Doğa dostu kahraman pilotlar

BRENT petrol fiyatları yükseliyor. Bu yükselişler havayolu taşımacılığının belini büküyor. Havayolu taşımacılığı yapan şirketler, uçak filolarına yüzde 20’ye varan daha az yakıt harcayan ve bu oranda daha az karbon salınımı yaparak doğa dostu yeni nesil uçak siparişi veriyorlar. Bu yetmiyor, şirketler bünyelerinde yakıt tasarruf müdürlükleri ve şeflikleri gibi birimler oluşturuyorlar. Bu birimler gelişen durum ve şartlara uygun olarak, yakıt tasarrufu prosedürleri geliştiriyorlar. Özellikle yaptıkları işin doğasından kaynaklanan en fazla yakıt tasarrufu yapabilecek grup olan pilotlarından beklentiler yükseliyor. Şirketler yakıt tasarrufu yapan pilotlarını da ödüllendiriyor.

37 BİN TON TASARRUF

Türk Hava Yolları pilotları, geçen yıl çeşitli kuralları uygulayarak 37 bin tondan fazla yakıt tasarrufu sağladı.  Bu da 117 bin ton emisyon oluşturularak çevreye, doğaya, insanlığa büyük bir imkân sundu. Tasarruf edilen yakıtla bir Boeing 777 uçağı İstanbul-New York arasında tam 473 sefer yapabiliyor. Yine söz konusu tasarruf sayesinde bir yolcu uçağımız İstanbul-Paris arasında 3 yıl boyunca sefer gerçekleştirebiliyor. Bir o kadar önemlisi tasarruf edilen yakıtın verdiği imkânlardan yararlanarak 292 bin 20 adet ağaç dikildi.

TASARRUFUN LİDERLERİ

Elbette her pilot yakıt tasarrufu yapmak ister. THY’de 4bin 500’den fazla pilot var. Ama aşağıda isimleri yazan üç yakıt tasarrufunun altın pilotları.

1-Kaptan Pilot Ayhan Sinmez (A330/350 uçaklarında uçuyor.)

2-Kaptan Pilot Faruk Ünver (B777/787 uçaklarında uçuyor.)

3-Kaptan Pilot Nami Can Çağatay (A320 ile uçuyor.)

Yanılmıyorsam hepsi ile uçtum. Bu üç doğa dostu ilan edilen altın pilotlarımızdan tasarrufta bütün filolarda açık ara önde olan Kaptan Pilot Ayhan Sinmez’i çok iyi hatırlıyorum. Bir Milano dönüşü tek motorla taksi yapıyordu. Elbette fark ettim. Sonra bütün uçuş boyunca izlemekten büyük onur duydum. İyi ki onunla uçmuşum. Hatta o uçuş sonrası yazdığım yazının başlığı da şöyle idi: ‘Kaptan Kaptan olunca Uçak da Uçak oluyor’

NASIL YAKIT TASARRUFU YAPIYORLAR?

PİLOTLARIMIZ yakıt tasarrufu yapacağız diye hiç birimizin hayatını tehlikeye atmaz. Kurallar, limitler içinde iyi oyuncu olmaya çalışırlar. Peki, bu tasarrufu nasıl yapıyorlar. İşte aşağıda pilotlarımızın yakıt tasarrufunu nasıl yaptıklarının satır başları:

1- Pilotlar, taksi sürelerinin uzun olduğu havalimanlarında 4 motorlu uçaklarda her iki tarafta birer motoru yani 2 motoru çalıştırarak kalkış pistine kadar gidip, kalkıştan önce diğer 2 motoru da çalıştırıp kalkış yaparlar. İndikten sonra 4 motorlu uçaklarda 2 motoru durdurup, park yerine çalışan 2 motor ile giderler. Bu durum büyük ölçüde yakıt tasarrufu sağlar.

2- Pilotların kalkış ve inişlerde şartlara göre düşük flap seviyesi (reduced flap) tekniğini kullanmaları yakıt tasarrufu imkânı verir. İniş ve kalkışta yüksek flap seviyesi sürüklenme katsayısını arttırdığı için yakıt tüketimini arttırır.

3- Pilotların uçak park yerinde ve yolcu alımı esnasında uçağın ihtiyacı olan elektrik ve havayı yer teçhizatlarından tedarik etmesi. Uçağın kendisine ait olan ve yakıt harcayarak çalışan APU motorunun (Bir tür jeneratör) çalıştırılmamasına özen göstermeleri ile de yakıttan tasarruf edilir.

4- Pilotlar özellikle büyük ve hava trafiğinin yoğun olduğu Hava Limanları için hazırlanmış kalkıştan sonra (SID), havadaki rotada ve inişe gelirken (STAR) izlenen dolambaçlı rotaların kısaltılması için hava trafik kontrolörlerinden (request )talep ve ricada bulunmaları ve hava trafik kontrolörleri de trafiğin uygunluğuna göre pilotlara direkt rotalar vermeleri uçuş sürelerinin ve kat edilen mesafeyi kısalttığı için yakıt tasarrufu sağlayan önemli bir imkândır.

5- Pilotlar uçaklara uçuş esnasında kullanılmak üzere su tanklarına alınacak suyun miktarını o uçuş için belirlenmiş miktardan fazla alınmamasını yer personeli ile ve kabin amiri ile koordine eder. Çünkü, alınacak her 1 litre fazla suyu taşımak içinde yakıt harcanır. Bu durumda yakıt maliyeti artar. Elbette uçağa gidilecek yer ve yedek meydanlara göre en uygun yakıtın yüklenmesi gerekir. Buna pilotlar karar verirler. Fazla yakıt taşımakta fazla yakıt harcanmasına yol açar.

