Kokpit

A340’ın yeni kuşlarıAvrupalı imalatçı Airbus Endüstri uçak ailesinin en büyüğü A340'ın üç yeni modelini geliştiriyor. Şu anda üretilen A340-200 ve 300 modelleriyle birlikte 2000'li yıllardan itibaren 500, 600 ve 8000 serileri imal edilecek. Bu uçaklar A3XX'in yapılmasına kadar geçecek süre içinde düşük uçuş maliyetleriyle Boeing B747'lerin pazar hakimiyetini kırmaya çalışacak. Airbus'ın hesaplarına göre 2010 yılına kadar 300-400 koltuklu uçak ihtiyacı 1500 civarında. Avrupalı şirketin hedefi bu pazarın en az yarısını Boeing'in elinden alabilmek.Airbus'ın A340 üzerindeki çalışmaları Haziran 1987'de başladı. Şirketin hedefi B747'nin kapasite açısından büyük geleceği, uzun menzilli hatlarda kullanılacak yeni bir uçak imal etmekti. Bir önceki model A320 ile aynı kokpit ve benzer sistemlere sahip A340'ın öncelikle 263 yolcu kapasiteli 200, daha sonra da 295 yolcu kapasiteli 300 modelinin yapımı planlandı. Proje aynı kanat, gövde ve sistemlere sahip ancak iki motorlu A330'la birlikte yürütüldü. Dört motorlu A340 ilk olarak Mart 1993'de Air France ve Lufthansa'da hizmete girdi. Bu uçağın 300 modelinin ilk müşterilerinden biri de THY oldu. Şu anda THY'nin filosunda uzun menzilli uçuşlarda kullanılan 5 adet A340 bulunuyor. Şirketin ayrıca biri gelecek yıl, diğeri de 2000'de teslim edilmek üzere iki adet daha A340-300 siparişi bulunuyor. Airbus 4 motorlu uçağının pazarda tutulması üzerine yeni modellerini üretmek için harekete geçti. Geçen yılki Paris Air Show'da ilk siparişlerin alınmasıyla birlikte çalışmalar resmen başladı. Airbus'ın 'Jumboları' üç ayrı model halinde üretilecek. Planlara göre 2000 yılı sonuna doğru ilk uçuşlarını yapması planlanan yeni A340 moddelleri 2002 yılından itibaren teslim edilmeye başlanacak.Yeni A340'lara ilk siparişlerAvrupalı imalatçı projenin maliyetinin 2.9 milyar dolar civarında olacağını açıkladı. Yatırım büyüklüğü Airbus'ın İngiliz ortağı British Aerospace'i zor durumda bıraktı. İngiliz havacılık şirketi hesabına düşen 370 milyon dolarlık payın ödenmesi konusunda hükümetle görüşüyor.Yeni A340'lara ilk siparişler Virgin Atlantic, Air Canada, Egyptair, EVA Air, Lufthansa ve Singapur Havayolları'dan geldi. Kısa zamanda opsiyonlarla birlikte 13 milyar dolar değerinde 100'ü aşkın yeni nesil A340 satıldı. Swissair grubuyla da görüşmeler sürüyor.A340'ların yeni modellerinin kokpitleri ve tüm sistemleri diğer 200 ve 300 serilerinin yanı sıra A320 ve A330'larla da ortak özellikler taşıyor. Gövde yapıları aynı ancak daha uzun.İşte yeni modellerA340-500 Hazırlığı hızla biten yeni serinin ilk uçağı A340-500'ün menzili 15 bin 372 kilometre. Yolcu uçağı pazarında böylesine uzun uçabilen herhangi bir uçak bulunmuyor. 500 modeli non-stop Toronto-Hong Kong veya New York-Taipei arasında uçabilecek. A340-500'ün A340-300 modeline oranla gövdesi 3.2 metre daha uzun. Yolcu kapasitesi ise üç sınıflı 313 kişi olarak belirlendi.A340-600 Temel olarak 600, A340-300'ün bir büyük modeli olacak. Gövde boyu 300'den 5.9 metre daha uzun. Böylece uçağın boyu 74.32 metreye ulaşacak. Daha kısa olan 200 modeliyle karşılaştırıldığında A340-600'ün boyu 14.93 metre daha büyük. Bu uçak 3 sınıflı yani first, busines ve ekonomi olarak 380 yolcu taşıyabiliyor. Uçağın yolcu kapasitesi 300 modelinden yüzde 29, 200 modelinden de yüzde 44 daha fazla. Menzili ise 13 bin 520 kilometre. Yolcu yoğunluğunun fazla olduğu hatlarda kullanılacak.A340-8000 Serinin üçüncü modeli olan A340-8000'in, 200 modellerinin yerini alması planlanıyor. Üç sınıfta 261 yolcu taşıyabilecek uçağın menzili 14 bin 800 kilometre. Airbus, yolcu yoğunluğunun daha az olduğu uçuşlar için bu modeli öneriyor. A340-8000'in uzun menzilde uçabilmesi için toplam kalkış ağırlığı 22 ton arttırıldı. A340-8000, 500 ve 600 modellerine oranla daha klasik A340 çizgileri taşıyor. Uçakta yine 200 ve 300 modelinde olduğu gibi CFM56-5C4 motorları kullanılacak.Her üç modelin de böylesine uzun bir menzile uçabilmesi için özel yakıt