bir sanatçı. Akademi yıllarında Anadolu’yu diyar diyar gezerken gördüğü kadın baş bağlamaları İren’i çok etkilemiş. İren, unutulmaya yüz tutmuş, bitmez tükenmez kültür hazinemizin sandığından bulup çıkarabildiği bu kıymetleri yöresel ve belgesel biçimde, resim dile ile anlatmaya çalışıyor.
İren’le sohbetimizde de, tuvale yansıttığı kadın baş bağlamaları ön plandaydı. Sanatçı, baş bağlamalarının resimlerinde neden ana temayı oluşturduğu şöyle anlattı:
“İstanbul’da akademide tekstil bölümünde okudum. Akademideki arkadaşlarla Türk Halk Sanatlarını araştırmak için bir dernek kurduk. Bu dernekte Anadolu’da günümüze kadar ulaşmayı başarmış halk sanatlarıyla ilgili incemeler yapıyorduk. Resim bölümünde okuyan kendi alanında, heykel bölümünde okuyan kendi alanında, tekstil bölümünde okuyan kendi alanında vs. Ben tekstilde okuduğum için heybe, cicim, kilimin yanısıra Anadolu kadınının baş bağlamalarıyla da ilgilendim. Anadolu kadın baş bağlamalarıyla ilgili Türkiye’nin en önemli etnolog ve Türk kültürü araştırmacısı Sabiha Tansuğ’dan önemli bilgiler edindim. (Sabiha Tansuğ ile ilgili bir bilgi vermek isterim. 1971-1989 arasında tedavülde bulunan madeni 50 kuruşlukları bilen okurlarımız, bu paranın üzerindeki profilden kadın portresini hatırlayacaktır. İşte 50 kuruş üzerindeki bu kadın portresi Tansuğ’un 1968’de Ankara’da gelin başı ile çektirdiği fotoğraftır.UE)
Anadolu kadını için baş bağlamaları özel günler açısından önemlidir. Örneğin düğünde, matemde, dul kaldığında, eşi vatani görev için askere gittiğinde ayrı ayrı baş bağlamasıyla karşılaşırsınız. Yani baş bağlamasından kadının sosyal statüsünü anlayabilirsiniz. Kadın baş bağları beni öylesine etkiledi ki, yıllardan beri onları bıkıp usanmadan tuvale yansıtıyorum.”

ATATÜRK PORTRESİ

Peki ya Atatürk? İren’in Atatürk çalışmaları gerçekten bir başka. İnsana, “İşte gerçeğiyle birebir, görmek istediğimiz gibi bir Atatürk. Karşısına geçince gerçekten O’nu görüyorsunuz” dedirtiyor. Sohbetimizde İren, Atatürk resimlerinin bu kadar beğenilmesini şöyle açıklıyor:
“Bakın dünyada en iyi portre çalışmalarını eski Sovyet cumhuriyetlerindeki ressamlar yapar. Atatürk’ü de en iyi yapan ressamları Azerbaycan’da bulursunuz. Ama benim farkım şu. Bu topraklarda yaşayan herkes O’nu çocukluğundan itibaren öğrendi, tanıdı ve sevdi. O’nu hissederek büyüdük. Kimsenin şüphesi olmasın O’nunla büyümeye devam edilecektir bu ülkede. İstedikleri kadar çabalasınlar, bu topraklarda yaşayan insanların kalbinden kazıyamayacaklar O’nu. Başında dedim ya, ‘O’nu hissederek büyüdük’ diye. İşt o tarifi imkansız hisdir, Atatürk’ü böylesine güzel şekilde tuvale yansıtmamın nedeni.”

HAYVAN FİGÜRLERİ

İren’in resimlerinde, at, köpek, keçi gibi figürlere de rastlarsınız. Sohbetin sonuna doğru İren eserlerinde hayvan figürlerine neden yer verdiğini, “At, keçi, köpek...Bunlar desen olarak artistik görüntüleri, duruşları zengin hayvanlardır. Örneğin atların koşması beni çok etkiler. Alıp başka dünyalara götürür beni” diye anlatıyor.

KENTTE NE VAR?

MUSTAFA Salim Aktuğ-22 Nisan’a kadar (Atlas Sanat/ Çankaya), Setenay Özbek-1 Nisan’da açılacak (Kent Sanat/Yıldız), Söbütay Özer-5 Nisan’a kadar (Sepa Sanat/Ümitköy), Ahmet Yeşil (resim)-Emre Gün (seramik)- 6 Nisan’a kadar (Galeri Soyut/Yıldızevler), Şekip Oğuz-1 Nisan’da açılacak (İsmail Altınok Sanat Merkezi/Kolej), Funda İyce Tuncel-30 Mart’ta açılacak (Peker Sanat/Yıldız), Gülveli Kaya-16 Nisan’a kadar (KAV Sana/Yıldız), Ece Turaman-15 Nisan’a kadar (Armoni Sanat/Yıldızevler), Baran Kamiloğlu-13 Nisan’a kadar (Mustafa Ayaz Müzesi/Balgat), Müslüm Teke-8 Nisan’a kadar (Galeri Sanat Yapım/Şenyuva), Tunç Tanışık-14 Nisan’a kadar (Platform A/Taurus AVM), Orhan Zafer-7 Nisan’a kadar (Emin Antik/Kale), Ayşegül Yarar-6 Nisan’a kadar (Fırça Sanat/Hilal Mah.), Atilla Atar-9 Nisan’a kadar (Galeri Akdeniz/Yıldızevler), Atila İlkyaz-2 Nisan’a kadar (Galeri Kara/Kızılay), Namık Kargül-6 Nisan’a kadar (Galeri Z/Samanpazarı), Şenay Dayanır ve öğrencileri rölyef sergisi-3 Nisan’a kadar (TBMM M.Necati Kültür Evi/Kızılay).