Kokpit

Uğur CEBECİ

Havacılığın Oscar’ları

Havacılık sektörünün ciddi yayınlarından Air Transport Word (ATW) Dergisi 1999'un en iyi sivil havacılık şirketlerini belirledi. Yılın havayolu şirketi Lufthansa olurken bölgesel taşıyıcılarda Comair, teknolojide Dassault'un CATIA, yolcu servisinde Singapur Havayolları, kargoda Emirates, pazar geliştirmede Ryanair ve teknoloji yönetiminde de Northwest Havayolları ödül aldı.

Bu yıl 26'ncısı düzenlenen ATW ödülleri yarın Singapur'da yapılacak Asya Havacılık Fuarı sırasında verilecek.

İÇ HAT ŞİRKETİ COMAIR

Amerikan Delta'nın iç hat operasyonunu yapan Comair, en iyi bölgesel havayolu seçildi. Her ay ortalama Cincinati ve Orlanda çıkışlı 500 bin yolcu taşıyan şirketin hisseleri Wall Street'te en çok kazandıran 20 kağıt arasında gösteriliyor. Havayolu 89 şehirden günlük 758 uçuş gerçekleştiriyor.

Filosunun tamamını jetleştirmek için çalışmalara başlayan şirket geçen yıl 1 milyar dolar değerinde 30 adet 50 koltuklu Canadair RJ tipi uçak siparişi verdi. Comair bir kaç yıl içinde tüm filosunu, 4 milyar dolar tutarında yatırımla tamamen jet uçaklarına çevirecek.

Comair'in bir diğer özelliğide her yıl çok sayıda pilot yetiştirmesi. Comair Üniversitesi'nde uçuş eğitimini alan pilotlar daha sonra bölgesel jetlerde uçmaya başlıyor. 1977'de 8 kişi ve üç adet pervaneli uçakla operasyonlarına başlayan şirketin filosunda şimdi 89 adet bölgesel jet yolcu uçağı bulunuyor.

YILIN HAVAYOLU ŞİRKETİ: LUFTHANSA

Kosova'daki savaş orta Avrupa hava trafiğini geçtiğimiz yıl allak bullak etti. Ama Lufthansa özellikle uzun hatlardaki başarısı ile hem karlılığı hem de kaliteyi birlikte yakaladı.

Alman Lufthansa Havayolları uzman yönetimi ve uzun vadeli planları ile son 5 yılda ATW en iyi havayolu ödülünü ikinci kez kazanma başarısını gösterdi. Bu aynı zamanda Yönetim Kurulu Başkanı Jürgen Weber'in de ikinci ödülü. 1999 Lufthansa için iyi bir yıl oldu. Her ne kadar Kosova'daki savaş hava trafiği açısından Avrupa uçuşlarını etkilese de özellikle uzun menzilli hatlarda başarı artarak devam etti. Kuzey Amerika hattında yüzde 19.4 ve son yıllarda büyük sorunla yaşanan Uzakdoğu hatlarında ise kapasite yüzde 21 arttı.

Lufthansa Avrupa'da havayolu birliklerinin oluşmasında öncülük ederken Almanya da Amerika ile şirketlerin serbestçe sefer yapmalarını sağlayacak 'Açık Semalar' anlaşmasına ilk imza atan ülkelerden biri olmuştu. Bu anlaşma sonrasında United ile ortaklık kuran Lufthansa, Kuzey Amerika trafiğinde patlama yaşadı.

Lufthansa dahil olduğu ve United ile başını çektiği Star Alliance havayolu birliği sayesinde 1999'da 500 milyon mark ekstra kar etti. Lufthansa grubu, kesinleşmemekle birlikte 1999'u 700 milyon dolar karla kapatmayı planlıyor. Alman şirket karlarını değişik ülkelerde yatırım yaparak değerlendiriyor. Şirket Türkiye'de de ikram şirketini kurdu. Sancak grubu ile ortak ikram şirketinden sonra Lufthansa THY'nin özelleşmesinde de gardını aldı. Lufthansa grubunun 250 yabancı şirketle ortak yatırımları var.

