Sabiha’yı kurtardı!

MEHMET Nane...  Türkiye’nin ilk düşük maliyetli havayolu şirketi Pegasus’un CEO’su. Geçen günlerde İspanya’nın başkenti Madrid’de ‘Wings of Europa’ havacılık etkinliğinde bir sunum yaptı. Delegeler bir şirketin kısa sürede nasıl büyüdüğüne ve cesaretine tanıklık ettiler. Elbette Türk sivil havacılığının tümüyle özel sektördeki bu kanadının gelişmesine de hayran kaldılar.

Patron Ali Sabancı, şirketi satın aldığında, bu işi büyütmesinin kolay olmadığını, Pegasus’un bulunduğumuz coğrafyadaki ekonomik çalkantılardan birine kurban gideceğini söylüyorlardı. Ama öyle olmadı. Bütün çalkantılara rağmen bir pazarlama dehası ile yoluna devam etti. İlk fiyat kampanyaları uygulandığında herkes şaşırıp kalmıştı. En ucuz bileti kapmak isteyenler şirketin internet sitesine gece yarıları yeni fiyatlar açıklandığı an girmeye başladılar. Hatta bir kez sitenin kitlenmesine bile yol açtılar. Şirket Türkiye’de sadece havacılıkta değil, pazarlamada da birçok ilke imza attı.

BÜYÜMEYİ SÜRDÜRECEĞİZ

Mehmet Nane ile uçakta yaptığımız sohbet ara sıra yolcuların şen kahkaları ile bölünüyordu. Eser Yenenler kabin ekiplerinin kullandığı mikrofonu ele geçirmiş uçuş korkusundan başlayıp anılarına bir yolculuk yapıyordu. BKM’nin hoş bir gösterisi belki de bir uçakta ilkti. Nane anlatıyor: “2005 yılında şirket büyük bir adım attı. Türkiye’nin ilk low-cost (düşük maliyet) şirketi olarak operasyonlara başladı. Şirket sunduğu dinamik ve hesaplı ücretlerle yolcuların beğenisini kazandı. Böylece hava yolu ulaşımını geniş kitlelere yaymayı başardı. Yolculara uçuşlarında sadece istedikleri hizmetler için ayrıştırılmış para ödeme seçeneğini sunan Pegasus, düşük fiyatlarla daha fazla yolcunun uçmasını sağladı. Yolcuların tercihlerinin değişmesini iyi okuyan şirket, bu sistemle yolcuların onayını aldı. Şirketin kurduğu sistem düşük bilet fiyatları, rötarsız uçuşlar, modern bir filo ve tercihli hizmet alımından oluşuyor. Yolcular istediği hizmeti uçuş sırasında veya önceden alabilirken, istemedikleri hizmetler için de para vermek zorunda kalmıyor.”

Pegasus 2005 yılında daha atıl olan Sabiha Gökçen Havalimanı’nı ‘base’ (üs) yaptı. Böylece büyüme için geniş bir alan kazanılmış olacaktı. Öyle ki, Pegasus Hava Yolları uçuşlarına başlamadan önce havalimanının yıllık yolcu sayısı 250 binken bu sayı 2005 yılında 1 milyona çıktı. 2005 yılında 14 uçakla uçan şirket 2018 yılında 83 uçaklık bir filoya sahip oldu. Günümüzde ortalama filo yaşına bakıldığında 5.6 ile Türkiye’nin en genç filosuna sahip. Ayrıca  dünyanın en yeni LCC filolarından birisi. Filoda 12 adet Airbus A320, 22 adet Airbus A320neo ve 48 adet Boeing 737-800 bulunuyor.  Şirketin 2024 yılında filosunda 61 adet Airbus A320neo, 43 adet Airbus A321neo ve 4 adet Boeing 737-800 olacak. Yani toplam uçak sayısı 108’e çıkacak. Pegasus çok cesur bir karar alarak Boeing 737-800’lerden oluşan filosunu hızla Airbus 320 ailesine çevirmeye başladı.

