EBACE: Müşteri çok, uçak yok

Yeni nesil iş jetleri ve helikopterler, Atatürk Havalimanı’nda yapılacak Airex Sivil Havacılık ve Havalimanları Fuarı’nda ziyaretçilerle buluşacak.

Cenevre’de havalimanı sınırlarındaki Palexpo’da gerçekleştirilen fuarda hem imalatçıların hem de müşterilerin en büyük sıkıntısı, satışların patlaması nedeniyle uçak teslimatlarındaki gecikme oldu. Bugün sipariş verilse 2011’den başlayıp 2018’e uzayan sıralar yeni bir sektörü de yanında getirdi. Teslimatları yaklaşan uçaklarını "hava parası" alarak devreden bazı işadamları, tipine göre uçak başına 2 ila 25 milyon dolar kazanıyor. Sıra devirlerinin yanı sıra ikinci el modellerin fiyatlarında ise ciddi bir artış yaşanıyor.

FUARDAN NOTLAR

Saatte 1700 kilometre hızla uçacak süpersonik jet Aeron’un siparişleri 40’ı geçti. 80 milyon dolar fiyata sahip uçağın teslimatı 2014’te başlayacak.

Gulfstream, yeni uzun menzilli jeti G650’ün kabinini ilk defa EBACE’de sergiledi. Büyük ilgi çeken uçak için Gulfstream tam 487 ön talep toplayarak rekor kırdı.

Fransız imalatçı Dassault süper-orta gövde pazarına yeni geliştirdiği SMS modeliyle girecek. Tasarım çalışmaları süren uçağın 2014’te hizmete girmesi bekleniyor. Kıvrık kanat ucu uygulamasını üç motorlu 900 serisinde deneyen Dassault, fuarda 900LX modelini müşterilerine tanıttı. 2010’da hizmete girecek 900LX, yerini alacağı 900EX modelinden 550 kilometre daha uzağa uçabilecek.

Satış rekoru kıran Amerikan Cessna şirketi, yeni nesil Colombus ailesi ile orta sınıf pazarına iddialı geliyor. Fuarda çok sayıda sipariş alan uçağa Türkiye’den de ilgi var.

İş jeti üretimine giren Honda şirketinin, Avrupa’daki ilk müşterisi F1 pilotu Jenson Button oldu. Motorları kanat üzerindeki uçağın teslimatları 2012’de başlayacak. Siparişleri 100’ü aşan Honda Jet, General Electric imalatı HF120 serisi motorlar kullanılıyor.

Brezilyalı imalatçı Embraer, yeni modelleri Legacy 450 ve 500’ü EBACE’de tanıttı. Yeni nesil orta sınıftaki modellerden 500 serisi 2012’de, 450 ise 2013’te uçacak.

Lufthansa Havayolları 1 Haziran’dan itibaren kendi uçaklarıyla işadamlarına hizmet vermeye başlayacak. Halen filosunda 7 adet Cessna Citation CJ3 ve XLS plus tipi uçak bulunan Lufthansa, iki adet CRJ200 tipi yolcu uçağının kabini değiştirecek 12 koltuklu Challenger 850 standartlarına getirecek.

FUARIN YILDIZI PARAŞÜTLÜ JET

Fuarın yıldızı Cirrus Jet oldu. Pervaneli SR20/22 serisi ile pazarda kendine önemli bir yer edinen Cirrus şirketi, yeni geliştirdiği jetinbirebir modelini Cenevre’de sergiledi. "Bu uçağı düşürmek neredeyse imkansız" diyen Cirrus yetkilileri henüz fiyatını açıklamasa da 5 kişilik tek motorlu jet için sipariş alıyor. Uçakta pervaneli modellerde olduğu gibi paraşüt sistemi bulunuyor. Tasarımı insansız hava aracı Global Hawk’tan esinlenerek yapılan uçağın motoru üstte olduğu için çim pistlere de inip kalkabilecek. Ancak en büyük sorun, Avrupa’da tek motorlu uçaklara gece ve buzlanma şartlarında uçuş izni verilmemesi. Bu konuda Cirrus’ün yanı sıra Amerikan Cessna, İsviçreli Pilatus ve Fransız Socata şirketleri Avrupa Havacılık Otoritesi EASA’ya baskı yapıyor. Tek motorlu uçaklara Amerika’da her türlü hava şartında uçuş izni veriliyor.

THY, bölgesel havacılıkta atağa kalkıyor

Son yıllarda THY, orta gövde uçaklarda inanılmaz büyüdü. İç hatta ve ortalama 3.5 saatlik uçuşların neredeyse tamamı 83 uçaklık Boeing 737 ve Airbus A320 serisi tarafından yapılıyor. Filosundaki RJ70 ve RJ100’leri iade ettikten sonra kısa pistlere sahip iç hat noktalarından çekilen THY, alacağı 15 uçakla bölgesel havacılıkta atağa kalkmaya hazırlanıyor.

İmalatçılardan sadece jet motorlu bölgesel uçaklar için brifing alan THY’nin şu an gündeminde pervaneli uçak yok. Alınacak uçakların en az 10’unun 90-110, kalanının da 70 koltuklu olması planlanıyor.

