Akıl karıştıran fiyatlar

Örneğin ekonomi sınıfında aynı ikramı ve hizmeti alıp, aynı yere giden hatta aynı tarihlerde uçup da farklı fiyat ödediklerini sohbetlerinde öğrenen yolculardan fazla para ödemiş olanları ‘kazıklanıyor muyum’, ‘acentem beni kandırıyor mu’ gibi içlerinde büyüyen soruların cevabını aramaya başlıyor.

Evet, yanyana dört koltukta oturan ve aynı hizmeti alarak aynı yere uçan dört yolcununda farklı fiyat ödemesi hatta fiyatlar arasında uçurum oluşması, havayolu pazarında doğal bir olay. Havayolları yoğunluğa ve talebe göre ekonomi, business veya first class«ta farklı fiyatlara sahip bilet sınıfları oluşturuyor. Örneğin ekonomide havayoluna göre değişmekle birlikte neredeyse 20 değişik fiyat ortaya çıkabiliyor. Biletini erken satın alan ucuz sınıftan yer bulabiliyor. Yolculuk tarihi yaklaştıkça, uçak doldukça pahalı sınıftaki biletler kalıyor.

Farklı fiyat sınıflarında en önemli ayrım uçuş tarihlerine göre yapılıyor. Havayolları yıllık, 6, 3, 1 aylık ve 8 günlük biletleri satışa sunuyor. Örneğin gidiş tarihinden tam 9 ay sonra döneceksiniz. Havayolundan yıllık bilet satın alıyorsunuz. Biletin tarihi uzadıkça yolcuya daha esnek imkanlar veriliyor. Yıllık bilete sahip yolcu herhangi bir fark ödemeden yolculuk tarihlerini değiştirebiliyor. Aynı zamanda bu sınıftaki biletin kabinde yer bulması diğerlerine göre daha kolay. Ancak yıllık biletlerin fiyatları ortalama bir aylık biletlere göre yaklaşık iki kat pahalı. Avrupa hattında aylık ortalama 350-400 dolarlık biletler yıllık alındığında fiyatlar 800-900 dolara kadar çıkabiliyor.

PROMOSYON BİLETLER

Biletin kullanım süresi kısaldıkça haklarda da kısıtlamaya gidiliyor. Yolcu kısıtlı sınıftaki biletinin tarihlerini değiştirecekse 50 ila 75 dolar arasında değişen ceza ödemek durumunda.

Uçaktaki en ucuz biletler promosyon sınıfı. Ancak tanıtım amaçlı bu sınıfta kabinde sadece bir kaç koltuğa izin veriliyor. Promosyon biletlerin kurallar çok katı. Genellikle tarih değiştirmeye izin verilmiyor. Eğer uçağı kaçırırsanız bilet yanıyor. Bu nedenle bu tür bilet alan yolcuların gidiş dönüş tarihlerine tamamen uyması gerekiyor. Promosyon biletleri hattına göre inanılmaz fiyat farkları verebiliyor. Örneğin geçtiğimiz günlerde düşük maliyetli havayollarından İrlandalı Ryanair, Avrupa hattında 1 milyon tek yön bileti sadece 2 milyon 700 bin liradan satışa sundu. Bu biletlerin rezervasyondan en geç 24 saat içinde satın alınması gerekiyor. Kesinlikle tarih ve saat değiştirilmiyor.

Diğer bilet sınıfı ise 6 veya 3 aylık işçi biletleri. Bunu öğrenci, gemici ve tek yön sınıfta biletler izliyor. Yapılan uçuş milleri ile kazanılan bedava biletlerde ayrı bir sınıftan kesiliyor. Havayolları bu sınıfta farklı müşterilerden pazar payı alabilmek için değişik fiyat politikaları uyguluyor.

First ve business class«ta bilet sınıfları genellikle yıllık haklara sahip. Yani yolcu istediği zaman ek ücret ödemeden bilet tarihleri üzerinde değişiklik yapabiliyor.

Havayolları kabinde hangi sınıf bilete kaç koltuk ayıracağını istatistikler ve pazar araştırmalarına göre ayarlıyor. Örneğin tatil öncesi çıkışlarda ucuz promosyon sınıfı biletler karşılığındaki koltuk sayısı minimuma indiriliyor. Yolculara daha üst sınıf biletten rezervasyon yapılıyor. Talebin azaldığı zamanlarda ise promosyona ayrılan koltuk sayısı artırılıyor. Havayolu bu satış politikası ile yıl içindeki doluluk oranlarını ve giderlerini dengelemiş oluyor.

