Airbus’ın Türkleri

THY’nin yaptığı anlaşmaya göre Airbus’tan 5 A330-200, 19 A320, 12 A321 yani toplam 36, Boeing’ten de 15 737-800 üç yıl içinde THY’ye teslim edilecek.

İmalatçılar için zamanında teslim çok önemli. Yavaş yavaş üretim hattındaki yerini almaya başlayan THY uçakları üç ana merkezde teslim edilecek. Bu şehirler 737 için Amerika’nın Seattle, A330, A320 için Fransa’nın Toulouse ve A321 için de Almanya’nın Hamburg kenti. Bu üç şehirdeki imalat hatlarında en çok Türk Hamburg’da görev yapıyor.

Airbus’ın merkez Toulouse’dan sonra ikinci imalat hattı Hamburg’da. Almanya’nın köklü sanayi geçmişine sahip bu kenti artık son yıllarda adını gemi imalatından çok havacılık konusunda duyuruyor. Airbus’ın yanı sıra şehirde Lufthansa’nın ana bakım merkezi de bulunuyor. Airbus’ın en çok satan modelleri A318, A319 ve A321’in imalatı Hamburg’da yapılıyor.

Airbus’ın Hamburg Basın Sözcüsü Rolf Brandt’ın verdiği bilgiye göre bir uçak yaklaşık 45 günde üretiliyor. Airbus’ın amacı bu süreyi 25 güne indirebilmek. Her gün çift vardiya çalışan fabrika ayda 13 uçak yapıyor.

Airbus bünyesinde 93 ülkeden 52 bin çalışan görev yapıyor. Türk çalışan sayısı 95«i Hamburg«da olmak üzere toplam 171. Uçakların yapımı için gerekli malzemenin alımından, uçak tasarımına ve kontrolüne kadar çeşitli alanlarda çalışan Türkler arasında kadınlar da bulunuyor. Uçak mühendisi Yeşim Atapek, iktisatçı Sibel Bayraktar Türk kadınını Airbus’ın Hamburg tesislerinde başarıyla temsil ediyor.

Uçak mühendisi Yeşim Atapek, uçakların imalatı için gerekli malzemenin planlanmasından sorumlu bölümde çalışıyor. A320 ailesi için 500 ayrı şirketten malzeme alınıyor. Bunlar arasında yer alan Almanya merkezli Türk şirketi Spekon kabin izolasyon, TAI ise A320«lere gövde parçaları imal ediyor.

Hamburg Üniversitesi mezunu 41 yaşındaki Yeşim Atapek, 13 yıldır Airbus’da görev yapıyor. 29 yaşındaki iktisatçı Sibel Bayraktar ise araştırma ve geliştirme bölümünde çalışıyor. Ağırlıklı olarak uçakların kokpit sistemleriyle ilgileniyor.

Havacılıkta kalite kontrol büyük önem taşıyor. İmal edilen her malzeme sayısız kere kontrolden geçiyor. Airbus’da altı yıldan bu yana elektronik teknisyeni olarak görev yapan 29 yaşındaki İdris Topal, uçakların hidrolik, mekanik ve elektrik kontrolünden sorumlu.

Hamburg’daki tesisler, imalat hattının yanı sıra Airbus ailesindeki tüm uçaklara gövde parçası üretiyor. Airbus’ın yeni uçağı A380’in gövde parçalarının önemli kısmı Hamburg’da yapılıp ana merkez Toulouse’a gönderiliyor. Geleceğin iki katlı uçağının imalatında 10 yıllık Airbus çalışanı Mustafa Erdoğan da ter döküyor. Mustafa Erdoğan, Airbus’tan önce gemi imalatında çalışmış. A380’i uçan dev bir transatlantiğe benzeten Mustafa Erdoğan için iki işin de çok ortak yönü var.Mustafa ŞAHİN / HAMBURG

