Hayal uçuşa hazır

İmalatı bitmek üzere olan ilk uçak boyandıktan sonra 17 Ocak’ta fabrikadan çıkacak. Bunu mart ayında planlanan ilk uçuş izleyecek. İki katlı uçan transatlantik, hizmete Haziran 2006’da Singapur Havayolları’nda girecek.

Dev bir yolcu uçağı sadece Airbus’ın değil, Avrupa’nın hayaliydi. 1990’ların ikinci yarısına gelirken Airbus önüne iki hedef koymuştu. Önce pazar payı yüzde 50’yi geçecek sonra da 35 yıl önce ilk uçuşunu yapan 747 Jumbo Jet’ten daha büyük bir uçak tasarlayacaktı.

Airbus önce yüzde 52 pazar payıyla rakibi Boeing’i geçti. Şimdi sıra dev yolcu uçağında. Resmi olarak 1996’da A3XX adıyla başlayan proje artık kompozite ve metale büründü. Test uçuşları için kullanılacak ilk üç uçağın imalatı büyük ölçüde tamamlandı. Dördüncü uçak ise yolda.

İmalatçı, dört motorlu A380’in geleceğin uçağı olduğuna inanıyor. Bu iki katlı uçak sayesinde havayolları tek uçuşta çok sayıda yolcuyu 15 bin kilometrelik uzun menzillere taşıyabilecek. Ve bunu hizmetteki yolcu uçaklarından yüzde 20 daha düşük maliyetle yapacak. Aslında bu uçağın yolcu için anlamı daha ucuz bilet ve geniş kabiniyle yüksek konfor.

Airbus’ın hesaplarına göre bir çok büyük havayolu yoğun uçuşlara sahip uzun menzilli hatlar için büyük uçak arıyor. Havacılıktaki gelişme gelecek 20 yılda koltuk kapasitesi 450’den büyük 1532 adetlik bir pazarı ortaya koyuyor. Bu dev pazarın parasal değeri ise 339 milyar dolar.

Airbus, şu ana kadar 17’si kargo modeli olmak üzere toplam 139 uçak için kesin satış anlaşması imzaladı. Avrupalı imalatçıya göre bir çok havayolu uçağa sipariş vermek için A380’nin hizmete girmesini bekliyor. Uçağın bir başka ilgi gören modeli ise kargo. A380-800F olarak adlandırılan model, 150 ton yük taşıyabilecek.

SÜPER KABİN

A380, ilk etapta beş kıtada 35 büyük havalimanına sefer yapacak. Büyüme trendi ile bunu aralarında İstanbul’un da yer aldığı 25 havalimanı daha izleyecek. Böylece büyük uçaklar sayesinde ek uçak trafiğine gerek olmadan 2,5 kat daha fazla yolcu taşınabilecek.

İki katlı uçak, 22 first, 96 business ve 437 ekonomi toplam 555 yolcu kapasiteli. Kabin alanı Boeing 747-400’den tam yüzde 50 daha geniş. Ekstra kabin alanı, havayolları tarafından çok farklı değerlendirilecek. Uçak içinde artık neredeyse klasik hale gelen barın yanı sıra duty free mağazası hatta bir gece kulübü bile olacak. Yeni nesil koltuklar ve eğlence sistemleri, uzun menzilde maksimum konfor ve ergonomi sunacak. Bir çok havayolu, A380 için çok özel tasarımlar üzerinde çalışıyor. Hangi şirketin en iyi konforu sunacağı, ne gibi değişikliklere imza atacağı merakla bekleniyor.

İMALAT HATTI

A380 için ilk imalat Ocak 2002’de başladı. A380 gibi büyük bir uçağın hafif olması için gövde ve kanatlarda ileri teknoloji ürünü kompozit olarak adlandırılan plastik ve tekstil bazlı malzemeler kullanıyor. Kompozitin metal gibi korozyon derdi yok. Ayrıca da çok hafif. Gövdede ise GLARE olarak adlandırılan ve yüksek ısıda sıkıştırılan kompozit ile sıkıştırılan alüminyum kullanılıyor.