6- Pilotlar park yerinden kalkış pistine giderken ve indikten sonra park yerine giderken yer trafiğini yöneten kontrolörden trafiğin uygunluğuna göre kestirme yolları kullanmak isterler. Uçak yer trafiğinin uygunluğuna göre yer trafik kontrolörü pilotlara kestirme yolları kullandırarak daha kısa sürede kalkış pistine ve park yerine ulaşmalarını sağlayarak daha az yakıt harcanması imkânı doğar.

7- Pilotlar inişten sonra uçağın hızını normal taksi süratine düşürmek için motorların itme gücünü tersine çeviren Reverser sistemini açarlar. Bir tür frenlemedir bu. Reverse sisteminin minimum ve maksimum seviyeleri vardır. Yakıt tasarrufu yapmak için indikten sonra Reverser’leri minimum (Reverse Idle) seviyesinde kullanırlar. 

KONTROLÖRLERİN YAKIT TASARRUFUNA KATKILARI

GLOBAL bir ekonomik krizin ve doğa katliamlarının yaşandığı son yıllarda, pilotlar daha az yakıt harcamak ve daha temiz doğa için, hava trafik kontrolörlerinde, kalkıştan inişe kadar izledikleri rotaların kısaltılması için, trafiğin uygunluğuna göre kısaltılmış rota talep ve ricasında bulunurlar. Doğayı ve ülkesini seven, duyarlı, tecrübeli hava trafik kontrolörleri trafiğin müsaitliğine göre pilotlara kısaltılmış rotalar vererek hem pilotların yakıt tasarrufuna ve ülke ekonomisine katkıda bulunmuş, hem de uçak motorlarının daha az yakıt yakarak ve daha az emisyon üreterek doğayı korumalarını sağlamış olacaklardır. Elbette tüm bunlar pilotların iş yükünü arttırdığından tecrübe gerektirmektedir. Uçuş emniyetini ön planda tutarak tecrübeli pilot ve hava trafik kontrolörlerinin ortak uyumlu ve bir armoni içerisinde ekip çalışması ile gerçekleşebilir. Unutulmamalıdır ki, havacılıkta ekip çalışması diğer sektörlere göre daha fazla önemlidir. Havayolu şirketlerinin de tecrübeli, iş kapasitesi yüksek pilotlara ihtiyacı olduğunun farkına varmaları ve ellerindeki tecrübeli, profesyonel pilotlarına sahip çıkmaları gerekir.

KOKPİTTE TEK BAŞINA

THY, pandeminin yoğun döneminde akıl değiştirdi. Daha önceleri pilotlardan biri kokpitten çıktığında mutlaka kabinden bir kişi, özellikle kabin amiri içeri girerdi. Diğer pilot dönünceye kadar beklerdi. İçerdeki tek pilotu yanız bırakmazlardı. Bu, özellikle iki pilotla yapılan uçuşlarda, ya da üçüncü pilot istirahatteyse önemli bir emniyet tedbiri olarak uluslararası havacılık dünyasında önemsenmiş bir kuraldı. Kokpitteki pilot, diğer pilot beklendiği sırada Allah korusun bir kalp krizi geçirmesi ya da başka bir sağlık sorunun ortaya çıkması durumunda kokpit’te bulunan kabin görevlisi hemen dışarı çıkıp uyarıda bulunabilir. Diğer pilotun hızla geri dönmesi sağlanır. Pilotlardan birinin tuvalete gitmesi ve orada uzun süre kalmak zorunda kalması gibi durumlarda kokpitteki pilotun tek başına kalması daima ciddi bir sorundur. THY bu kuralı uzun süre uyguladı. Sonra pandemi yoğunluk döneminde her nedense vazgeçildi. Ve hala bu önemli kural uygulanmıyor. Faturası ağır olabilecek bir durum bu. Bence hızla geri dönülmeli. Hele şimdi bazı uzun uçuşlarda bile uçakta sadece iki pilotun bulunmasında bu tedbir çok daha önemli. Sanırım gözden kaçmış ama akıldan kaçmış olmasına izin verilmemeli.

İSTANBUL HAVALİMANI TEDBİRLİYDİ

GEÇTİĞİMİZ yoğun kar yağışında İstanbul Havalimanı kapısına kilit vurmuştu. Uçakların içinde kalan yolcuların bile alınıp terminale getirilmesi 7-8 saati bulmuştu. Havalimanı yönetimi ise yaptığı açıklamalarla insanları ikna edemedi. Ders alınmış olacak ki, son kar yağışında hızla pist ve taksi yolları temizlendi. Pistlerdeki kayma testleri sık aralıklarla yapıldı. Ancak ne yazık ki havayolları önlemlere yeterince güvenmedikleri için fazladan sefer iptaline gittiler. 450’den fazla sefer iptal edildi.  İç hatlarda Anadolu’nun bir çok noktası ile hava köprüsü kurulamadı. Belki iptal edilen uçuşlardan en az yüzde 30’u yapılabilirdi. Aynı durum Sabiha Gökçen Havalimanı’nda da yaşandı. Oradan da çok sayıda uçuş iptal edildi. İptal edilen uçuşların hesabını kimse sormaz ama acaba faturası nedir onu bilmek de mümkün değil. Öte yandan, yine Kuzey Marmara otoyolu güya kar temizleyen bir dozer yüzünden ciddi kazaya sahne oldu. Yolu işleten firmanın yeterince tedbir almadığı görüldü. Birçok kişi kapanan yol yüzünden havalimanına ulaşmakta yine güçlük çekti.