Falcon 7X geliyor

Fransız imalatçı Dassault«un yeni nesil uzun menzilli iş jeti Falcon 7X, 15 Şubat’ta fabrikadan çıkartılıyor. Havacılıkta «roll out« olarak adlandırılan ilk üretilen uçağın fabrikadan çıkışını yer testleri izleyecek. Falcon iş jeti ailesindeki en büyük uçak olacak 7X, ilk uçuşunu ise Mart ayı sonunda yapacak. Üç motorlu, 10 bin 500 kilometre menzilli 7X’in teslimatlarının 2006«da başlaması planlanıyor. Dassault, Falcon 900EX modelinin bir üst sınıfı olarak tasarlanan 7X projesine üç yıl önce başladı. İmalatçının amacı, 900 modelinin gövdesini 2.43 metre uzatarak özellikle çok uzun menzildeki uçuşlarda kullanılacak yeni nesil bir uçak tasarlamaktı. Dassault’un projesi büyük ilgi gördü. İlk 20 uçaklık sipariş kısa sürede içinde alındı. Fransız imalatçı, 7X için özel bir kanat geliştirdi. Uçağın düşük ve yüksek hızlarda havada rahat tutunmasını sağlayan kanatlar, ek yakıt depoları ile uzun menzil uçuşların da yapılmasını sağlıyor. Dassault, ilk olarak 7X«te denediği kanat konseptini serinin diğer uçaklarına da uygulamayı planlıyor. Falcon 7X’in pilotlar tarafından da büyük beğeni kazanması hedefleniyor. Havacılıkta bir çok ilke imza atan Dassault, 7X’te «fly by wire« (kablolu uçuş) olarak adlandırılan sistemi devreye sokuyor. Pilotların uçağı daha rahat kontrol etmesini sağlayan bu sistem ilk defa bir iş jetinde kullanılacak. Kokpitle ilgili bir başka yenilik ise «Easy« olarak adlandırılan konsept. Pilotlar uçuş sırasında tüm verileri üç ayrı ekrandan takip ediyor. İş yükünü azaltan tasarımda pilotlar verileri ekrana ‘mouse’ kullanarak giriyor. Rakiplerine göre aynı performansı daha ucuz fiyata sunan 7X«in standart donanımlı fiyatı 37.5 milyon dolar. Toplam siparişi 45’i bulan 7X’in imalat hattı 2008 sonuna kadar dolu. 7X’in rakipleri arasında Bombardier Global Express ve Gulfstream G550 bulunuyor. Tolga ÖZBEK

Çaldığı bot başına dert oldu

Her şey, rutin devriye uçuşu yapan Amerikan Sahil Güvenlik Kuvvetleri’ne ait helikopterin kurtarma sinyalini almasıyla başladı. Sahile çok yakın bir noktada uçaklarda suya iniş sonrasında kullanılan şişme bottan acil durum sinyali geliyordu. Bir anda ortalık karıştı. Acaba uçak nereye düşmüştü? Hava trafik kontrol merkezine haber verildi. Diğer kurtarma birimleri hemen harekete geçirildi. Kayıp uçaktan kurtulan kazazedeleri bulmak için helikopter sinyalin geldiği bölgeye yöneldi.

O sırada şişme botta deniz keyfi yapan ve adı açıklanmayan bir havayolu çalışanı kendisine doğru alçalan helikopteri önce önemsemese de suya atlayan dalgıçları etrafında görmesiyle gerçek bir kurtarma operasyonunun tam ortasında olduğunu anladı. Sözde ‘kazazede’ helikoptere alınırken gerçekler ortaya çıkmaya başlamıştı.

Bir Amerikan havayolu şirketinde yer hizmetlerinde çalışan görevli, kafasına uçaklarda bulunan ve acil durumlarda kullanılan şişme botu çalmayı koymuştu. Katlanmış hali orta boy büyüklüğündeki bavula eşit botu denizde kullanabilirdi. Tek sorun uçaktan şişme botu alıp eve getirebilmekti.

Bir şekilde bu sorunu aşan havayolu görevlisi kumsalda botu açtı. Otomatik sistem sayesinde bot kendi kendine şişti. Ancak havayolu çalışanı hesaba botun şişmesiyle devreye girerek sinyal yollayan sistemi katmamıştı.

