JetBlue mucizesi

Havacılık dünyasında 11 Eylül fırtınasının acısı yeni çıkıyor. Korkunç olaydan hemen sonra başlayan ve dalga dalga tüm havayollarını saran ekonomik sıkıntı şimdi milyar dolarlık zararlar ortaya çıkarıyor.

Asrın terör olayından hemen sonra havayollarında başlayan yüksek yolcu kaybı azaldı. İnsanlar yeniden dünyanın en güvenli yolculuğunun havayolu yolculuğu olduğuna inanmaya başladılar. Ama ne yazık ki büyük havayolu şirketlerinin o günlerdeki yaraları kapanmadı. Çeşitli yöntemlerle giderilmeye çalışılan finans sorunları aşılamadı. Zararlar şimdi ortaya çıkıyor. Her birinin en az 500 uçağı, 40-50 bin çalışanı olan Amerikan Havayolu şirketlerinde zarar milyar dolarları aştı. Devletten taze para isteyen şirketlerin sayısı da giderek artıyor. Bazı Amerikan havayolu şirketleri en az 7 bin çalışanı ile yolunu ayıracaklarını açıklıyor.

Amerikanın bir numaralı ihraç ürünü olan uçak satışı durma noktasında değil ama sipariş iptalleri ciddi rahatsızlık veriyor. Ekonomik sıkıntı içine giren havayolları daha önceleri 40-50 gibi sayılarla yaptıkları siparişleri ya iptal ettiler ya da 3-5 gibi sayılara düşürdüler.

FİYATLAR ÇOK DÜŞÜK

Dünyanın en büyük havacılık pazarı Amerika'da bu kargaşa yaşanırken bir Amerikan havayolu şirketi ise ucuz ve orta-lüks iç hat taşıması ile 2000 yılında girdiği pazarda bir mucizeye imza atıyor. Bu şirketin adı JetBlue.Yolcularına bir iç hat seferi yapan havayolu şirketinin olabilecek en fazla lüksünü sunan uçakları ile New York-Orlando arası çoğu zaman tek yön 84 Dolara uçulabiliyor. Ülkenin doğusundan batısına yaptığı uçuşlarda da çok düşük fiyatlar uyguluyor. İstanbul-Londra arasındaki uzaklıktaki bir uçuş bile, pahalı olan Amerika iç hat pazarında 109 Dolara bu şirketle yapılabiliyor. Ülke dışında Puerto Rico'da San Juan'a uçan şirket bu uçuşta da New York'dan tek yön 129 Dolarlık fiyat uyguluyor.

Akıllara durgunluk veren fiyatlar Amerika iç hat piyasasını da allak bullak etti. JetBlue uçakları her zaman dolu ve yolcular kuyruk dikmesinde değişik mavi desenler olan bu uçaklara binmekten çok mutlu görünüyorlar.

ANA ÜS JFK

New York JFK Havalimanı’nı merkez yapan JetBlue havayolları çevre dostu Airbus 320 uçaklarıyla 2000 yılından beri ucuz seferler yapıyor. Airbus imalatı A320'ler maksimum 220, iki sınıflık düzenlemesinde 150 yolcu alabilme kapasitesinde ve menzili 5.550 kilometre. Uçaklarda IAE V2500 motorları kullanılıyor. JetBlue'nun A320 uçaklarının tümü 162 koltuklu olarak düzenlenmiş. Tüm koltuklar deri kaplı, her koltukta TV monitörü bulunuyor. JetBlue, bütün uçaklarında televizyonlardan gerçek zamanda naklen 24 kanallı uydu yayını yapan tek havayolu şirketi. Yani koltuğunuzda dünyada ne olup bittiğini anında öğrenerek ucuyorsunuz. Ya da uçağa binerken bulunduğunuz havalimanındaki salonda bir yerden aldığınız hamburgeri uçakta rahatça yiyebiliyorsunuz. Kimse size pek fazla karışmıyor.

DAHİ BAŞKAN

Şirket filosunda sadece Avrupalı imalatçı Airbus'ın A320 uçaklarını kullanıyor. Bu uçakta kullanılan teknolojik yenilikler daha iyi bir performansın yanında daha az yakıt harcaması ve daha kolay teknik bakım sağladığı için JetBlue'nun tercihi oldu. Tek koridorlu uçakların en büyük kabinine sahip A320 ailesi uçakları 318-319-320 ve 321 modellerinden oluşuyor.

JetBlue Havayollarının Başkanı, Genel Müdürü ve her şeyi David Neeleman, havayollarının son zamanlardaki ekonomik düşüşüne rağmen JetBlue'nun planlandığı gibi kontrollü büyümeye devam ettiğini ve dört milyon yolcusunun da çok mutlu olduğunu söyledi. Airbus'ın açıklamasına göre JetBlue 74 adet A320 uçağı siparişi verdi. Şirket şu anda 28 adet Airbus 320 ile uçuşlarına devam ediyor. Şirketin toplam 132 A320 alımı için kontratı var. Şimdi Amerika'nın 19 şehrine servis yapan JetBlue şirketinin iş hacmi 300 milyon dolar.

Şirket yöneticileri, bu genç havayolunun başarısında teknolojiyi yakından takip etmelerininin önemli bir yeri olduğunu söylüyorlar. Kağıtsız kokpit ve kağıtsız pilot el kitabını ilk kullanan şirketlerden biri. Ayrıca JetBlue'da elde taşınabilir kablosuz check-in sistem de kullanılıyor.

