İstanbul-New York 4 saat

UZUN yıllardan sonra yeni bir süpersonik yolcu uçağı detayları ile ortaya çıkmaya başladı. İkinci nesil süpersonik yolcu uçağı olacak Boom’un bilet fiyatları Concorde’un bilet fiyatlarından yüzde 75 daha ucuz olacak. Her biri business class 55 koltuklu, toplam 77 ton ağırlığındaki Boom yolcu uçağı için çalışmalar 300 milyon dolarlık başlangıç yatırımı ile başladı.

Amazon’un kurucusu Blake Scholl, Boom adını verdiği şirketi ile bu hayali gerçeğe taşımaya başladı. Ses hızının 2.2 katına çıkacak yani günümüz yolcu uçaklarından üç kat daha hızlı olacak Boom’un ilk denemelerinin yapılacağı XB-1 test modelinin 2018’de havalanması bekleniyor. Her nereye uçulursa, şimdiki ticari yolcu uçaklarının uçuş süresinin en az yarısı kadar zamanda uçacak olan Boom sloganında “Kalan zamanı size bırakıyoruz” diyor.

Ama yine de bu uçak Concorde’tan sonra sınırlı bir devrim olacak. Motorlarındaki sessizlik Concorde’a oranla kabul edilebilir bir seviyeye düşecek. Koltuk sayısı 100 olan Concorde’a göre daha fazla koltuğu olmayacak. Yani öyle 250 ve üzeri yolcuyu taşıyacak bir süpersonik uçak doğmayacak. Yine de sessiz bir süpersonik için özlenen başlangıç gerçekleşecek.

GÖVDESİ KOMPOZİT

Gövdesi tümüyle kompozit olacak Boom’da sesten hızlı giden bir askeri uçak motoru kullanılacak. Ama motor tümüyle sivil hale getirilecek. Böylece de uçağın başka ülkelere satışı ile ilgili bir sorun olmayacak. 60 bin feet yani 20 bin metre yüksekten uçacak olan uçakla ilgili imalat için hiçbir sorun kalmadığı resmen açıklandı. Proje halindeyken şu ana kadar 76 ön sipariş alan uçak için 20 havayolu şirketi ciddi görüşmelerini sürdürüyor.

YILDA 100 UÇAK

Maksimum 5 saat havada kalacak olan uçak için Amerika’da kurulacak fabrikaya yer aranıyor. Fabrikada yılda ortalama 100 uçak imal edilecek. 2018 yılı Boom’un ilk test modeli olan XB-1 in de uçuş yılı olacak. Bu öncü girişime ciddi para koyan Blake Scholl, en az bin uçaklık pazarın var olduğunu söylüyor. Ortadoğu’dan yeterli sermayeyi bulabilirse bütün projenin hayata geçmesi için yapılan planlamalar hızla daha erkene alınacak. Havayolu şirketleri, uçak imalatçıları, nefeslerini tutup heyecanla sonucu beklemeye başladılar.

DAR GÖVDEDE DE BUSINESS KOLTUKLAR YATAK OLMALI

EN çok kullanılan dar gövdeli uçaklar Boeing 737 ve Airbus A320 ailelerinde 5 saat ve daha fazla uçuşlarda business yolcular şu andaki koltuklara tahammül edemiyorlar. Koltuk ne kadar iyi olursa olsun tam olarak, 180 derece yatmadığı sürece dinlenme de tam olmuyor. Dar gövdeli tek koridorlu uçaklarla yapılacak 5 saat ve biraz daha fazla uçuşlar içinde yolcu hem uyumak istiyor hem de interneti olması için havayollarına şikâyet mektupları yazıyor. Kuşkusuz Dubai’ye yatan bir business koltukla uçan yolcu daha uzaktaki Muskat’a yatmayan bir koltuk için daha fazla para ödemesi sıkıntı yaratıyor.

YATAK KOLTUK İSTİYORLAR

Özellikle gece yapılan Afrika uçuşlarında business yolcu, gittiği yere aşırı yorgun iniyor. Ortadoğu, Türki Cumhuriyetler ve Afrika uçuşlarında bazı uçuşlar gece yarısından hemen sonra başlıyor. Böyle olunca da business yolcular çok az arkaya yatan koltuklarla uçmak istemiyorlar.  Az yatan business koltukların çoğunda ayakları havaya kaldıracak, kan akışını rahatlatacak düzenek de bulunuyor. Ama o düzenek hiçbir artı rahatlık getirmiyor. Business yolcu bu tip uçuşlar için avuç dolusu para ödeyince doğal olarak istekleri de artıyor. Kıyasıya rekabet olan Ortadoğu ve Afrika hatlarında bazı şirketler dar gövdeli tek koridorlu uçaklarında business koltuklarını tam yatar hale getirebilmek için siparişlere bile başladılar. Çünkü özellikle Afrika ya da Ortadoğu’nun bazı bölgelerinde, dar gövdeli uçakların çoğu zaman ekonomi sınıfında birkaç sıra boş kalıyor.

Business koltukları tam yatar hale getirdiğinizde o ekonomi koltukları da söküldüğünde verimlilik artacak gibi görünüyor. Yatan koltuk belki bugünkü business’tan daha pahalıya satılabilecek. O zaman da kesinlikle ekonomi koltuklarından doğacak gelir kaybı çok önemsiz olacak.

