Plastik uçakla hayale uçtum

UĞUR CEBECİ'NİN BOEİNG 787 DREAMLİNER DENEYİMİ

Parça imalatçılarında yaşanan sorunlar, sertifikasyon, tamamen kompozit gövde derken Boeing yeni uçağı 787 Dreamliner’da 2.5 yıl gecikti. İlk teslimat önümüzdeki yıl şubat-mart gibi Japon ANA Havayolları’na yapılacak. Boeing arayı kapatmak için altı test uçağıyla birlikte 28 adet 787’yi tamamladı. Bir yandan da eğitim programı tüm hızıyla sürüyor. Londra’nın yanı sıra Seattle, Şanghay ve Singapur’da 787 simülatör merkezlerinde pilotlar, kabin memurları ve teknisyenler eğitiliyor.
Tamamen kompozit yani plastik gövdeye sahip ilk yolcu uçağı için Boeing eğitimde de devrim yapmaya hazırlanıyor. Binlerce sayfadan oluşan kitaplar yerine USB olarak adlandırılan taşınabilir flash belleklerle veriliyor. Dersler videolar ve üç boyutlu animasyonlarla anlatılıyor. Uçağın etrafında sanal turlar atıp gerçeği öncesinde tüm detaylar hafızanıza kazanıyor.

TAHLİYE İŞARETLERİ YEŞİL

Simülatörden önce kabin mock-up’ını ziyaret ediyorum. En büyük değişim, uzun yıllar acil çıkış kapılarını gösteren, kapının nasıl açılacağını anlatan işaretlerde kullanılan kırmızı renk yerini yeşile bırakmış. Yapılan araştırmalar algıda yeşilin kırmızıdan daha önce fark edileceği ortaya çıkmış.
Boeing 777’de görev yapan bir pilot beş, diğer Boeing tiplerinde uçanlar ise 13 günlük eğitimle 787 tip eğitimlerini tamamlıyor. Farklı uçak tiplerinde bu süre 20 güne çıkıyor. Yer derslerini simülatör uçuşları izliyor. Boeing 787 eğitimleri için 150 öğretmen pilot almış. Her biri ortalama 15 bin uçuş saatine sahip.

UÇUŞU KEYİFLİ

Airbus’ta, A380 uçağı daha hizmete girmeden, A350 ki daha uçmadı, yapılan ilk test simülatöründe uçmuştum. Şimdi sıra 787’de. Thales imalatı simülatörde görselliğe büyük önem verilmiş. Coğrafi yapıdan havalimanındaki ikram kamyonuna kadar tüm görüntüler yüksek çözünürlüklü.
Hazırlıkları kısa sürede tamamlayıp imalatçının ana merkezi Seattle’daki Tacoma Havalimanı’ndan kalkıyoruz. Uçağın kumandaları yumuşak. Verilen dönüş veya yükselişi hemen algılıyor.
HUD olarak adlandırılan baş üstü ekranları (Head-Up Display) ayrı bir kolaylık sunuyor. Böylece pilotlar etrafı daha iyi kontrol ediyor. Ekranlara bakmaya gerek kalmadan ana uçuş verilerinin buradan takibi sağlanıyor. Görüşün düşük olduğu meteorolojik şartlarda HUD uçuş emniyetini yükseltiyor. Hemen kaptan hem de ikinci pilotun önünde HUD var.
İnişi yağmurlu bir havada yeniden dış uçuşlara açılan Tokyo Haneda’ya yapıyoruz. Görüntüler o kadar gerçekçi ki, sanki yağmur üzerime yağıyor. Uçak pistin ortasında orta frenlemeyle duruyor.
Konuştuğum öğretmen pilotlar 787’nin uçuş karakteristliğini çok sevmiş. Çoğu 777’ye benzetiyor ama 787’yle uçmanın daha keyifli olduğunu söylüyor.
Boeing, 787 eğitimi dünyadaki farklı merkezlerden kendi kontrolüyle yapmayı tercih etmiş. Amaç yeni uçağı havayollarına daha iyi öğretmek. Boeing bu konudaki yatırımlarını artırmayı hedefliyor. Böylece standartların korunarak daha iyi bir operasyon sağlanması planlanıyor.

