Uçaklarda radyasyon alarmı

Bu uçakların aralarında İstanbul’un da bulunduğu 9 Avrupa kentine yaklaşık bir ayda 33 bin yolcu taşıdığı tespit edildi. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK), bu uçuşlara katılan Türk yolcuların test yaptırmak amacıyla İstanbul ve Ankara’daki merkezlerine başvurmasını istendi. İlk ölçümlerde uçakların kabininde çok az miktarda radyoaktif maddeye rastlandı. İnsan sağlığına zarar vermeyecek orandaki radyoaktif maddenin temizliği için hemen harekete geçildi.

TEMİZLİK BAŞLADI

Radyoaktif madde temizliğine ’dekontaminasyon’ deniliyor. Maddenin özelliğine göre temizlikte su veya kimyasal maddeler kullanıyor. Veya aşındırma gibi farklı metotlara başvuruluyor. Kabindeki Polonyum 210’un, Litvinenko’yu zehirlemek amacıyla bu maddeyi taşıyan veya onunla temas eden kişilerce uçağa getirildiği tahmin ediliyor. Polonyum 210’un temizliği diğer radyoaktiflere oranla daha basit.

Risk almak istemeyen BA, maddenin tespit edildiği iki uçaktaki döşeme ve koltukları sökecek. Uçak tamamen radyoaktif madde kalıntılarından arındırılacak ve yeni döşeme ve koltuk takılacak. Çalışmaların tamamlanmasından ve riskin sıfırlanmasının ardından uçaklar sefere verilecek.

Uzmanlar, Polonyum 210’un ancak ağız yoluyla vücuda girdiğinde etkili olduğunu belirti. Normalde maddeye elle temas edilmesi durumunda, Polonyum 210 suyla yıkanarak etkisiz hale getiriliyor. TAEK Radyasyon Güvenliği Başkanı İsmail Hakkı Arıkan, test yaptırmak isteyenlerin İstanbul’da Çekmece, Ankara’da Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüklerine başvurmasını istiyor. Buradaki ter ve idrar testleri ücretsiz gerçekleştirilecek.

Uçaklarda metal yapıdaki kılcal çatlakların tespiti için yapılan röntgen çekimlerinde de radyasyon oluşuyor. Ancak bu etki anlık. Bu nedenle gövde ve kanatlara röntgen çekilirken uçağın etrafına güvenlik önlemi alınıyor. Örneğin Türk Hava Yolları Teknik’te röntgen çekimleri personelin en az olduğu gece vardiyası sırasında yapılıyor. Tolga ÖZBEK

THY’den Papa’ya bayrak jesti

Türk Hava Yolları, Papa’nın hem İzmir-İstanbul, hem de İstanbul-Roma seferlerinde jest yaparak uçağın kokpitine Türk ve Vatikan bayraklarını astı. Pilotlar uçak inişini tamamladıktan sonra taksi sırasında yanda bulunan kokpit camını açtı. Özel klipsli Türk ve Vatikan bayrakları buraya asıldı. Kalkış öncesinde bayraklar klipsleriyle çıkartıldı ve kokpit camları kapatıldı. Bayrak takılmasının protokol kurallarına göre Dışişleri Bakanlığı'nca talep edildiği öğrenildi.

Bu uçuşlar sırasında THY’nin özel turkuvaz boyamaya sahip Boeing 737-800 tipi "Bodrum" uçağı kullanıldı. THY’nin tüm dünya medyasında yer alan bu uçağı, aynı zamanda filoya katılan 100’üncü uçak olma özelliği taşıyor.

Heliport yok

Türkiye’nin ve özellikle büyük kent İstanbul’un ciddi bir sorunu var. Koca kentte yeterince ve planlı yapılmış helikopter pisti yok. Heliport adı verilen özel standarttaki bu iniş pistlerin bulunmaması nedeniyle kentte her tür felakette acil kurtarma önemli bir sorun olarak karşımıza çıkıyor.

Başta İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin hemen kentin nerelerinde heliport yapılması belirleyip bunları inşa etmek üzere harekete geçmesi gerekiyor. Çok maliyetli olmayan ama başlangıçta gece iniş kalkışlar için de ışıklandırmalı yapılması gereken heliportlar, binlerce insanın hayatını kurtarabilir. Trafik kazalarından, deprem ve yangın gibi bütün olaylarda heliportlar giderek artan helikopter filosunun daha rahat hareket etmesini sağlayacaktır. TEM otoyolu kenarlarından, sahil yoluna ve kentin uzak yakın tüm köşelerine birer heliport yapılması gerekiyor.