YOLCULAR HER UÇAKTA İNTERNET İSTİYOR

BİRÇOK havayolu şirketi, uzun uçuşlarda, geniş gövdeli uçaklarına internet sistemini koydu. Elbette yolcular buna çabuk alıştılar. Şimdi yolcular 1-2 saatlik uçuşlarda bile internet istiyorlar. Pegasus Havayolları bütün uçaklarına internet koyabilmek için harekete geçti bile. Değişik firmalarla görüşmelerini sürdürüyor. AtlasGlobal ve Onur Havayolları’nda henüz bir hareket yok. Türk Hava Yolları bile bu konuda bir çalışma yapıp yapmadığını açıklamıyor. Ama görünen o ki, havayolları yolcunun bu isteğine karşı fazla direnemeyecekler. Uçaklarını uzun süre yerde tutmadan internet sistemini koyabilmek için havayolları birbiri ile yarışıyor. Ancak sistemi çok hızlı takmak için birçok firma hazır gibi.

MUSKAT SİZİ BEKLİYOR

Umman’a turist olarak gider misiniz? Bu sorunun cevabı bence ‘Evet.’ Umman’ın başkenti Muskat’a gittim. THY’nin Basın Müşaviri Yahya Üstün ile Umman’ın her sezon turizm için ne kadar güzel olduğu konusunda anlaştık. Tatil köyleri, müthiş bir deniz, hava sıcaklığı, yemekler harika ve önemlisi güvenlik doruktaydı.

Yıllar önce Muskat’a ilk gittiğimde de bunu fark etmiştim. O arada yeni tatil köyleri inşa edilmiş. Yeşillik alanlar çok daha fazla olmuş. Fiyatlar kontrollü ve uygun seviyelerde kalmış.THY Muskat müdürü Abdullah Ömer Çelik bu hatta dolulukların iyi olduğunu, business yolcunun daha fazla konfor istediğini söylüyor. İlginç bir şey ekonomi yolcusundan daha çok business yolcu var.

Arap yarımadasına yukarıdan bakıldığında en fazla yeşillik Umman sahillerinde. Bu görünüm tümüyle çöl havasından ülkeyi çıkarıyor.

Umman Riyali yaklaşık 10 TL. Otel fiyatlarına bakıldığında iyi bir tatil için yabancılar zorlanmıyor. Çok sayıda Türk restoranı var ama hiç biri gerçekten marka olabilecek cinsten değil. Daha çok o kültüre yakın kebaplar falan yaptıkları için ayakta duruyorlar. Ama Muskat’ta çok iyi bir Türk Restoranı çok iyi iş yapabilir. Dünyanın her yerinden gıda maddeleri alıyorlar. Türk iş adamları bu ülkeyi daha dikkatle hedefleri içine planlayabilirler.

Elbette Muskat merkezindeki Ortadoğu’ nun ikinci Büyük camiyi olan Sultan Kabus Camii’ni ziyaret ettim. Çok etkilendim. Temizliği ve okunan ezanın güzelliğini anlatamam. Abdest alınan bütün alanlar bir çok lüks otelinkinden daha güzel, temiz ve de hijyenik.

FİLM PLATOSU GİBİ

Bütün kentteki bir iki katlı beyaz evlere bakıldığında şehir daha çok bir film platosuna benziyor. Muskat’ın yeni havalimanı terminalleri ve pistlerinin arkasında da Türk firmaları var. En büyük işi TAV Havalimanları Holding yapıyor. Mükemmel bir pist inşa etmişler. Terminallerde tamamlandığında Muskat gerçekten uluslararası havayolu yolculuğu için önemli bir merkez haline gelecek, İşin içine güvenliği koyduğunuzda tercihler artacak.

Bizim BTA yani havalimanlarımızdaki restoranların işletmecisi Muskat’ta da devreye giriyor. Sanırım ürünleri ile beğeni kazanacak. Bence Tadında Anadolu belki havalimanı dışında da bir merkezde açılabilir. ‘Muskat’ta tatil yapılır mı’ sorusunun cevabı ‘Evet’. Giderseniz yanılmadığımı görürsünüz.

HAVADA EN UZUN ZEPLİN KALIYOR

ASKERİ uçakların çoğu havada yakıt ikmali yaptıkları için uzun süre kalabiliyorlar. Ama tabii bu kalışında bakım saati ile ilgisi var. Ticari yolcu uçakları arasında havada en çok kalan Airbus A380 ve Boeing 777. Ama tüm zamanların rekoru bir zepline ait. Beş gün süre ile havada kalan Airlander 10, yeni bir imalat. Test ve sertifikasyonun ardından kargo amaçlı kullanılacak.

İşte en çok havada kalanlar:

- Airbus A380-800: 17 saat 5 dakika (Emirates Havayolları’nın Auckland-Dubai seferi)

- Boeing 777-200LR: 17 saat 30 dakika (Katar Havayolları’nın Auckland-Doha seferi)

- P-3 Orion: 21 saat (ABD askeri deniz karakol uçağı, yakıt ikmalli)

- Global Hawk: 25 saat (ABD uzun menzilli İnsansız Hava Aracı)

- B-2 Spirit: 44 saat (ABD stratejik bombardıman uçağı, yakıt ikmalli)

- Airlander 10: 5 gün (İngiliz hava kargo amaçlı zeplin)