Seyahat acentesi veya yolcu rezervasyon yaparken uçuş tarihlerine göre sınıf seçenekleri sunuluyor. Örneğin en ucuz fiyattan ayrılan 8 günlük 5 promosyon fiyatlı koltuk satıldı. Rezervasyon sistemi otomatik olarak en ucuz bilet kategorisinde 1 aylık fiyata sahip 10 koltuğu gösteriyor. Uçakta en son pahalı yerler kalıyor. Eğer satışlar düşükse, havayolu düşük fiyatlı koltuk sayısını artırabiliyor.

KARIŞIK SINIF

Bazı havayolları ise gidiş ve dönüş ayaklarında tamamen farklı strateji uyguluyor. Dünyada ilk olarak İngiliz Havayolları British Airways«in (BA) başlattığı ve aralarında İsviçreli Havayolu Swiss«in de bulunduğu şirketler tarafından da takip edilen ‘karışık sınıf’ yolcuya farklı seçenekler sunuyor.

Bu uygulama ile yolcular gidiş ve dönüşte farklı sınıflardan bilet alabiliyor. Örneğin gidiş tarihinde uçakta ciddi bir yoğunluk var. Ve sadece 6 aylık bilet sınıfında yer var. Gidişini bu sınıftan satın alıyorsunuz. Ancak dönüşte uçak boş. Bu sefer en ucuz sınıftaki bileti tercih ediyorsunuz. Bilet fiyatı gidişte pahalı, dönüşte de ucuz sınıfın birleştirilip ikiye bölünüyor. Örneğin gidişte 700, dönüşte de 300 dolarlık sınıf var. İkisinin toplamı olan 1000 dolar ikiye bölünüyor. Böylece 700 dolar ödemek yerine iki sınıfın ortak kullanarak 500 dolar ödeyerek bileti satın alıyorsunuz. İsterseniz uçuşlarınızdan birini ekonomi, diğerini de business yapabiliyorsunuz. Normalde BA ekonomide 5«i kısıtlı toplam 8, business«ta da 3 ayrı fiyat uyguluyor. Birbiriyle kombineli fiyat seçeneğinde ise yolcuya 66 farklı fiyat sunulabiliyor.

TEK FİYAT

Kimi zaman havayolları farklı fiyat uygulamalarını özellikle Türk yolculara anlatmakta zorlanıyor. Bu nedenle tek fiyat uygulamasına gidiliyor. İç hat pazarına giren özel havayollarının başlattığı bu uygulama işlemlerin basitleştirilmesi açısından yolcular tarafından çabuk benimsendi. Uzmanlar iç hatlarda uçuş ağının çeşitlenmesi ve Türk yolcunun uçağı daha fazla kullanmaya başlaması ile havayollarının uluslararası pazarda olduğu gibi farklı sınıf ücret tarifesi uygulamasına gidebileceğine dikkat çekiyor.

UCUZ BİLET ALMA YOLLARI

Önce uçuş tarihinizi kesinleştirin. Eğer kısıtlı sınıftan bilet alırsanız, ya değişiklik yapma şansınız olmaz veya ceza ödeyerek ekstradan maliyetlere katlanırsınız.

Biletinizi erken alın. Uçuş tarihinizden üç ay önceki fiyat ile bir kaç gün öncesi alınan bilet fiyatları arasında ciddi fark olacaktır. Erken karar verip hızla rezervasyon yapın ve arkasından da bileti satın alın. Unutmayın, bilet fiyatları uçuş tarihi yaklaştıkça artar.

Tatil dönemlerinde fiyatlar artıyor. Hattına göre değişmekle birlikte genellikle yaz sezonu sonrasında sonbahar, şubat tatili sonrasındaki ilk bahar ayları doluluk oranları daha düşük.

İnternet’ten fiyat araştırması yapın. Bazı havayolu şirketleri, yolcularına önce İnternet sitesine yönlendiriyor. Amaç yolcuların siteyi kullanmalarını özendirmek. Bazen sitede havayolunun vereceği fiyattan çok daha ucuz seçenekler ortaya çıkabiliyor. Yakaladığınız fırsatı kaçırmayın ve satın alma işlemini hemen yapın.

Acentenize danışın. Her ne kadar İnternet ön plana çıksa da bir çok yolcu seyahat acentelerinden vazgeçmiyor. Acentelerin önerileri, sundukları avantajlar İnternet’e tercih ediliyor.

