Yıldızlar İstanbul’dan geçti

İstanbul’a havacılık dolu günler yaşatan Airex, uçak satış anlaşmaları ve akrobasi gösterileri ile sektöre damgasını vurdu.

Bu yıl fuarın yıldızı bölgesel uçaklardı. İlk defa iş jetlerinin önüne geçen bölgesel uçak pazarında imalatçılar Airex’e tam kadro katıldı. Hızla gelişen iç hat pazarında gerek THY, gerekse de özel havayollarına uçak satmak isteyen imalatçılar yoğun temasta bulundu.

ATLASJET’TEN EMBRAER SİPARİŞİ

Airex tarihindeki en büyük uçak anlaşması AtlasJet ile Brezilyalı Embraer arasında imzalandı. Ön satış anlaşmasıyla AtlasJet iç hatlarda ve bölgesel uçuşlarda kullanmak üzere ikisi 78 koltuklu ERJ170, dördü de 86 koltuklu ERJ175 toplam 6 uçak alacak. Dört adet de opsiyon anlaşması yapan şirkete teslimatlar bu yıl kasım ayında başlayacak. ERJ170/175, 2006’da daha uzun gövdeli 118 koltuklu ERJ195 ile değiştirilecek. AtlasJet, New York merkezli Jet Blue gibi A320 ve ERJ serisi uçaklarla ortak, düşük maliyetli bölgesel operasyon yapacak. Satış sonrası Embraer’in Türkiye temsilcisi Delta Havacılık, Airex 2006 için hemen katılım anlaşmasını hemen imzaladı.

THY, RJ100/RJ70’lerin uçuşlarının durdurulması nedeniyle bölgesel uçak arayışında. Uzmanlar THY’nin kısa vadede wet lease yani uçuş ekipleri ile kiralama, uzun dönemde ise uçak sipariş anlaşmasının çok kısa zamanda yapılabileceğine dikkat çekiyor.

Fuarda varlığını 1996’dan bu yana koruyan Boeing, ailenin en küçük üyesi 717 ile havayollarının karşısına çıktı. Türkmenistan Havayolları’ndan getirilen uçak özellikle THY yetkilileri tarafından ilgiyle incelendi. Kabinde Türkmenistan Devlet Başkanı Saparmurat Türkmenbaşı’nın resminin asılı olduğu uçak 110 koltuk kapasitesi ile havayollarına düşük maliyetli operasyon imkanı sunuyor.

Bölgesel uçakların arasına park eden Gözen Air portföyündeki Free Bird Havayolları’na ait Airbus A320, Airex’in kapasite ile en büyük uçağıydı. Yoğun yaz uçuş programına rağmen getirilen uçak ilgi çekti.

Turboprop pazarda Bombardier Dash 8-Q400 ve ATR-72-500’ün çekişmesine Rusya’dan Antonov da katıldı. Şirket yeni ürünü An-140 ile pazarda varlığını hissettirdi. Üç uçak sık sık demo uçuş yaparak performanslarını potansiyel müşterilere sergiledi. THY’nin çapraz uçuş yapmak üzere kısa pistli havalimanları için 5 adet turboprop uçak almayı planlarken ihtiyacın önümüzdeki dönemde özel sektörle birlikte 20’ye kadar çıkacağı tahmin ediliyor. Uzmanlar 600 kilometreye kadar olan uçuşlarda pervaneli uçakların jetlere oranla çok daha ekonomik olduğunu vurguluyor.

İŞ JETLERİ TAM KADRO

Her ne kadar iş jetleri ilk defa ikinci planda kalsa da imalatçılar eksiksiz Airex’te yerlerini aldı. Katılım rekoru yine Cessna’daydı. Ankara merkezli EmAir tarafından temsil edilen Cessna’nın standında Citation serisinden X, XLS ve CJ2 modelleri sergilendi. Ayrıca pervaneli uçak serisinden tek motorlu 172 de yerini almıştı.