THY, JET İSTİYOR

Brezilyalı imalatçı Embraer, THY’ye E-Jet ailesi olarak bilinen ve koltuk kapasiteleri 70 ila 110 arasında değişen E170/175 ve E190/195 modellerini sunuyor. Geniş kabine sahip uçaklar yolcuya sanki 737 veya A320’de uçuyor hissi veriyor. Ortak kokpite sahip E-Jet’ler ek eğitime gerek kalmadan aynı pilotlar tarafından kullanılabiliyor. Uçaklar, JetBlue gibi düşük maliyetli havayollarının yanı sıra Air Canada, United gibi büyük şirketlerde de bulunuyor.

Kanadalı imalatçı Bombardier ise THY’ye CJR700, 900 ve teslimatları önümüzdeki yıl başlayacak CJR1000 serisini öneriyor. Bu uçakların koltuk kapasiteleri 70 ila 100 arasında değişiyor. Türkiye’de ilk defa Atlasjet tarafından kullanılmaya başlanan uçaklar hızlı irtifa alması ve yüksek süratle uçmasıyla tanınıyor. C Series olarak adlandırılan 110-144 koltuklu yeni bir uçak ailesi üzerinde çalışan Bombardier, THY’ye 2013’ten hizmete girecek bu uçaklara da geçiş imkanı sunuyor.

Embraer ve Bombardier’in yanısıra Japon Mitsubishi şirketi yeni geliştirdiği bölgesel uçak için THY’ye tanıtım yaptı. Sivil havacılık sektörüne hızlı bir giriş yapan Sukhoi de Türkiye pazarını yakından takip ediyor. İlk uçuşunu birkaç gün önce yapan Sukhoi Super Jet (SSJ) 95 yolcu taşıyabiliyor.

Mitsubishi’nin uçağı 2014’te, SSJise 2009 sonunda hizmete girecek.

MALİYETLER DÜŞECEK

Teslimatların 2009 sonundan itibaren başlamasını isteyen THY, kurulacak yeni filoyla birlikte aynı Anadolu Jet’te yaptığı gibi farklı bir alt marka için de alternatifler üzerinde duruyor. Yolcu talebinin az olduğu noktalarda yeni nesil bölgesel uçaklar sayesinde maliyetleri yüzde 15-30 düşürmek mümkün. THY bu uçaklarla ve daha düşük bilet fiyatlarıyla iç hatlarda ve bölge ülkelerine yapacağı seferleri artırmayı planlıyor.

Tolga ÖZBEK

Son yıllarda THY, orta gövde uçaklarda inanılmaz büyüdü. İç hatta ve ortalama 3.5 saatlik uçuşların neredeyse tamamı 83 uçaklık Boeing 737 ve Airbus A320 serisi tarafından yapılıyor. Filosundaki RJ70 ve RJ100’leri iade ettikten sonra kısa pistlere sahip iç hat noktalarından çekilen THY, alacağı 15 uçakla bölgesel havacılıkta atağa kalkmaya hazırlanıyor.

İmalatçılardan sadece jet motorlu bölgesel uçaklar için brifing alan THY’nin şu an gündeminde pervaneli uçak yok. Alınacak uçakların en az 10’unun 90-110, kalanının da 70 koltuklu olması planlanıyor.

THY, JET İSTİYOR

Brezilyalı imalatçı Embraer, THY’ye E-Jet ailesi olarak bilinen ve koltuk kapasiteleri 70 ila 110 arasında değişen E170/175 ve E190/195 modellerini sunuyor. Geniş kabine sahip uçaklar yolcuya sanki 737 veya A320’de uçuyor hissi veriyor. Ortak kokpite sahip E-Jet’ler ek eğitime gerek kalmadan aynı pilotlar tarafından kullanılabiliyor. Uçaklar, JetBlue gibi düşük maliyetli havayollarının yanı sıra Air Canada, United gibi büyük şirketlerde de bulunuyor.

Kanadalı imalatçı Bombardier ise THY’ye CJR700, 900 ve teslimatları önümüzdeki yıl başlayacak CJR1000 serisini öneriyor. Bu uçakların koltuk kapasiteleri 70 ila 100 arasında değişiyor. Türkiye’de ilk defa Atlasjet tarafından kullanılmaya başlanan uçaklar hızlı irtifa alması ve yüksek süratle uçmasıyla tanınıyor. C Series olarak adlandırılan 110-144 koltuklu yeni bir uçak ailesi üzerinde çalışan Bombardier, THY’ye 2013’ten hizmete girecek bu uçaklara da geçiş imkanı sunuyor.

Embraer ve Bombardier’in yanısıra Japon Mitsubishi şirketi yeni geliştirdiği bölgesel uçak için THY’ye tanıtım yaptı. Sivil havacılık sektörüne hızlı bir giriş yapan Sukhoi de Türkiye pazarını yakından takip ediyor. İlk uçuşunu birkaç gün önce yapan Sukhoi Super Jet (SSJ) 95 yolcu taşıyabiliyor.

Mitsubishi’nin uçağı 2014’te, SSJise 2009 sonunda hizmete girecek.

MALİYETLER DÜŞECEK

Teslimatların 2009 sonundan itibaren başlamasını isteyen THY, kurulacak yeni filoyla birlikte aynı Anadolu Jet’te yaptığı gibi farklı bir alt marka için de alternatifler üzerinde duruyor. Yolcu talebinin az olduğu noktalarda yeni nesil bölgesel uçaklar sayesinde maliyetleri yüzde 15-30 düşürmek mümkün. THY bu uçaklarla ve daha düşük bilet fiyatlarıyla iç hatlarda ve bölge ülkelerine yapacağı seferleri artırmayı planlıyor.

Tolga ÖZBEK