Uçmadan önce dünyayı doyuruyor

BAŞLANGIÇTA sadece Atatürk Havalimanı’nda sandviç ve birkaç restoranda sıcak yemek verecekti. Ama bugün aylık 7 milyon adet günlük taze üretim yapan bir dev oldu. Gidip-gelirken havalimanlarında görürsünüz BTA markasını. Görmediğiniz yerlerde de görürsünüz ama fark edemezsiniz. Gittiğiniz ünlü bir kahve zincirinde ya da kafede, lokantada önünüze gelenler ürünler arasında bir BTA markası vardır aslında. Sadettin Cesur, İngiltere de Edexcel/Londra Üniversitesi’nde turizm okumuş, bugün 45 yaşında bir CEO. Büyüttüğü marka, TAV Havalimanları Holding portföyünde doğan BTA ve sonradan 2011 yılında dünyaya gelen Cakes&Bakes markaları piyasanın lideri oldu. Şu anda 12 havalimanı yurtdışında, 5 havalimanı yurt içinde onların ürettikleri ile doyuyor. Uçak yolcularına geniş bir yelpazede, börekten simide, baklavadan pastaya kadar her şeyi günlük sunuyorlar. Ayrıca Anadolu’dan orta ölçekli KOBİ’lerden getirilen yöresel ürünlerde mağazalarında taze olarak müşterilerle buluşuyor.

Gürcistan-Tiflis, Batum, Tunus-Monastır, Enfidha (Hammamet), Kartaca, Makedonya-Üsküp, Suudi Arabistan-Medine, Yanbu, Taif, Umman-Maskat, Letonya-Riga, Hırvatistan-Zagrep Havalimanlarında üstelik o ülkelerin yerel yiyecekleri de üretiliyor.

Türkiye’de başta İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes, Bodrum-Milas ve Alanya Gazipaşa Havalimanlarında BTA’nın çok sayıda da restoranı ve kafesi var.

UNLU MAMÜLLER

Havalimanlarında iç-dış hepsinde ortak bir rekor var. Unlu mamuller çok satıyor. Simit, su böreği, krosan ve ağır çikolatalı pastalar satışta liderler arasında. Mesela Gürcistan’ın meşhur yöresel pidesi ‘Hachapuri Maskat’ın yöresel böreği ‘Sambousek’ gibi birçok yöresel tatlara menülerinde özellikle yer veriyorlar. Gürcistan, Makedonya’nın ardından Zagreb de de uçak içi için ikram hazırlıyorlar. BTA 2018 içinde Umman Maskat Havalimanı’nda tam 21 noktada satışa başlayacak.

İşin lideri Sadettin Cesur “Hizmet verdiğimiz ülkelerde beklentileri, yönelimleri ve mönü dinamiklerini doğru belirlemek için, yolcunun profilini ve hizmet verdiğimiz ülkenin yeme alışkanlığını ve kültürünü doğru analiz ediyoruz. Türk Mutfağı dışında, Uzakdoğu, Hint mutfağında da ciddi bir otorite olduk. Dünyaca ünlü fastfood ve kahve zinciri markaları BTA’nın ev sahipliğinde alt işletmeci olarak havalimanlarımızda hizmet vermekte ve Cakes&Bakes‘ten aldıkları ürünlerle beraber kendileri tedarik ettikleri ürünleri de servis ediyorlar. Verdiğimiz destekle yerel üreticinin gelişimine ve büyümesine önemli katkı sağlıyor çoğu aile işletmesi olan 60’a yakın ildeki 120 farklı farklı küçük ve orta büyüklükteki işletmelerden (KOBİ) ürün satın alıyoruz. Cakes&BakesCafe 15’i yurtiçi, 7’si yurtdışı toplam 22 noktada hizmet veriyor. Hedefimiz 5 yıl içinde 50 ilave satış noktası. ‘Turkuality’ marka destek programında yer almak için başvurularımızı yaptık. Cakes&Bakes’i global bir marka yapmak ve 5 yıl içinde 50 ilave nokta daha açmayı planlıyoruz” diyor.

CAKES&BAKES’DEN AYDA 7 MİLYON ÜRÜN

- 35 ton börek

- 1.2 milyon adet ekmek

- 750.000 porsiyon sıcak yemek

- 500.000 adet pasta

- 1.2 milyon adet unlu mamul

- 12 ton şerbetli tatlı

- Dünyaca ünlü fast-food ve kahve zincirlerinin de bulunduğu 130 markaya, 4200 noktada 2.500 aktif reçeteyle endüstriyel ölçekte butik üretim

- Günlük 3, aylık 90 ton lokum

- 11 ülkeye ihracat yapıyor

- Aylık 1 milyon adet sandviç üretimi ile en büyük sandviç üreticisi konumunda.

- BTA İstanbul  Atatürk ve İzmir Adnan Menderes Havalimanlarındaki Airport Otelleri de işletiyor.