1997 yılında tamamı özelleştirilen şirket özellikle Avrupa'da iç hat seferleri yapan küçük büyük havayollarına ortak oluyor. Lufthansa geçen yıl İngiltere'nin önemli iç hat şirketlerinden British Midland, İtalyan Air Dolomati ve İspanyol Spanair şirketlerine ortak oldu. Lufthansa 1999 yılında 260 uçakla 44 milyon yolcu taşıdı.

TEKNOLOJİ ÖDÜLÜ:CATIA

Gelişen bilgisayar sistemi uçak tasarımında mühendislerin en büyük yardımcısı. Bu sistemler sayesinde kağıtlara ve çizimlere gerek kalmadan her türlü tasarım bilgisayar ortamında gerçekleştiriliyor. Mock-up yani uçağın birebir ölçekte modelleri dijital ortamda hazırlanarak para ve zaman tasarrufu sağlanıyor.

Bilgisayarların bu sektörde ilk defa kullanılması Fransız Dassault ve IBM şirketlerinin ortak geliştirdikleri CATIA sayesinde oldu. Pazara 1980'lerin ortasında sunulan sistemin ilk ürünleri hiç çizim yapılmadan tasarlanan yolcu uçağı Boeing 777 ve Falcon 2000 iş jeti oldu. Henüz tasarım aşamasında olan Brezilyalı Embraer şirketi yeni nesil ERJ170-190 uçaklarını CATIA sayesinde 12 ay tasarrufla 36 ayda tamamlayacak. Havacılık dünyasının üretim aşamasının başında işleri büyük ölçüde kolaylaştıran, zaman ve yatırım tasarrufu sğlayan CATIA geleceğin uçaklarına da imzasını atıyor.

HAVA KARGO:EMIRATES

Emirates Sky Cargo son yıllarda yaptığı atakla dünya kargo pazarında önemli bir yer edindi. Kurulduğu 1986'da yıllık 10 bin tonla başlayan Emirates Sky Cargo geçen yıl 215 bin ton kargo taşıdı. Yıllık ortalama yüzde 20 büyüyen şirket kargoda kendi yolcu uçaklarının yanı sıra diğer havayollarından kiraladığı özel kargo uçaklarını da kullanıyor. Emirates Sky Cargo'nun en büyük özelliği geliştirdiği lojistik sistemler. Bu sistem yardımıyla imalatçı şirketin ürünleri fabrikadan alınıp en küçük distribütöre kadar dağıtılıyor. Emirates bu operasyonda bir çok dağıtım şirketi ile ortaklıklar kurarak çalışıyor. Ama operasyonu mükemmel idare ediyor.

yolcu servisi: singapur HAVAYOLLARI

Asya ülkelerinin büyük krizde olduğu 1998 yılında Singapur Havayolları 500 milyon dolar yatırımla tüm kabin sistemlerini yeniledi. Diğer havayolları bunu bir çılgınlık olarak görürken Singapur krizi yatırımla yendi.

First, business ve ekonomi sınıflarında kabin hizmetlerine yeni bir bakış getiren Singapur Havayolları kısa sürede yatırımı geri almaya başladı. Singapur Havayolları'nın yeni hizmetinde first class koltukları tamamen yatar duruma gelebiliyor. Koltukların eni 50, koltuk aralığı 167, yatak haline getirildiğinde ise 160 santimetre oluyor. Koltuklarda ayrıca 35 santimetrelik ekranlar ve laptop girişleri de bulunuyor. Raffles Business Class'ın koltukları ise 53, eni de 45 santimetre. 142 derece yatabiliyor. First veya Ruffles Class'ta uçan yolcular Singapur'da kaldıkları 7 gün boyunca şehir içi ücretsiz cep telefonu kullanabiliyor. Ekonomi sınıfı ise 22 kanal video, 12 kanal ses ve 10 adet de Nintendo oyun ile havayolları arasında en geniş eğlence sistemine sahip. İkramda ise mönüsünü zenginleştiren şirket uluslararası yemekleriyle ilgi çekmeye devam ediyor. Şirket Uzakdoğu mutfağını da her damağa uygun yorumlayarak sunuyor.