EADS koordinasyonunda Airbus’ın ortakları olan Fransa, Almanya, İngiltere ve İspanya’da inanılmaz büyüklükte özel fabrikalar inşa edildi. Bunların en büyüğü Airbus’ın ana merkezi Toulouse’da. Toplam 50 hektarlık alanda inşa edilen tesiste ana imalat hangarının boyu tam 490 metre. Binanın eni 250, yüksekliği ise 46 metre. Bu hatta üç A380 aynı anda imal edilebiliyor.

Parçalar Toulouse’a özel olarak taşınıyor. Özellikle gövde ve kanatların büyüklüğü devasa. Bu nedenle Airbus’ın ortakları arasında parçaları taşıyan özel kargo uçağı ‘Beluga’ yani Beyaz Balina’nın kabinine sığmıyor. Örneğin A380’nin tek kanadı tam 45 metre.

Parçalar, dünyanın dört bir yanından ağırlıklı olarak deniz yoluyla Fransa’ya ulaşıyor. Buradan özel tır’lar parçaları alarak Toulouse’e götürüyor. Gece trafiğin çok az olduğu saatlerde karadan ulaşım gerçekleşiyor.

ÖZEL TESTLER

Havacılık dünyası A380’in ilk uçuşuyla birlikte özel bir test sistemi ile tanışacak. Yeni nesil bu sistem sayesinde uçakların test ve sertifikasyon süreçleri çok daha hızlı gerçekleşecek. Bir çok sistem uçak daha ilk uçuşunu yapmadan performansı ve dayanıklılığı tam anlamıyla ortaya konulabiliyor. İlk imal edilen uçak 12 aylık çok ağır testlere tabi tutulacak. Bunu üç uçak daha izleyecek. En son uçakta kabin ve uzun menzilli uçuş denenecek. Geri kalan uçak yer ve özel dayanıklılık testlerinde kullanılacak. Airbus, 12 aylık testlerden sonra uçağı havacılık otoritelerinin onayına sunacak. Yolcu taşıma sertifikasyonunun yeni sistemle yaklaşık 3 ay içinde alınması planlanıyor.

Frankfurt Havalimanı’nda bomba

Frankfurt Havalimanı’nın beşinci pist inşaatı sırasında topraktan İkinci Dünya Savaşı’ndan kalan 3 patlamamış bomba çıkartıldı. Halen Amerikan askeri uçaklarının yakıt almak için en fazla teknik iniş yaptıkları meydan olan Frankfurt, yeni pistiyle gelecekteki büyümeyi karşılamayı hedefliyor. Frankfurt Main Havalimanı, Avrupa’nın en büyük kargo, uluslararası yolcuda da Heathrow’dan sonraki en büyük ikinci meydanı.

Patates tarlasının üzerine inşa edilen pist için 300 işçi görev yapıyor. Çalışmalar gece saat 22.30’da Frankfurt Havalimanı’nın gürültü limitleri nedeniyle kapanmasıyla başlıyor. Önce metal detektörleri bölgeyi her gece kontrol ediyor. Saat 24.00’ten itibaren iş makineleri bölgeye giriyor. Kurulan dev ışıklar altında çalışan işçiler, pisti Mayıs 2005’e yetiştirmeye uğraşıyor.

Toplam 50.5 milyon dolara mal olacak beşinci pist için çalışmalar sabah 05.00’e kadar sürüyor. En büyük sorun asfalt dökümü. Normalde 170 derece sıcaklıkta dökülen asfaltın soğuması uzun zaman alıyor. Piste asfalt 130 derecede özel teknikle dökülüyor ve 90 dakikada soğutuluyor.

Çalışmalar bittikten sonra yarım saat içinde tüm ekipmanlar toplanıyor ve yaklaşma ışıkları ilk gelecek uçaklar için açılıyor. Saatler 06.00’yı gösterirken Uzakdoğu’dan gelen uçaklar Frankfurt’a inmeye başlıyor.

Normalde havalimanını kapatarak 5 ay sürecek işlemin 2 yıla yayıldığını belirten uzmanlar, beşinci pistin havalimanını rahatlatacağına inanıyor. Frankfurt’ta yılda 400 binden fazla iniş-kalkış gerçekleşiyor.

