THY’de biyo yakıtla ilk uçuş

Büyük bir aksilik olmassa THY bugün sürdürülebilir kaynaklardan elde edilen çevreci uçak yakıtı, biyo yakıtla ilk uçuşu gerçekleştirecek. Depoları biyo yakıtla doldurulmuş TC-JSU_tescilli, Kalecik adlı bir Airbus A321 uçağı TK 1823 sefer sayısı ile öğle saatlerine yakın İstanbul Havalimanı’ndan kalkacak. Paris Charles De Gaulle Havalimanı’na gidecek, uçak dönüşte de aynı yakıttan kullanacak. İlk uçuşun sorumlu Kaptan Pilotu Erhan Öner olacak. Bu uçuşta sağ koltukta 2. pilot ( First Officer) olarak İnci Kılıç yer alacak.

EMİSYON HEDEFİ

Yakıt, THY iştiraklerinden olan şirket tarafından sağlandı. THY’nin yakıt çiftliğinde depolandı. Bitkilerden veya atıklardan elde edilen biyo-kütle türevi yakıt yine aynı tesislerde harmanlandı. SAF diye de adlandırılan yakıt tankerden THY uçağına yüklendi. THY’de havacılık otoritelerinin karbon emisyonun azaltılması için açıklanan agresif hedefler için ilk adımı atmış oluyor.

HIZLA ARTMALI

İklim değişikliğinin kötü etkilerinde, uçakların kirlettiği gökyüzünün büyük rolü var. Havacılık sektörünün, 2050 yılına kadar karbon emisyonlarında yüksek azaltımlar yapması gerekli. Bunun için biyo yakıt kullanımın hızla artırılması gerekiyor. Havayolu şirketlerinin yüksek maliyetleri de göğüslemesi isteniyor. Küresel olarak, havacılık 2019’da 915 milyon ton karbondioksit (CO₂) üretti. Havacılığın birkaç yıl içinde toparlanması, karbon emisyonlarını yeniden arttıracak. Yüzyılın ortasına kadar, havacılık emisyonlarındaki yüzde 50’lik bir azalma net sıfıra ulaşmak için yeterli olmayacak.

MALİYET YÜKSEK

Pandemi kaynaklı uçuşların azalmasından önce, yıllık jet yakıtı tüketimi yaklaşık 360 milyar litre/yıl idi. Bunun 2050 yılına kadar potansiyel olarak iki katından fazla olacağı tahmin ediliyor. Çoğu biyojet, kullanılmış yemeklik yağlar gibi katı ve sıvı yağlardan ve greslerden (FOG’lar) hydrotreatment yoluyla üretiliyor. Mevcut biyojet üretimi yaklaşık 140 milyon litre/yıl. (2019) Üretim önemli ölçüde artmasına rağmen (2018’de yalnızca 7 milyon litre iken), ticari hacimler küçük kalmakta. (şu anda havacılık sektörü tarafından kullanılan yakıtın yüzde 1’inden azı). Bu, teknoloji geliştirme hızının yavaş olması ve bu yakıtların yüksek maliyeti gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanıyor.

İKİ FABRİKA VAR

Bio yakıtta ticari üretim şu anda rutin olarak 10-11 havalimanına tedarik sağlayan iki fabrika ile sınırlı. Gerçek karışım oranları bilinmemekle birlikte, biyojet yakıtı tipik olarak fosil jet yakıtı ile düşük oranlarda karıştırılmaktadır. Bugüne kadar 315 binden dazla uçuşta biyojet yakıtlarının bir karışımını kullanıldı. Hem pazar talebi yaratmak hem de biyojet yakıtlarının gelişimini daha da hızlandırmak için politikalar gerekli olacak. Daha fazla üretim tesisi kurmak için önemli sermaye yatırımına ihtiyaç duyulacak. 2050 yılına kadar ihtiyaç duyulacak biyojet hacmi, havacılık talebi ve diğer teknolojik ve sistemik seçeneklerin ne ölçüde benimsendiği konusunda yüksek derecede belirsizlik var.

5 MİLYAR DOLAR YATIRIM GEREKLİ

Havacılık sektörünün yüzde 50’lik emisyon azaltma hedefi için 2050 yılına kadar yılda 100 milyar litreden fazla kullanılabilir biyojet gerektiriyor. IRENA’nın küresel sıcaklık artışını sıfıra indirme hedefi olan 1.5°C Senaryosunda, yılda yaklaşık 200 milyar litre biyojet yakıtı gerekeceği tahmin ediliyor. Yatırım maliyetleri teknolojilere, hammaddelere ve coğrafi konumlara bağlı olarak önemli ölçüde değişse de biyo yakıt için yılda yaklaşık 5 milyar ABD doları tutarında yatırım gerektireceği düşünülmekte. Kaynak: “Biojet Fuels”, IRENA