2005 yılında şirkete yapılan yatırım 880 milyon olurken, günümüzde bu rakam 15.2 milyar dolara ulaşmış. 2005 yılında 1.9 milyon yolcu taşınmışken, 2018’de bu sayı 27 milyon 820 bin oldu. 2018 yılında şimdiye kadar 14.5 milyon yolcu taşındı. 2005 yılından beri toplam 160 milyon yolcu Pegasus Hava Yolları ile seyahat etti. Bu yolcuların iç hatlarda seyahat edenlerinin yüzde 66’sı 100 TL’den düşük fiyatlarda biletler aldı. Dış hatlardaysa yolcuların yüzde 47’si 50 Euro altında ücretlerle uçtu.

GENİŞLEYEN UÇUŞ AĞI

Haftalık uçuş sayısı ilk zamanlar 112 olurken, günümüzde bu rakam 3 bini aşmış durumda. Ayrıca başlangıçta 6 noktaya uçulurken, günümüzde 109 noktaya uçuluyor. Pegasus Hava Yolları Türkiye içinde 36 noktaya uçarken, dış hatlarda bu rakam 42 ülkede 73 nokta. Pegasus, filo işletiminde de verimli. Mesela 2017 yılında toplam 177 bin 392 uçuş gerçekleştirirken, 32.9 milyon koltuk satışa sunuldu. Uçuş başına 157 yolcu doluluk oranı sağlandı. Günlük uçak kullanım oranı 12.1 saat oldu. Türk Sivil Havacılık Sektörü geçen on yıl içinde 1.5 kat büyüdü. Eğer Pegasus uçuşlarına başlamasaydı büyüme oranı 1.2 olacaktı. 2017 yılında 138 milyon yolcuya ulaştı. Bu sayı 2003 yılında 30 milyondu.

Sabiha Gökçen’de büyüyen şirket İzmirli bir havayolu şirketi olan İzAir’i de alarak Atatürk Havalimanı’nda da operasyon imkanı buldu. Elbette şimdi bu kanadı İstanbul Havalimanı’na da geçecek ve orada da büyüyecek. Avrupa’da birçok düşük maliyetli taşıyıcı uçuşlarını durdururken, doğru büyüme ile Pegasus sanırım bizim coğrafyanın önemli oyuncusu olarak hep sistemde tutunacak.

İKİ GÜZEL UYGULAMA

- PEGASUS’la Adana’ya uçtum. O uçuşta BKM-İstanbul Komedi Festivali adına Eser Yenenler’de vardı. Ekibi ile uçakta bir stand-up gösterisi yaptı. Herkes gülmekten kırıldı. Ayrıca uçakta medya mensuplarından oluşan 10 kişilik bir grup da şirketin davetlisi olarak Tarsus’a gidiyordu. Çok hoş iki şey yaptılar. Pegasus düşük maliyetli taşıyıcı uçaktaki bütün ikramı satıyor. Ama bu uçuşta davetlilere ücretsiz yapılan ikram, diğer misafirleri, yani yolcuları rahatsız etmesin diye bütün uçağa ücretsiz ikram verildi. Diğer güzel şey ise tam da uluslararası bir davranıştı. Uçakta kameramanlar görüntü çekeceği için bütün yolculardan yazılı izin aldılar. Yazılı metin şirketin hukuk bürosu tarafından hazırlanmıştı. Çekimde yer almak istemeyenler olabilirdi. Gerçi herkes gönüllü olarak çekime izin verdi. Uçakların içinde çekim yapmak bütün hava yollarında izin gerektirir. Çünkü özel hayatın en dar alanı uçaklardır. İstem dışı bir şeye maruz kalmamanız için bu koruma yaygındır ve dava konusu olabilir. İşte Pegasus bu işi yazılı olarak yaptı. En doğrusunu yaptı. Kurallar ve nezaket uçak kabinlerinin vazgeçilmezidir.

THY’NİN YENİ ÜNİFORMALARI 2019 YILINA KALDI

THY’nin İtalyan modacı Ettore Bilotta’ya hazırlattığı üniformalar ancak Ocak 2019 tarihinden sonra giyilebilecek. Kabin memurlarının kullandığı Vakko tasarımı üniformaların anlaşmalı kullanım süreleri yıl sonunda doluyor. 2019 yılında giyilecek yeni üniformaların dikimini de Vakko firması üstleniyor.

Kabin memurlarının her birinin ölçülerine göre dikilecek üniformaların kumaşları da Altınyıldız’dan... 10 binden fazla kabin memuru için yedekli üretilecek olan üniformaların imalatı da ciddi bir zaman alacak.