Olay, adli makamlara intikal etti. Havayolu çalışanı şişme bot çalmaktan ve kurtarma helikopteri boş yere meşgul etmekten suçlu bulundu. Havayolu şirketi ise çalışanını hemen işten attı. Uzmanlar, uçaklarda sivil havacılık kuralları gereği her koltuğun altında bulunması gereken can yeleklerinin de sıklıkla çalındığına dikkat çekiyor. Meraklı yolcular nedeniyle havayolları her yıl ciddi miktarda zarar ediyor.

Uçan fırsatlar

Lufthansa Alman Havayolları, 31 Mart’a kadar ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş İstanbul çıkışlı Boston, Chicago, Miami, New York, Philadelphia, Washington 398, Atlanta 418, Los Angeles 628, San Francisco’ya 598 dolardan başlayan fiyatlar sunuyor. Şirket ayrıca 31 Mayıs’a kadar Avrupa ve Kuzey Amerika yolcularına bir kişi yüzde 9, iki kişi yüzde 12, üç kişiye de yüzde 15 indirim yapıyor. 2 Mayıs’ta Münih-Washington seferlerine başlayacak Lufthansa, İstanbul, Ankara ve İzmir çıkışlı uçuşlarda uygun bağlantı vermeyi hedefliyor.

Delta Havayolları 31 Mart«a kadar İstanbul, Ankara veya İzmir çıkışlı, ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç New York, Boston, Chicago ve Washington 399, Philadelphia, Miami 400, Atlanta 418, Detroit 430, Houston 448, Dallas 500, Los Angeles ve San Francisco«ya 600 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor. İstanbul-New York arasında uçan SkyMiles üyesi yolcular business ve ekonomide iki kat mil kazanıyor. Havayolu ayrıca yine 31 Mart«a kadar geçerli birlikte seyahat eden business yolcularına, ikinci kişide yüzde 50 indirim yapıyor.

Iberia Havayolları, 27 Mayıs«a kadar geçerli, ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş vergiler hariç Mexico City«e 629, Johannesburg«a da 720 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor. Iberia, uçuşlara aynı gün içinde bağlantı sağlıyor.

Singapur Havayolları 10 Mart«a kadar ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş, vergiler hariç Dubai«ye 289, Singapur ve Kuala Lumpur«a 499, Bangkok«a 589, Bali«ye ise 689 dolardan başlayan fiyatlarla uçuyor. Mart ayı için özel paket tur imkanı da sunan Singapur Havayolları«nda kişi başına fiyatlar uçak bileti (vergiler hariç), oda-kahvaltı ve havalimanı transferleri dahil 525 dolardan başlıyor.

Slovenya Havayolları Adria, İstanbul’dan Ljubljana’ya Sevgililer Günü’ne özel kişi başına vergiler hariç, gidiş dönüş 20 Euro’dan başlayan fiyatlar sunuyor.

Büyükşehir’e helikopter

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 5 helikopter almak üzere çalışmalar başladı. Helikopterlerin ikisi ambulans, ikisi imar kontrol ve biri de VIP görevlerinde kullanılacak. İmalatçılarla görüşen Büyükşehir Belediyesi, kararını önümüzdeki aylarda verecek.

Fly'a Avrupa yasak

Üst geçiş ücretlerini ödemediği için Avrupa«ya uçuşları durdurulan Fly Havayolları, Eurocontrol ile görüşmelere başladı. Avrupa hava sahasını kontrol eden Brüksel merkezli Eurocontrol ile ödeme planı üzerinde çalışan Fly Air, sorunu önümüzdeki günlerde çözmeyi hedefliyor. Geçen yaz Temmuz ve Ağustos aylarına ait borçların ödenmesinden sonra şirket Avrupa«dan Türkiye«ye charter yani tarifesiz uçuşlarına başlayacak.

Fly Air«in halen filosunda hac ve Sudan uçuşlarında kullanılan hepsi kendi malı A300B4/B2 ile iç hat uçuşlarının gerçekleştirildiği Boeing 737-300 tipi uçak bulunuyor. Fly Air, 2005 yaz sezonunda 4 uçak almayı planlıyor.

Düzeltme

Geçen hafta «Bush, Erdoğan’ın helikopterini istemedi« haberinde S-92 tipi helikopterin alımı Ankara Ticaret Odası değil, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından yapılacaktır. Düzeltir, özür dileriz.