Fransız Dassault, Falcon 900EX ve 2000 modeli ile Airex’teydi. Soylu Havacılık tarafından şirketin 900EX modeli ‘EASy’ olarak adlandırılan özel kokpit tasarımına sahip modeli, Türkiye’de ilk kez sergilendi. Pilotlar EASy kokpit ile uçuş verilerini üç ana göstergeden takip ediyor. Uçuş verileri özel mouse yardımı ile giriliyor. Halen opsiyon olarak sunulan bu tasarım önümüzdeki yıllarda Dassault’un tüm Falcon serilerinin temel kokpit tasarımı haline gelecek. Sipariş rekorları kıran Falcon’un 2000 ve 900 serisi uçakları için yeniden sıra verilmeye başlandı.

Bombardier ise Kontinental Havacılık temsilciliğinde fuara uzun menzilde Global Express ile orta sınıfta Challenger 604 uçaklarını getirdi. Şirket bu uçaklarla ekonomik kullanım ömürlerini doldurmaya başlayan Gulfstream GIV’lere alternatif sunmayı hedefliyor. Raytheon ise Delta Havacılık tarafından temsil edilen Hawker 800XP ile Altay Havacılığın temsil ettiği tamamen kompozit gövdeli Premier 1 modeli ile Airex’te boy gösterdi.

BIYIKLI İTALYAN

Özel uçak pazarında pervaneli uçak kategorisinde ‘Bıyıklı İtalyan’ olarak tanınan ve yatay stablizesi kuyruk yerine burunda bulunan Piaggio imalatı P180 Avanti yine ilgi odağı oldu. Türkiye temsilciliğini Soylu Havacılık şirketinin yaptığı uçak iş adamları için tasarlanan modelinin yanı sıra ambulans uçak model alternatifini sundu. Menzili İstanbul-Londra arasına ulaşan uçağın uçuş saatindeki maliyet düşüklüğü bir çok iş adamı için tercih nedeni oluyor.

Pilatus şirketi kendi pilot olarak uçan ve yüksek performans isteyen iş adamlarına PC-12 modelini getirdi. Özellikle Amerika’da yüksek satış rakamları yakalayan Pilatus başta Türkiye olmak üzere Avrupa’da bazı ülkelerde tek motorlu uçaklara gece uçuş yasağının kalkması ile satışlarının katlanacağına inanıyor.

İtalyan Vulcan Air ise mükemmel görüşe sahip ‘Observer’ uçağı ile Airex’e geldi. Çift motorlu, pervaneli uçağın özel yağmur bombalı modeli ile fuardaydı.

Kapalı alanda Türk Hava Yolları kabinden tekniğe kadar farklı bölümlerini tanıttığı stantla yer aldı. Boeing tanıtımında ilk defa ağırlığını 737’den 717 ve 777’nin yanı sıra yeni modeli 7E7’ye kaydırdı. Hizmetteki yolcu uçaklarından yüzde 20 daha ekonomik uçuş maliyetine sahip olması hedeflenen uçak birebir kabin boyutunda hazırlanmış salonda gösterilen filmle tanıtıldı.

Havalimanı işletmecileri TAV ve Bayındır’ın yanı sıra Antalya’nın ikinci terminalini alan Çelebi Grubu da Airex’te boy gösterdi. Bakımda özel sektörden MNG Teknik ve Prima yer aldı. Yerli imalatçılardan TAI, Havelsan, Timsan, Akkurt gibi şirketler ürünlerini ve hizmetlerini tanıttılar. Fuara katılan ve Gözen Havacılık portföyündeki Free Bird Havayolları Airbus A320 uçağını statik park alanında sergiledi.

Organizatör Mint Fuarcılık, Airex’i 2006’da daha da büyütmek üzere çalışmalara şimdiden başladı. Katılım yelpazesini genişletmeyi hedefleyen Mint Fuarcılık, Airex’i seminer ve diğer aktivitelerle geliştirmeyi planlıyor.