JetBlue Genel Müdür Yardımcısı Jeff Cohen, 'Teknolojinin bugün geldiği seviye yeni kurulan ve kalıntılar arasında sıkışmamış genç şirketler için büyük avantajlar sağlıyor. Çalışanların ve yolcuların çıkarları için teknolojiyi en üst seviyede kullanmaya uğraşıyoruz.' dedi.

FARKLI İKRAM

JetBlue, Los Angeles'in banliyösü olan Long Beach'den Las Vegas'a 19 dolara ve yine Long Beach'den Oakland'a bazı günler sadece 29 dolara uçuyor. Bu çok düşük tek gidiş fiyatlarıyla yolcuların ilgisini kolaylıkla çekiyor. Ayrıca bir çok uzun hatta sık sık yaptığı olağanüstü indirimler fırsatları yakalama içgüdüleri kuvvetli Amerikalıları JetBlue'nun internet sayfalarını zorunlu ziyarete alıştırıyor.

İyi ve profesyonel servisiyle yolcuların beğenisini alan JetBlue, ikramında da adındaki mavi (blue) rengi kullanıyor. Mavi patatesten yapılmış mavi renkli patates cipsleri yolcuların çok hoşuna gidiyor. Ayrıca ikramda çörekler ve çikolatalı kurabiyeler ve hayvan şekilli krakerler de var.

Yolculara sunulan içeceklerin çeşitli, bol olması önemli bir ilgi yaratıyor. Kuşkusuz şirket votkayı da mavi şişede ikram ediyor. Uçuşların çoğunda yemek servisi yapılmaması belki de diğer havayollarının yolcunun önüne attığı kötü yemeklerden daha iyi.

Bu genç ve dinamik havayolunun New York'un John F. Kennedy Uluslararası Havaalimanının batı kıyısındaki Kaliforniya'ya bazı uçuşları olsa da genellikle Florida ve doğu kıyısı şehirlerine uçuşları bulunuyor. Şirket kendi bölgesinden en ucuz fiyatları, en lüks kabini ile yüksek yolcu memnuniyetini yakalamış durumda. Gelecekte 100'den fazla uçaklık filosu ile yine aynı konfor ve kaliteyi tutturacak gibi görünen JetBlue şimdi bir Amerika gerçeği. Krizler içinde büyüyen bir havayolu şirketi. Dev havayollarının ders alacağı mucize bir işletmecilik örneği...


JetBlue’nun ilk ve tekleri


Amerika'da 100 milyon dolar sermaye ile başlayan ilk ve tek havayolu.

Her koltuğunda 24 kanallı bedava naklen uydu televizyonu sunan ilk ve tek havayolu.

Her koltuğunda olimpik oyunları naklen yayınlayan ilk ve tek havayolu.

Kağıtsız kokpit teknolojisini sunan ilk Amerikan havayolu

Tüm filosuna kurşun geçirmez kokpit kapıları monte eden ilk Amerikan havayolu.

Yolcuların ve personelin güvenliği için kabin içerisine güvenlik kameraları döşeyen ilk ve tek havayolu.

Yüzde yüz internet bileti satan tek Amerikan havayolu.


DAVID NEELEMAN


İşletme harikası yarattı


JetBlue'nun başlangıcı kurucusu ve Genel Müdürü David Neeleman'ın ilk havayolu olan Salt-Lake City merkezli Morris Air'i Southwest havayoluna sattığı 1993 yılına dayanır.

Morris Havayollarını kuran David Neeleman, yenilikçi şirket anlayışı, yüksek kalitede servis ve düşük bilet fiyatları ile sadık ve sağlam bir pazar oluşturacağını ispatladı.

Morris Air'in satılmasından sonra Neeleman, Kanada'nın başarılı düşük fiyatlı şirketi olan WestJet şirketinin kurulmasına yardımcı oldu. Ve Morris Air'de tamamladığı dünyanın en basit havayolu rezervasyon sistemini geliştirdi. 'Açık Gökyüzü (Open Skies)' adını verdiği sistemi 1999 yılında Hewlett Packard şirketine sattı.

Neeleman, üç başarılı havacılık işinden sonra kendi havayolu reçetesini dünyanın en büyük havacılık pazarı olan New York şehrine sunmak için zamanın doğru olduğuna karar verdi.

Temmuz 1999 yılında kendi seçtiği yönetici kadrosu ve Weston Presidio Capital, George Soros ve Chase Capital gibi yatırımcılardan bulduğu 130 milyon dolarlık sermaye ile JetBlue şirketini kurdu. Neeleman yeni havayolu şirketi için 'hava yoluyla seyahatlere insanlığı' getireceği anonsunu yaparak havacılık endüstrisini şaşırttı. Bu şaşkınlık sürerken o kısa sürede JetBlue'yu hayata geçirdi. Çok hızlı kuruluş aşamasında yanında havacılık dünyasının iyi bilinen isimleri yer aldı. Havayolu pazarının dahi adamı olarak hakkında binlerce yazı yazılan David, hedefinin hiç bir krizden etkilenmeyecek büyüme olduğunu sık sık söylüyor. Böyle bir konseptin ilk kez gerçekleşeceğini iddia eden David Neeleman bu işletme örneğinin insanlara daha mutlu ve ucuz yolculuk için geliştirilmiş ticari bir oyun olduğunu belirtiyor. Ama son noktayı böyle bir oyunun cesur ve dahilerce oynanabileceğini de söyleyerek koyuyor.