TEKNOLOJİ YÖNETİMİ: NORTHWEST

Amerikan Northwest Havayolları türbulansa karşı açtığı savaş ve geliştirdiği tekniklerle havayolu teknoloji yönetimi ödülüne layık görüldü. Northwest Havayolları'nda türbulans meteorolojisi için özel bir bölüm bulunuyor. Minneapolis'te 19, Tokyo'daki merkezde de 9 kişi 24 saat tüm hatlardaki hava durumunu inceliyor ve pilotlara normal meteoroloji dışında özel türbulans raporları hazırlıyor. Bu raporlar son derece detaylı. Amerikan sivil havacılık otoritesi FAA'in yaptığı araştırmaya göre türbulans büyük havayolu şirketlerine ciddi zarar veriyor ve her yıl çok sayıda yolcunun yaralanmasına neden oluyor. Bu konu üzerinde yıllardır çalışmalar yapan Northwest aldığı önlemlerle 1980-1999 arasında sadece tek türbulans kazası yaşadı. Bu kazada sadece bir kaç yolcu yaralandı. Şirketin uçtuğu hatlardaki türbulans riskinin büyük olmasına rağmen kaza sayısının yok denecek kadar az olması büyük bir başarı olarak kabul ediliyor. Northwest'in yaptığı araştırmaya göre her yıl şirket türbulansları belirleyerek yaklaşık 700 bin dolar kar ediyor. Daha önemlisi yolcular daha az talihsizlikle karşılaşıyorlar. Pilotlar da uçuşlarını büyük ölçüde rahatlıkla gerçekleştiriyorlar.

PAZAR GELİŞTİRME: RYANAIR

THY Varşova ve Prag’a uçacak

Türk Hava Yolları mayıs ayında önce Varşova ardından da Prag'a sefer başlatacak. Haftada üç gün yapılması planlanan seferlerden Varşova uçuşlarında Polonya Havayolları LOT ile koltuk değişimi için görüşmelere başlanıyor.

Uzun süredir uçulması planlanan bu iki noktada kısa sürede yeterli yolcu bulunacağı tahmin ediliyor. Pazar araştırmaları da bu yönde sonuç veriyor. Polonya ve Çekoslovakya'da ticaret ya da yatırım yapan Türk işadamı sayısındaki büyük artış da THY için bu iki kenti cazip hale getirdi.

Delta rekor kırdı

Amerikan Delta Havayolları geçtiğimiz yıl 106 milyon yolcu taşıdı. Dünyanın en fazla yolcu taşıyan havayolu unvanını elinde bulunduran Delta bir de ödül kazandı. Havacılık dünyasının saygın yayınlarından olan Aviation Week&Space Technology dergisi Delta'yı 1999 yılının en iyi yönetilen havayolu şirketi seçti.

Bir günlük havayolu pilotu

Uçakla yolculuk sırasında bir anons tüm yolculara soğuk terler döktürmeye başlıyor: 'İki pilotumuz da hastalandı. Aranızda uçağı indirebilecek pilot var mı?' Kuşkusuz böyle bir olayın gerçekleşme ihtimali çok düşük. Ama bir günlüğüne havayolu pilotu olmak ve dünyanın en modern yolcu uçaklarından B777 ile uçmak ister misiniz? Bu fırsatı Amerikan Havayolu şirketi United, havacılık meraklılarına sunuyor.

1750 DOLAR

'Bir Günlüğüne Pilot' adını taşıyan tur iki ayrı paketten oluşuyor. Birincisi 1750 dolarlık 'B777 Gold Tour'. United eğitim merkezinin gezdirilmesiyle başlanan turda önce 1 saatlik yer dersi yapılıyor. B777 ile ilgili temel bilgileri öğrendikten sonra 2 saat boyunca 305 yolcu kapasiteli B777 uçağının simulatörü ile uçuş yapıyorsunuz. Bu uçuşta istediğinizi yapmakta serbestsiniz. Uçuş sonrasında 30 dakikalık değerlendirme brifingi var. United'ın eğitim pilotları soruları cevaplıyor.

UCUZ PAKET

İkinci paket ise daha ucuz. 650 dolarlık turda 1 saat B727 veya B737 simulatöründe uçuyorsunuz. Uçuş öncesi ve sonrası brifingler var. Ancak havayolunun eğitim merkezini gezemiyorsunuz. United'ın düzenlediği turla ilgili detaylı bilgiyi, www.unitedsvcs.com/ flight_training/daypilot.htm adresinden öğrenebilirsiniz.