VIP UÇAĞI FALCON 900EX

Fuarda en fazla VIP uçuşu Dassault Falcon 900EX tarafından yapıldı. Üç motorlu uçak, İstanbul-Ankara arasında Dışişleri Bakanı Abdullah Gül ile Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ı taşıdı. 12 koltuklu uçak, geniş kabini ile iki bakandan da tam not aldı. Dassault hükümet uçak filosuna uzun menzilli uçuşlar için 900EX, orta menzilli ihtiyaç için de 2000EX modelini öneriyor.

AKROBASİ GÖSTERİLERİ

Airex’te bu yıl akrobasi gösterileri açısından heyecanlı anlar yaşandı. Ali İsmet Öztürk yeni Pitts uçağı ile gökyüzüne imzasını attı. ‘Mor Menekşe’ takma isimli Pitts, özel motor ve kanat yapısı ile heyecanları doruğa çıkarttı.

Fransa’dan gelen ‘Uzay Şövalyeleri’ ise Airex’in ilk yabancı akrobasi ekibi oldu. İki ‘Cozy’ tipi uçaktan oluşan ekip uyumlu hareketleri ile izleyenlere hoş anlar yaşattı. Kompozit gövdeye sahip Cozy, kuyruktan motorlu ile saatte 390 kilometre hız yapabiliyor.

BAKAN’DAN ÖZEL İLGİ

Airex, Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım tarafından açıldı. Kurdele kesiminden sonra Bakan’ın ilk durağı Kokpit’in standıydı. Bakan Yıldırım, AKP’nin İstanbul Milletvekili Gülseren Topuz, Uğur Cebeci ile sohbet etti. Uçakları teker teker gezen, bilgi alan bakan Airex’in ilk gününü fuar alanında geçirdi.

KOMPOZİSYON YARIŞMASI

Delta Havacılık tarafından düzenlenen ilköğretim okulları arasındaki ‘Hayalimdeki Havacılık’ kompozisyon yarışmasının ödüllerini Bakan Binali Yıldırım ve THY Genel Müdürü Abdurrahman Gündoğdu verdi.

FUARDAN NOTLAR

Airex, dünya devi uçak imalatçılarının her türlü ekonomik krize, savaşa ve diğer faktörlere rağmen Türkiye’ye güvendiğini bir kere daha ortaya koydu. Fuardaki uçak ve şirket sayısı ile yelpazenin genişliği bunun bir göstergesiydi.

Fuara başta THY’nin uçak ihalesi olmak üzere hareketli günlere rağmen Airbus’ın katılmaması dikkati çekti. Şirketler katılımla ilgili çok farklı politikalar izliyor. Boeing Avrupa’nın en büyük üçüncü fuarı ILA Berlin’e katılmazken tercihlerini Paris ve Farnbrough’un yanı sıra Airex gibi bölgesel ancak ciddi havacılık fuarlarından yana kullanıyor. Airbus ise az sayıda fuara katılıyor.

Fuarda iş adamlarının uçak seçerken eskiye oranla daha bilinçli hareket ettiği dikkat çekti. Uçakların konforundan çok performansıyla ilgilenen iş adamları ağırlıklı olarak küçük ve orta sınıf uçaklarla ilgilendi. Durgunluğun yerini önümüzdeki aylarda sona ereceğine inanılırken, uzmanlar özellikle orta ve küçük sınıfta potansiyel 10 müşterinin hazır olduğunu belirtiyor.

Yerli imalatçılar son dönemde özellikle savunma ihalelerinde hazır alım projeleri nedeniyle sıkıntılıydı. Milyarlarca dolarlık altyapının değerlendirilemediğinden yakınan imalatçılar, tasarımdan üretime projelerde daha fazla pay almayı istiyor.

Helikopterler fuarda sessiz kaldı. Geçen Airex’teki yoğun uçuşların aksine fuarde tek helikopter vardı. Temsilciliğine Altay Havacılığın yaptığı Bell’in 407 modeline kapalı alanda sergilendi.