depoları tasarlandı. Yeni ek depolar 'kanat kutusu' adı verilen sistemle yeni kanadın iç kısmına konacak. Uçakların yakıt deposu kapasiteleri de yüzde 38 oranında arttırıldı. Yeni A340'lar 194 bin 800 litre yakıt alabiliyor. A340-500 ve 600'lerde artan 81 tonluk ağırlığı ise daha büyük kanatlar taşıyacak. Kanatlar, 3.3 metre daha uzatıldı. Böylece kanat alanları yüzde 20 artarak 361'den 437 metre kareye çıkartıldı.Yeni nesil A340'larda ön iniş takımı da geliştiriliyor. A340-200 ve 300 modellerinde yetersiz görülen iniş takımlarının yerine A330-200'lerde kullanılan büyük iniş takımları kullanılacak. Ağırlığın orantılı olarak taşınması için ana iniş takımlarının tekerlek sayısının arttırılması da düşünülüyor. Ayrıca yine A330-200'lerde kullanılan kuyruk sistemi bulunacak.Motorlar, Rolls RoyceUçağın tasarımı sırasında motor konusunda bazı talihsizlikler yaşandı. Öncelikle General Electric ile bu seri için özel motor imalatı konusunda görüşmeler yapıldı. Plana göre artan ağırlığı taşımak için General Electric CFM56 motorlarını ürettiği ortağı Fransız Snecma ile bu motorun itiş gücü artırılmış yeni modelini tasarlayacaktı. Ancak görüşmeler yarım kaldı. General Electric'in vazgeçmesi üzerine motor konusunda Rolls Royce'la anlaşma sağlandı. İngiliz imalatçı Trent 500 serisi motorlarını yeni A340 modelleri için üretecek. Ana aksamı Trent 800'lerle aynı olan 500, 62 bin libre itiş gücüne sahip. Rolls Royce ayrıca Airbus’ın dev yolcu uçağı A3XX'in motorlarını yapmak üzere de anlaşma imzaladı. Ama uzmanlar havayolları açısından filolara yeni bir motor girmesinin bakımdan başlayarak yedek parçaya kadar uzanan bir şekilde maliyetleri artıracağını vurguluyorlar.Artık yapımı kesinleşen A340 ailesinin yeni uçaklarının ilkinin 2000 yılının sonlarına doğru uçması planlanıyor. İlk müşteri olan Virgin Atlantic Havayolları'na ise teslimatlar 2002 yılında başlayacak. Motoru duran uçak paraşütünü açacakKüçük uçaklarda motor durduğunda pilotu çaresizlikten kurtaran yepyeni bir sistem devreye giriyor.Uçakta motor durunca pilot kokpitteki kolu çekerek sistemi çalıştıracak. Uçağın üst kısmında bulunan kapağın fırlamasıyla paraşüt açılacak. Bu paraşüt sayesinde uçak yere çakılmaktan kurtulacak. Ağır ağır düşmeye başlayacak. Ve yumuşak bir vuruşla yere oturacak. Böylece hem pilotun hayatını kaybetmesi, hem de uçağın çok büyük hasar görmesinin önüne geçilebilecek.Amerikan Sivil Havacılık Otoritesi FAA, küçük uçaklarda motor durmasında uçağı emniyetle yere indirecek özel paraşütlere onayı bu yıl sonuna kadar verecek. Testler Cirrus yapımı SR20 tipi uçakta gerçekleştiriliyor.Cirrus Uçak Tasarım şirketi tarafından yapılan CAPS paraşüt sisteminin ağırlığı 25 kilogram. Herhangi bir motor durmasında pilot içerden verdiği kumandayla sistemi çalıştırıyor. Özel kartuşundan fırlayan kılavuz, 16.5 metre çapındaki ana paraşütü çekerek açılmasının sağlıyor. Uçak dakikada 560 metre hızla süzülmeye başlıyor. Daha sonra da emniyetle yere iniş gerçekleşiyor. Şu anda testler Minnesota'daki özel bir deneme merkezinde yapılıyor. Uçağın tırmanma, dalış gibi durumlarda paraşütü emniyetle açılıyor. Sistemin alçak irtifalarda güvenilir şekilde çalışması için de denemelerin önümüzdeki aylarda yapılması planlanıyor.Cirrus şirketi, bu sistem FAA tarafından henüz sertifike edilmeden 170 adet sipariş aldı. SR20'den sonra paraşüt sistemi diğer tek motorlu uçaklarda da denenecek. Sistem hızla geliştirilerek daha büyük uçaklara da uygulanabilecek. İyi uçuş sırrı tuvalette başlıyorNe iyi yemek ve servis, ne de limitsiz içecekler. Yolcular arasında yapılan araştırmalara göre iyi uçuş kriterleri arasında temiz tuvaletler ilk sırayı alıyor. Bozuk, uçuşun tüm bölümlerinde çalışmayan tuvaletler büyük sorunları yanında getiriyor. Ve yolcular bir daha tuvalet sorunlarıyla karşılaştıkları havayollarıyla uçmak istemiyorlar.Özellikle de Amerika'da pek çok havayolu kalite standartlarını düzenlemeye uçakta tuvaletlerden başlıyor. Bu işin öncülü