Bir yıldız kaydı

F-104, saatte 2 bin 600 kilometre hızla uçabiliyor. Küçük kanatları sayesinde dakikada 15 bin metreye tırmanabiliyor. F-104’ün başta irtifa ve hız olmak üzere çok sayıda rekoru bulunuyor.

Havacılık tarihinin efsanelerinden F-104 Starfighter (Yıldız Savaşçısı) savaş uçağı son kullanıcı olan İtalyan Hava Kuvvetleri’nde göklere veda etti. Dünyanın ilk ses hızının iki katında uçabilen askeri jeti F-104, 1954 yılında uçmuştu. NATO’daki en büyük F-104 kullanıcısı ise Türk Hava Kuvvetleri’ydi. 1963’ten 1995’e kadar hizmet veren F-104,Hava Kuvvetleri’nin uzun yıllar ana vurucu gücünü oluşturmuştu. F-104’ler emekli olurken uçağı çok seven pilotlar hüzünlü anlar yaşadı. İtalyan Hava Kuvvetleri bundan sonra 5 F-104’ü sadece test amacıyla kullanacak. Yeni nesil uçakların yüksek sürat testleri Yıldız Savaşçısı’nda yapılacak.

Prime Class iç hatlarda

TAV’ın Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nde verdiği özel yolcu servisi ‘Prime Class’, 22 Aralık’tan itibaren İç Hatlar’da da başlıyor. Yolcular, ücret ödeyerek karşılama ve uçuş öncesinde özel salondan yararlanma gibi hizmetleri alabilecek. Bu konuda Prime Class iç hatlarda Akbank tarafından açılan özel yolcu salonundan yararlanacak. Halen Türk Hava Yolları, Prime Class ile eski VIP Salonu’nda açılan yeni CIP’de güvenlik, ikram ve temizlik konusunda iş birliği yapıyor.

Yılın son fırsatları

Yılbaşı öncesinde yılın son promosyonları başladı. Avrupa hatlarında Air France, Alitalia ve KLM 209, 249 ve 298 dolardan başlayan fiyatlar sunuyor. Ekonomi sınıfı bu ücretlere alan vergileri dahil değil. Son biletleme tarihi 20 Aralık olan promosyonlardan yararlanabilmek için uçuşun dönüş ayağının 31 Aralık tarihine kadar yapılması gerekiyor. Alitalia, yine Avrupa hatlarında 20 Aralık’a kadar business class biletlerini 749 dolardan başlayan fiyatlarla sunuyor. Aynı dönemde geçerli Washington 433, Boston, New York ve Chicago ise 450 dolar. KLM, son seyahate başlama tarihi 31 Aralık olmak üzere Amsterdam’a 149 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor. Boston, Chicago 420, Detroit, Washington 440, Los Angeles, San Francisco ise 540 dolardan başlıyor.

TATCA’dan sempozyum

Türkiye Hava Trafik Kontrolörleri Derneği (TATCA) tarafından organize edilecek sempozyum sivil havacılık sektörünü bir araya getiriyor. 14 Aralık’ta İstanbul Atatürk Havalimanı TAV Konferans Salonu’nda gerçekleştirilecek sempozyuma Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım da katılacak.

Zorlu’ya Bell 430

Zorlu Air, helikopter filosunu Bell 430 ile yeniliyor. Halen elinde bir adet Bell 430 bulunan şirket, aynı tipteki ikinci helikopterini önümüzdeki aylarda teslim alacak. Maksimum 11 koltuğa sahip çift motorlu helikopter, saatte 265 kilometre hıza çıkabiliyor.

Çelebi’den IT yatırımı

Çelebi Hava Servisi, yer hizmetlerinde kullanılmak üzere Alman Inform şirketi tarafından geliştirilen GroundStar yazılımını alıyor. Toplam 850 bin dolarlık sistem ile daha verimli hizmet vereceklerini belirten Genel Müdür Cemil Erman, sistemin 90 havalimanda aralarında British Airways, Luftansa gibi havayolları tarafından kullanıldığını söyledi.