KURALLAR YENİLENMELİ

Heliportlar hem hava ulaşımı hem de acil olaylarda giderek yoğun kullanılmaya başlanacaktır. Kuşkusuz heliportlarla birlikte helikopter uçuşları içinde Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün kurallarını iyi bir biçimde koyarak uygulamaya başlaması gerekiyor. Artık helikopterlerin gece uçuşlarına izin verilmesinden, ambulans helikopterlerin uçuş planını fakslar fakslamaz hareketlerine izin verilmesine kadar bir dizi önlemin Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından alınması gerekir.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi ki, son zamanlarda helikopter kullanımına başlayan bu kurum, belki şehrin birkaç büyük merkezinde özel hangarlı merkezler kurarak bunları işletmecilere kiraya da verebilir. Belki bu merkezler Orman Genel Müdürlüğü, hava ambulans şirketleri, belediyeler gibi ortak bir çalışmayla oluşturulabilir. Yine helikopter bakım merkezi de buralarda kurulabilir.

PAZAR BÜYÜYOR

Kentin havadan günlük kontrolünden tutun da acil olaylara kadar her şartta helikopterlerin önemi giderek artıyor. Dünya helikopter pazarında öyle bir patlama oldu ki yeni ya da kullanılmış bir helikopter alınmak istendiğinde 2008-2009 yıllarına ulaşan kuyruklar oluşuyor. Yani sıraya girip çok sonra helikopteri alabiliyorsunuz.

Helikopter hava taşımacılığından, ambulansa, yangın söndürmeden trafik kazalarında hayat kurtarmaya kadar geniş bir alanda büyük kentlerin hayatına çoktan girdi. Ama İstanbul hálá bürokrasinin kuralları koymasını bekliyor. Onun ağır, hantal yapısı içinde gelişmek için yatırımcıları canından bezdiriyor.

NEREYE BAŞVURACAKLAR?

Bu uçuşlara katılan yolcuların İstanbul’da Çekmece (0 212 548 22 23), Ankara’da da Sarayköy (0 312 815 43 05) Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlükleri’ne başvurmaları gerekiyor. Ücretsiz testlerde yolcuların ter ve idrar örnekleri kontrol edilecek. Bu uçuşlara katılan yolcular daha fazla bilgi için BA’nın İngiltere’deki 00 44 191 211 3690 no’lu telefonunu arayabilir veya www.ba.com internet sitesinden gelişmeleri takip edebilir.

ŞÜPHELİ UÇUŞLAR

British Airways’in 27 Ekim, 2, 3, 17, 18, 19, 20, 21, 22 ve 23 Kasım’daki BA676 sefer sayılı Londra-İstanbul ve BA677 sefer sayılı İstanbul-Londra uçuşlarına katılan yolcuların radyoaktif madde testi yapması isteniyor.

Aralık fırsatları

Polonya Havayolları LOT, İstanbul çıkışlı Varşova aktarmalı Paris, Londra, Stockholm ve Oslo’ya ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç 139 Euro’dan başlayan fiyatlarla uçuyor.

Koltuklar bozuk

Türk Hava Yolları’nın yeni aldığı Airbus A330 uçaklarıyla son bir ay içinde üç uçuş gerçekleştirdim. Business class’taki bu uçuşlar sırasında çeşitli koltuk arızalarının oluştuğunu fark ettim. A330’lar çok yeni. Bu kadar kısa sürede yatmayan koltuk, çalışmayan ekranlar gibi arızalarla karşılaşılması normal mi?

T.Y./İSTANBUL

A350’de maliyet 12 milyar dolar

Airbus’ın Amerikalı imalatçı Boeing’in çok satan modeli 787’ye karşı geliştireceğini açıkladığı A350 uçağı 12 milyar dolara mal olacak. Çift motorlu, uzun menzilli uçak için çalışmalarını sürdüren Avrupalı imalatçı, 12 milyar dolarlık yatırımın finansmanı için büyük çaba harcıyor. Airbus, pazar payını kaybetmemek için projeye büyük istek gösterirken, şirketin ana ortağı EADS Yönetim Kurulu A350’ye yeşil ışık yaktı.

A350’nin kanat ve gövdesi baştan tasarlanacak. Bu konuda 787’den daha yeni teknolojiler geliştirerek uçakta kullanmaya karar veren Airbus tüm gövdeyi kompozit malzemeden yapacak. Ancak 787’de farklı olarak kompozit malzeme tek parça değil, birbirine paneller halinde monte edilerek kullanılacak.

İlk uçuşunu 2009’da gerçekleştirmesi planlanan uçağın hizmete girişi ise 2011 olarak planlanıyor. Airbus, A350 ile 3 bin 500 uçaklık pazarın en az yarısını almayı planlıyor.