İnanılmaz yükseliş

Do&Co International’ın Londra Heathrow’daki üssündeyim.
Attila Doğudan’ın Viyana’da başlayıp tırnaklarıyla yarattığı bir dünya markasının yeni istasyonunun mükemmelliğine tanık oldum. Havacılık dünyasına farklı bir ikram konsepti getiren Attila Doğudan’ın yeni nesil oyuncusu işbaşında.
Marius Doğudan ya da Türkçe adıyla Erol Doğudan Attila’nın küçük oğlu, henüz sadece 24 yaşında. Ama bu genç adam, New York ve Londra operasyonlarını yönetiyor. Tıpkı babası gibi... Detay huysuzu, hiçbir şeyi beğenmiyor. Çok dikkatli, tek bir kabağın ızgarada fazla kızarmış olmasını kabullenemiyor. Yürüyen tepsiden alıp bir kenara ayırıyor.
Emirates için yüklenen yemekleri, Etihad için hazırlanan meze tabağını, konacak tabaklarda bir çatlak olup olmadığını gözleriyle çektiği röntgenle hafızasına kaydediyor.
Kuşkusuz, ‘patlıcanı’ı gökyüzüne çıkaran babasının lezzetli karışımlarını sık sık tadıyor. Ama incecik, uzun bir adam. Bir dünya markasının mükemmel koruyucusu olarak Heathrow Havalimanı’nın hemen yakınındaki Do&Co üssünde işin başında. 26 yaşındaki kardeşi Attila Mark Doğudan ise Viyana’da çalışıyor.
Marius’un yanında çocukluk arkadaşı ve Do&Co’nun New York üssünün komutanı Cristiano Ceriani ile omuz omuza savaş veriyorlar.
Geçen yıl bir ayını Türkiye’de geçiren Marius, İstanbul’u çok seviyor. Türkçe dersleri almaya başlamış. “Altı ay kalabilsem, Türkçe konuşmaya başlayabilirim” diyor. Nerede bir sorun varsa hemen koşuyor.
Heathrow’da 2003’te açılan 4 bin 500 metrekarelik tesis, İngiliz Havayolları British Airways’in (BA), kısa-orta menzilli uçuşlarında business class ikramıyla işe başlamış. BA’den sonra ikinci büyük müşteri ise Emirates. Şirket, Dubai-Londra Heathrow arasında ikisi A380’le günde beş sefer yapıyor. Do&Co ekibi günde altı bin tepsi yemek yüklüyor. Emirates, Heathrow Havalimanı’ndaki lounge yani özel yolcu salonlarını da Do&Co’nun işletmesini istiyor.
Diğer müşterileri arasında Etihad ve Cyprus Airways var. THY’nin Londra uçuşlarında ikram İstanbul’dan yükleniyor. Ama eksiklikler, içecek ihtiyacı buradan karşılanıyor.

HEDEF UKRAYNA

Do&Co, hızlı büyüyen Ukrayna pazarına giriyor. Avusturya merkezli bir restoran zinciri de kurulacak. Kaliteli yemek, uygun fiyata sunulacak. İsteyen paket servis alacak. Büyümek için Attila Doğudan artık daha güçlü. Arkasında iki oğlu ve lider kadrosunda personelden çok evladı gibi olan iş arkadaşları var...

Swiss Cargo’da süper Türk

Uzun yıllardır Swiss Havayolları’nda üst düzey yönetici olarak görev yapan Lâlin Sabuncuoğlu Janssen, Swiss World Cargo’nun Avrupa bölgesinden sorumlu başkan yardımcılığı görevine atandı. Çalışma hayatına 1991’de Swissair’in İstanbul Satış Ofisi’nde başlayan 42 yaşındaki Janssen, 1999’dan bu yana Zürih merkezde. Evli ve dört yaşında bir kız çocuk annesi olan Lâlin Sabuncuoğlu Janssen, 2006’tan bu yana Swiss Güney ve Batı Avrupa Bölge Müdürü olarak görev yapıyordu.

Boeing ilanları Atatürk Havalimanı’nda

Airex Fuarı’nda Airbus’ın A380 ile yaptığı gövde gösterisinde geri kalan Boeing, açığı Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali’ne verdiği ilanlarla kapatıyor. Geliş katına 747-8, gidişte de 787 billboard’ları süslerken imalatçı bu reklamlarla yeni uçaklarının halk arasında bilinirliğini artırmayı hedefliyor. Yüksek transit oranına sahip havalimanlarına imalatçılar yeni uçaklarıyla ilgili ilanlar veriyor.