Küresel ekonomiler zorlandı pahalı uçaklara talep arttı: Patronlar büyük uçak alıyor

Uzun yıllardır Cenevre’deki EBACE diye adlanan iş uçakları fuarına giderim. Onlarca imalatçının uçaklarını bir arada görmek için Avrupa kıtasındaki en önemli fuardır bu. Hem kapalı alanda uçak, parça, ekipman imalatçıları ile görüşülür, hem de statik alanda uçakları gezebilirsiniz. Elbette alıcıysanız önceden belirlenerek beğendiğiniz uçakla bir demo uçuşu da yapabilirsiniz. Bazı iş adamları beğendikleri uçaklarla Cenevre’den gidecekleri ülkelere bedava uçmayı da bu sayede başarırlar. Fuar ağırlıklı olarak satıcılar ile alıcılar ve aracılar için oluşturulmuş bir platformdur. Ve ne zaman dünyada ekonomik çalkantılar olsa özel jetlerin büyük ve ultra uzun menzilli satışlarında artış görülüyor. Bunu tam olarak analiz etmeye de imkân yok.

İSTANBUL-NEW YORK YAPABİLİYOR

Boeing, Airbus iş jetleri dışında işin büyük liderleri olan Fransız Dassault,  Amerikan Gulfstream. Kanadalı Bombardier, Brezilyalı Embraer, Amerikalı Textron yeni uçaklarla piyasada kendi sınıflarında büyük rekabet yaratıyorlar. Dassault Fransız milli motoru Safran’ı kullanacağım diye imalatı uzayan, yüksekten uçuşu ve ekonomik oluşuyla sipariş rekoru kıran Falcon 6X,  sistemin yeni liderlerinden oldu. 52 milyon dolar civarındaki fiyatı, İstanbul-New York menzili ile şimdilerin gözbebeği. Bu uçaktan bir tane de Koç Grubu satın aldı. Yakında teslim edilecek. Henüz uçmayan Falcon 10X, ultra uzun menzilli,  sınıfının en geniş gövdelisi olan özel yatak odalı, duşlu uçak için de çok sayıda sipariş var. Fiyatının 75 milyon doların üzerinde olacağı sanılıyor. 

Hürriyet yazarı Uğur Cebeci Cenevre’deki iş uçakları fuarının nabzını tuttu.

PARAŞÜTLÜ EFSANE

Bombardier’in yine yeni nesil 7500-8000 uçakları da şimdiden sipariş rekoru kırıyor. Gulfstream 700 ve 800 serileri geniş gövdeleri ve menzilleriyle tercih nedeni oldu. Textron’un Citation uçakları ve Embraer’in geniş ve orta menzil ve biraz üzeri uçakları piyasanın en çok satanları. Operasyon maliyeti düşük, yeni nesil motorlar takılan uçaklarda ilgi odağıydı.  İtalyan yapımı turboprop tersten motorlu Piaggo’nun pervane palleri yenilenmiş ve kanat uçlarında winglet takılı modeliyle tanıştık. Cirrus gibi üstünde paraşütü olan efsane uçak yine fuarda büyük ilgi gördü.

İŞTE BİZİM PATRONLARIN TERCİHİ

-Bizim özel uçak kullanan işadamlarımız genellikle ihtiyaçlarının üzerinde menzilli, geniş gövdeli uçakları tercih ediyorlar. Ve genellikle üç ila beş yıl içinde uçaklarını yeniliyorlar. Oysa dünyada özel iş jetleri uzun yıllar iyi bakımla kullanılıyor. Ama her zaman satılan uçaklarda zarar söz konusu. Yeni alınan uçaklara da ödenen farklar hesap edildiğinde bazen bir ara model uçak için ödenecek para kadar bir kayıp ortaya çıkıyor. Bu arada bütün dünyada 40 bin feet üzerinde uçan uçaklar daha az yakıt harcadıkları, meteorolojik olaylardan daha az etkilendikleri ve yüksek irtifalarda hava trafiğinin az olması da bizim işadamlarının tercihleri arasında yer alıyor.

İKİ TÜRK ŞİRKET

Dassault’un Türkiye temsilcisi Soylu Havacılık şirketinin patronu Alişan Soylu, sistemdeki genel durgunluğun yerini hızlı olmasa da hareketliliğe bıraktığını, satışların açılmaya başladığını söyledi. Cenevre’deki iş jetleri fuarında en yoğun ziyaretçinin geldiği ülke Hindistan’dı. Hintli işadamları, iş jeti operatörleri çok ciddi görüşmeler yapıtılar. Yeni model ve uzun menzilli uçaklar için teklifler verildi.  Elbette katalog fiyatlarının çok altında pazarlıklarla oluşturulacak yeni fiyatlar konusunda da ciddi yol aldılar. Fuarda iki Türk şirketi vardı. Bunlardan biri olan Genel Havacılık Şirketi büyük bir stant açmıştı.

PERVANELİ HALEN GÖZDE

Ali Sülyak’ın ortaklarından olduğu şirket İstanbul’da uçak hangarlama konusunda da lider. Gözen Havacılık ise EBACE’nin en eski Türk şirketlerinden. O da her zamanki standı ile müşterilerine  sunduğu hizmetleri anlattı. Kimilerine göre EBACE ‘de 2 milyar dolarlık bir satış hacmi yakalandı. Kimilerine göre ilan edilen satışların büyük kısmı sonraki zamanlarda gerçekleşmiyor, iptaller geliyor.  Bu arada fiyatları 10-30 milyon dolar aralığındaki uçaklarda da satışların yüksek olduğu belirlendi. Turboprop, yani pervaneli uçakların da düşük yolcu kapasitesine rağmen hâlâ ilgi odağında olduğu gözlendi.