THY KARGODA İLK BEŞE OYNUYOR
TÜRK Hava Yolları (THY) için 2016 tarihinin en ciddi krizinin yaşandığı dönemdi. Terör, havalimanı baskını, darbe girişimi derken 30 uçak kış aylarında yere indi. Yolcu sayısı düştü. Ama azalmayan tek şey kargoydu. Son yıllarda yüzde 15-20 gibi büyüyen kargoda THY şimdi yeni teslim aldığı Boeing 777F uçakları ile çıtayı bir üste yükseltti. Hedef 2023’te en büyük 5 hava kargo şirketinden biri olup pazar payını yüzde 6’ya çıkarmak. Bugün hava kargonun en büyük noktası, yıllık 5.5 milyon ton kapasite ile Hong Kong Chek Lap Kok Havalimanı. Atatürk Havalimanı’nın ise şu an kapasitesi yıllık 1.2 milyon ton. Bunun 1.1 milyon tonunu THY taşıyor. Üçüncü Havalimanı ile kargoda kapasite 2 milyon ton/yıl ile açılacak. 2021’de 3, daha sonra da yıllık 5 milyon tona yükseltilecek. Kargo terminali tam kapasite hizmete girinceye kadar THY operasyonunu Atatürk Havalimanı’ndan yapmaya devam edecek.

PAHALI ÜRÜN TAŞINACAK

Normal hava kargoda körfez bölgesinin hava yolları ile ciddi rekabet yaşanıyor. THY’nin hedefi, ilaç gibi örneğin tüm aşamalarda 4 santigrat derecede tutulan özel ‘lojifarma’ taşıyıcılığında uzmanlaşmak. Diğer taraftan THY Kargo ihracat için de farklı pazarlara destek veriyor. THY’de Kargodan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Turhan Özen, ihracatta hava kargonun önemini şöyle anlatıyor:  “Sebze-meyve yetiştiricilerimize çok uygun fiyat vermeye çalışıyoruz. Bu ürünlerin raf ömrü 7 gün. Üç günü kamyonda harcarsanız, o ürün rafta 4 gün dayanıyor. Ama uçak ile götürdüğünüzde 3 gün 3 saate düşüyor. Marketler satamadıkları ürünlerin parasını ödemiyor. Üzerine imha ücreti alıyor. Ama sebze-meyvenin 7 gün içinde satılma ihtimali çok yüksek. Bunu Güney Amerika’da Şili uzun yıllardır hava kargo ile yapıyor.” Hava kargo şirketleri arasında iş birliği, hatta şirket evlilikleri çok yaygın. Bu tür ortaklıklarda amaç, merkez sayısını artırıp farklı ülkelere uçuş izni konusunda sıkıntı yaşamamak. Çin’de veya Uzakdoğu’da oluşturulacak yeni bir merkezle farklı pazarlara ulaşılması planlanıyor.

THY 300 NOKTAYA KARGO TAŞIYOR

- Hava kargonun 10 yıllık dünya büyüme ortalaması yıllık 10.5.

- THY, kargonun yüzde 60’ını yolcu uçaklarının altında, kalan yüzde 40’ı da kendi kargo uçaklarında taşıyor. 

- 120 ülkede 300 noktaya kargo taşınıyor

- 65 noktaya sadece kargo uçakları ile sefer yapılıyor.

KARGO FİLOSU 777F’LERLE BÜYÜYOR

THY, kargodaki hareketlilik nedeniyle bir yıl önce 2017 sonunda teslim alacağı iki Boeing 777-300ER yolcu uçağı siparişini 777F kargoya çevirmişti. İlk iki uçak geçen ay hizmete girdi. Uzun menzilli, 747 Jumbo Jetlerin kargoda yerini almaya başlayan 777F uçakları, hem kapasite hem de kıtalar arası uçuş imkanı veriyor. THY bu uçaklardan 3 adet daha sipariş verdi. Uçak, 102 ton yükü 9 bin 70 kilometreye uçurabiliyor.

AİRBUS’TAN BÜYÜK YATIRIM
TÜRK Hava Yolları, Boeing ve Airbus’tan alacağı uçaklar için henüz kesin karar almadı. Atılan imzalar iş birliği-iyi niyet şeklindeydi. Ama kesinleşecek.

Airbus’tan alınacak 25 adet A350-900 uçağı için çalışmalar son noktaya gelirken çok ciddi bir teklif gündeme geldi. Airbus gelecek 10 yılda, Türkiye’ye 6 milyar dolarlık yatırım yapacak. TAI’den tutunda havacılıkla ilgili tüm Türk sektörlerine girecek. Airbus üst düzeyde temsil ettiği bir ekiple yarın Bosphoros Four Seasons Oteli’nde sabah 10’da bir toplantı düzenleyecek. Bu basın toplantısında yatırım çeşitliliği açıklanacak.

Boeing ile geçtiğimiz eylül ayındaki ön anlaşmanın ardından ‘Milli Havacılık Planı’ için ortak adım atılmıştı. Airbus’a göre Türkiye’ye verdiği işleri daha az olan Boeing, yıllık 165 milyon dolarlık tedarik ihracatını 10 yılda üçe katlamak istiyor.