İç hatlar Şenleniyor

Geçen yıl Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım«ın desteği ile özel havayollarına açılan iç hat pazarı yeni şirketlerle büyüyor. Onur ve Fly Air«in tarifeli uçuş yaptığı pazarda yeni giren AtlasJet«i, Inter Havayolları izleyecek. ETS ve Öger Gruplarının ortak havayolu şirketi AtlasJet Airbus A320 uçakları ile iç hat uçuşlarına başladı. Havayolu, İstanbul

çıkışlı İzmir, Bodrum, Dalaman, Antalya, Adana, Gaziantep, Diyarbakır, Sivas, Trabzon ve Kıbrıs«a uçuyor. Ayrıca Antalya-Kıbrıs seferleri de bulunuyor. Tek fiyat uygulayan AtlasJet, tek yön 89 milyon liradan bilet satıyor.

AtlasJet, 10 Ekim«e kadar geçerli yaz tarifesinde Antalya, Bodrum, İzmir ve Adana’ya her gün uçuyor. Havayolu Dalaman«a cumartesi, Diyarbakır ve Sivas«a salı ve perşembe, Kıbrıs'a pazar, Gaziantep ve Trabzon«a da pazartesi, çarşamba ve cuma günleri karşılıklı sefer yapıyor. Bilet rezervasyon sistemine ciddi yatırımı yapan AtlasJet«in günde 10 bin çağrıya cevap verebilen ve 7 gün 24 saat hizmet sunan çağrı merkezi bulunuyor. Halen şirketin filosunda 4«ü Boeing 757, ikisi de Airbus A320 toplam 6 uçağı olan AtlasJet kasım ayından itibaren iki yıl içinde Brezilyalı Embraer imalatı yeni nesil ERJ170/175 tipi 6’sı kesin toplam 10 uçak teslim almayı hedefliyor.

Antalya merkezli Inter Havayolları 17 Temmuz«dan itibaren Fokker 100 tipi 108 koltuklu uçaklarla iç hatlara girmeyi planlıyor. Çapraz uçuş yapmayı hedefleyen şirket, Antalya«dan İstanbul, İzmir, Ankara, Bodrum, Adana, Gaziantep«e uçacak. Havayolu 89 milyonluk tek fiyat belirlerken bazı hatlarda promosyon amaçlı 59 milyon liradan başlayan fiyatlar sunacak. İlk Fokker 100 tipi uçağını teslim alan Inter, önümüzdeki günlerde filosuna aynı tipte iki uçak daha katacak.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden uçuş izni bekleyen Inter, bu yıl 500 bin yolcu taşımayı hedefliyor.

Tolga ÖZBEK

SunExpress Moskova’ya uçuyor

Antalya merkezli, Türk Hava Yolları ve Condor«un ortak havayolu şirketi SunExpress, tarifeli Antalya-Moskova seferlerine 14 Mayıs«ta başlıyor. Boeing 737-800 tipi uçakla çarşamba günleri karşılıklı gerçekleştirilecek uçuşlar Moskova«da Domodevo Havalimanı«ndan yapılacak.

Rusya pazarına ana ortakları THY«den sonra ilk defa bir Türk şirketinin tarifeli uçtuğunu belirten Genel Müdürü Paul Schwaiger, Moskova«nın Frankfurt, Münih ve Zürih«ten sonra SunExpress«in dördüncü tarifeli uçuş noktası olduğunu söyledi.

Türkiye Özel Havacılık İşletmeleri Derneği TÖSHİD, Rusya’nın yanı sıra Suriye ve İran pazarlarının da charter yani tarifesiz sefer yapan özel Türk şirketlerine açılması için girişimde bulunuyor.

Çağdaş Havacılık Kulübü

Havacılığı geliştirmek amacıyla Hezarfen Havaalanı«nda ‘Çağdaş Havacılık Kulübü’ kuruldu. Sivil havacılığının duayenlerinden Emekli Yarbay Necati Artan önderliğinde faaliyetlerine başlayan kulüp, 1«nci Türkiye Havacılık Bayramı ve havacılık federasyonu hedeflerinde çalışmalarına başladı. İlk genel kurul toplantısını yapan kulübün başkanlığına Sedat Zincirkıran, şeref üyeliğine de Necati Artan seçildi.

Köklerden ilklere

Türkiye«nin ilk jet pilotlarından Emekli Tümgeneral Cevat Tuna«nın eşi Sabahat Tuna«nın yazdığı anı-kitap ‘Köklerden İlklere‘ Kastaş Yayınları«ndan çıktı. Kitap, İkinci Dünya Savaşı«nın en hızlı günlerinde İngiltere«ye uçuş eğitimine gönderilen Cevat Tuna ve arkadaşlarının hayat öykülerinden kesitler sunuyor.

Havacılığın yeni geliştiği dönemlerde yaşanan zorlukları, Türk Hava Kuvvetleri«nin ilk jet uçaklara geçişi gibi geçmişte kalan bir çok konuyu ilk ağızdan sunan kitap, fotoğrafları ile tarihe ışık tutuyor.