TESLİMDE AIRBUS SİPARİŞTE BOEING

Ticari havayolu uçak imalatının iki devi Airbus ve Boeing arasında 2021 yılında yine kıran kırana bir savaş oldu. İki şirket birbirinin önüne geçmek için farklı veri tabanlarına dayalı açıklamalar yaptılar. Sonuçta imal edilerek müşteriye teslim edilen uçak sayısında Airbus 611 uçakla liderliğe çıkarken Boeing ise aldığı 535 net sipariş sayısını açıklayarak bu kulvarda önde olduğunu gösterdi. COVID-19 nedeniyle A380 filosunun çoğu veya bu yılın başlarında kontrolsüz bir motor arızasından sonra United 777-200 filosu gibi dünya çapında birçok uçak yerde kaldı. Şu anda 7.462 dar gövde, 1.653 geniş gövde ve bir avuç başka uçak dahil olmak üzere 426 farklı taşıyıcı ile uçan 9.214 aktif Airbus uçağı var. COVID-19 nedeniyle birçok uçak yerde kaldı. Boeing’in en aktif uçakla öne geçtiği görülüyor. Şu anda 583 farklı taşıyıcıya ait 10.726 operasyonel Boeing uçağı bulunuyor. Toplam sayıda dar gövdeli jetler 7.634 uçağı,geniş gövdeli jetler ise 3.092 jeti oluşturuyor.

EN ÇOK UÇUŞ

Airbus ve Boeing, üretici başına uçuş sayısında bir ve ikinci sırayı aldı. Boeing uçakları, 2021 yılı boyunca 8.907.948 uçuş gerçekleştirdi. Airbus ise yıl için planlanan 9.401.161 uçuşla Boeing’in önüne geçti. Airbus uçakları ile bu yıl daha fazla yolcu ve kargo uçuşu planlandı. Bu kategoride genel kazanan Airbus olurken, Boeing, Airbus uçaklarıyla 645.220’ye kıyasla 1.103.294 uçuşla çok daha geniş gövdeli uçuşların gerisinde kaldı. Dar gövde operasyonları arasındaki fark, Airbus 8.744.941 – 7.804.654 Boeing’de biraz daha öndeydi.

HURDAYA ÇIKAN UÇAKLAR

Yıl boyunca bazı yüksek profilli Airbus uçaklarının hurdaya ayrıldığı görüldü. Önce, Singapur Havayolları daha önceki Airbus A380’lerinden birkaçını hurdaya çıkardı. Bu arada Emirates, son Airbus A380’ini teslim almadan birkaç ay önce teslim aldığı ilk Airbus A380’i parçalara ayırdı. Bu yıl daha fazla Boeing uçağı hurdaya ayrıldı. Yıl içinde 82 Airbus uçağı hurdaya çıkarıldı. 2021’de şimdiye kadar daha fazla Boeing uçağı hurdaya ayrıldı veya iptal edildi. 48 Boeing 747 (Jumbo) dahil olmak üzere 126 Boeing jetinin hurdaya ayrıldığını açıklandı. Birçok havayolu şirketi, COVID-19 salgını başladığında Boeing 747’leri emekliye ayırmaya çalıştı. Sonuç olarak, Airbus 2021’de kazanan olarak öne geçti, ancak aradaki fark geçen yılki kadar önemli görünmüyor.

HACİMLİ KARGOLAR İÇİN BELUGA HAZIR

Airbus yepyeni bir kargo hizmeti sunmaya başladı. Fabrikalar arasında ve tedarikçi kuruluşlardan hacimli parçaları taşıyan birinci nesil Beluga yani ‘Beyaz Balina’ adlı birinci nesil uçaklarını hizmete açtı. Beyaz Balina diye bilinen şişko kargo uçaklarının Beluga XL modelini yapan fabrika daha önceki Beluga’ları ile taşımacılık yapacağını açıkladı. Özellikle ağırdan çok büyük kargo taşınmasında Beluga’lar ciddi bir çözüm sunacaklar. İlk görev, 2021’in sonunda, Airbus Helicopters’ın Fransa’nın Marignane kentindeki üretim tesisinden Japonya’nın Kobe şehrine ismi açıklanmayan bir müşteri için yapılan teslimatla gerçekleşti. Beluga 3, yakıt ikmali için Varşova (Polonya), Novosibirsk (Rusya) ve Seul’de (Kore) durdu.

YENİ PAZARLAR

Airbus’ta ATI ve Air Oversize Transport Başkanı Phillippe Sabo “Beluga’nın daha geniş kesiti, müşteriler için yeni pazarlar ve yeni lojistik olanaklar doğuracak. Helikopterler bütün olarak parçalara ayrılmadan yüklenebilecek ki bu önemli bir gelişme ve artı değer yaratacak. Benzer şekilde, en büyük ticari uçak motorları da bitmiş olarak yerleştirilebilecek” dedi. Beş uçaktan oluşan BelugaST filosu, A300-600 platformuna dayanarak geliştirilmiş ve Airbus’ın sahalar arası ulaşımında çok önemli bir rol üstlenmişti. Ancak bu filo, yeni jenerasyon 6 adet Beluga XL artık fabrikanın ihtiyaçlarını karşılayabilecek. Diğer Beluga’lara ihtiyaç olmayacağı için de kargo pazarına açılma kararı verildi.