EN PAHALI ÖZEL JETLER

- Airbus ACJ-320neo:............................... 110 milyon dolar

- Bombardier Global 7000:............................... 73 milyon dolar

- Gulfstream G 700:.................................... 73 milyon dolar

- Boeing 787 Dreamliner:.................................. 153 milyon dolar

- Airbus ACJ 350:....................................... 317 milyon dolar

- Boeing Jumbo 747-8 İ:..................................... 403 milyon dolar

- Air Force One: ................................... 660 milyon dolar

737 MAX İŞ JETİ

-Yaşanan kazalardan sonra yapılan değişikliklerle dünyanın en güvenli uçağı haline gelen Boeing 737 MAX ailesinin ağırlıklı 7 modeli de (BBJ-Boeing Business Jet) iş jeti haline geldi. İçinde mükemmel toplatı bölümleri, duş, yatak odası bulunan uçak, müşterinin isteğine göre şekilleniyor. BBJ MAX diye adlanan şirketin iş jetleri değişik isteklere göre tasarlanıyor. İç donanımıyla birlikte ortalama fiyatları 150 milyon doları bulan uçaklar için siparişler şimdilik yeterli sayılıyor. Uçağın iç tasarımını yapan şirketin tanımlaması şöyle: “Beyaz kumlu bir plajın üzerine asılı duran hacimli bulutlar, pürüzsüz inişli çıkışlı tepeleri ve yıldızlı bir gece de gökyüzü düşüncesi.” Boeing çok satan B787 ve B777 uçaklarından da iş jetleri yapıyor. Bu uçaklardan bir kısmı müşteriler ya da büyük şirketler tarafından kullanılıyor. Uçakların çoğu da Ortadoğu’nun havalimanlarında bulunuyor.

A220 İŞ JETİNE DE İLGİ BÜYÜKTÜ

-Airbus’ın birçok modeli iş jeti haline getirildi. Bir kısmı Lufthansa Teknikte iş jeti donanımı yapılan uçaklar, müşteriler tarafından sorunsuz kullanılıyor. Airbus ailesinin Kanada’da üretilen en yeni uçağı A220 de iş jeti oldu. Harika bir iç donanıma sahip (ACJ-Airbus Corparate Jet) iş jeti için yeni siparişler de alınıyor. Fiyatı 100 milyon doların üzerine çıkan ve donanıma göre artan iş jetleri ayrıca mükemmel yeryüzü bağlantıları sunuyor. Bombardier’in C serisinden geliştirilen uçak, kısa sürede sipariş veren müşteriye teslim edilebiliyor. Bu uçağın da ultra modern bir iç tasarımı var. Elbette duştan yatak odasına, harika bir ofis ve toplantı salonuna sahip. Airbus’ın büyük yolcu uçaklarından da yapılmış iş jetleri bulunuyor.

AKTİVİSTLER SİSTEMİ ÜRKÜTTÜ

Bir ya da 5-10 kişinin bir iş jeti ile uçup dünyamızı kirletmesine izin vermemek için savaşan iklim aktivistleri bu kez Cenevre’de ortaya çıktı. Az sayıda insanın uçuşlarıyla iklim değişikliğinde etkili olması aktivistleri yıllar önce harekete geçirmişti.

İddiaya göre bir kısmı polis üniforması giyen iklim aktivistleri Cenevre (GVA) havalimanına girdikten sonra EBACE fuarında uçakların sergilendiği statik alana geçtiler. Ve kendilerini uçaklara bağladılar. Polisin uzun süren operasyonu sonunda aktivistler fuar alanından çıkarıldı. Ancak fuar boyunca sıkı tedbirler alındı. Fuara giriş belgesi olanlar kapalı alanlarda da gezintileri sırasında polis tarafından kontrol edildi. Pasaportları ile giriş belgeleri karşılaştırıldı. Eskiden uçakların bulunduğu statik alana yürüyerek giden ziyaretçilerin sadece şirketlerin tuttuğu araçlarla gidip- gelmelerine izin verildi. Fuar üç gün boyunca korkulu bir yer haline geldi.

İTALYA’DAN 43 HELİKOPTER SİPARİŞİ ALINDI

Cenevre’deki fuarın son gününde helikopter dünyasını kıskandıracak bir sipariş alındı. İtalyan iş havacılığı büyük operatörü Air Corparate, Airbus’a 43 helikopter için kesin sipariş verdi. Siparişler 40 adet tek motorlu helikopter ( H125 / H130 ) ile Airbus Corporate Helicopters’tan Lounge paketi ile istenen iki ACH160’a eklenecek Line konfigürasyonunda üç ACH160’ı içeriyor. Helikopterler gelecek yıllarda bir dizi özel ve ticari yolcuhizmetleriyle kamu operasyonları için teslim edilecek. H125, rakipsiz performansı nedeniyle İtalya’daki hava çalışmaları misyonları için referans helikopteri olmaya devam ediyor. H130, turistik uçuşlar ve yolcu taşımacılığında kullanılıyor.