11 havaalanına ILS kurulamıyor

Uçakların görüşün düşük olduğu meteorolojik şartlarda emniyetle yaklaşmalarını sağlayan ILS’nin, coğrafi engeller nedeniyle 11 havaalanına kesinlikle kurulamayacağı ortaya çıktı. DHMİ’nin raporu ILS’nin 10 havaalanına sorunsuz, beş meydana da tahditli kurulabileceğini ortaya koyuyor. Halen 19 havalimanında ILS bulunuyor. Sivas, Gaziantep, Malatya ve Diyarbakır’a bu yıl ILS takılması planlanıyor..

İç hatlarda her yıl yüzlerce sefer özellikle kış döneminde hava şartları nedeniyle iptal oluyor, aksamalar yaşanıyor. Modern havalimanlarının standart donanımları arasında yer alan ILS, uçuş emniyetini yükseltiyor.

NASIL ÇALIŞIYOR

Emniyetli bir yaklaşma için öncelikle uçağın pist doğrultusunda olması gerekiyor. Pilotlar "localiser" anteninin yaydığı sinyallerle göre doğrultularını ayarlıyor. Sinyaller piste 18.5 kilometre uzaktan alınmaya başlanıyor. Localiser anteni pistin kenarında bulunuyor. Uçaklar piste doğru açı ile yaklaşmaları ise "Glide Slope" olarak adlandırılan süzülme açısı anteninin yaydığı sinyallerle gerçekleştiriyor. Bu anten inilen pistin sonunda yer alıyor.

Pist doğrultusunda yaklaşık üç derecelik alçalma ile yaklaşan uçaklar sonunda "karar irtifası"na ulaşıyor. Pilotlar eğer pisti görebiliyorsa iniyor. Göremiyorsa pas geçerek tekrar deniyor. Karar irtifası en temel ILS olan Kategori 1’de (CAT1) pistten 60 metre, Kategori 2’de (CAT2) ise 30 metre. Türkiye’de olmayan CAT3 A ve B’de ise bu irtifa sıfır metreye kadar iniyor. Yani pilotlar uçaklarının burunlarını bile göremediği şartlarda ILS yardımıyla inebiliyor.

Tek pist için ILS'nin sistem olarak fiyatı özelliklerine bağlı olarak 350-450 bin dolar arasında değişiyor. ILS özel yaklaşma ışıklarıyla kullanılıyor. Sistemin hassaslığı için bakım ve idamesi de çok önemli. Bu hizmet, hava trafik emniyeti elektronik teknik elemanları tarafından veriliyor.

Sistemin hassas çalışabilmesi için pist yakınlarında ve yaklaşma doğrultusunda sinyalleri bozacak dağ, tepe gibi mania olarak adlandırılan coğrafi engellerin bulunmaması gerekiyor. Sinyallerin bozulması, standartların düşmesine, uçakların daha yüksek irtifadan yaklaşmalarına neden oluyor. ILS’nin diğer seyrüsefer sistemlerinden farkı kalmıyor.

ILS’YE SAHİP HAVALİMANLARI

Adana: 05 pisti için CAT 1.

İzmir Adnan Menderes: 16 için CAT 1, 34 için CAT 1 ve 2

Antalya: 36R için CAT 1.

İstanbul Atatürk: 18L, 06, 24 pistleri için CAT1, 36R için CAT 2.

Dalaman: 01 pisti için için CAT1.

Ankara Esenboğa: 03R, 21L, 03L, 21R pistlerinde CAT1 ve CAT2.

Milas/Bodrum: 11 ve 29 pistleri için CAT1 ve CAT2.

Nevşehir Kapadokya: 11 pisti için CAT1.

Tekirdağ/Çorlu: 05 pisti için CAT1.

Trabzon: 11 pisti için CAT1.

Bursa/Yenişehir: 25R pisti için CAT1.

Eskişehir/Anadolu: 09 pisti için CAT1.

Kars: 06 pisti için CAT1.

İstanbul Sabiha Gökçen: 06 ve 24 pistleri için CAT1.

Samsun Çarşamba: 13 pisti için CAT1 ve CAT2.

Denizli Çardak: 24 pisti için CAT1

Erzurum: 26R için CAT1

Kayseri Erkilet: 25 için ILS CAT1

Muş: 29 için CAT1

TAHDİTLİ KULLANILABİLECEK MEYDANLAR

Ağrı: 16 pisti için pas geçme sahaları manialar nedeniyle uçaklar ILS ile en çok 165 metreye kadar alçalabilir.

Edremit/Körfez: 05 pistine manialar nedeniyle kurulacak ILS’de uçaklar en çok 200 metreye kadar alçalabilecek. Mevcut sistemlerle uçaklar halen 230 metreye kadar alçalabiliyor. Diğer pist 23’te ise manialar nedeniyle ILS kurulsa bile uçaklar 345 metreye kadar alçalabilecek. Bu ILS limitlerinin çok üzerinde.

Gaziantep: 28 pistine kurulması durumunda uçaklar 165 metreye kadar alçalabilecek.

Sinop: Hava trafiğine açık olmayan meydan için yapılan değerlendirmede, 23 pisti için pas geçme sahalarındaki ILS yüzeyleri manialar tarafından tahditleniyor. Bu piste yapılacak ILS yaklaşmalarında uçaklar en fazla 120 metreye kadar alçalabiliyor.

Uşak: 26 pisti tarafındaki manialar nedeniyle uçaklar 200 metreye kadar alçalabilecek.

ILS KURULABİLECEK MEYDANLAR

Balıkesir: 18 pisti için CAT1 ILS mümkün. 36 pistine kurulacak ILS’de manialar nedeniyle uçaklar pist başına göre 77 metreye kadar alçalabilecek. Askeri otoritenin onayı bekleniyor.

Batman: 02 pistine CAT1 ILS kurulumu mümkün. Askeri otoriteden onay bekleniyor.

Çanakkale: 04 pisti için CAT1 ILS kurulabilir.

Diyarbakır: 16 ve 34 pisti için CAT1 ILS mümkün. Çalışmalar başladı.

GAP: 04/22 pistleri için CAT1 şartlarında ILS mümkün.

Konya: 01 ve 19 pistleri için CAT1 ILS kurulabilir. Meydanda ILS tesisi askeri otoritenin iznine bağlı. Gerekli girişimlerde bulunuldu.

Malatya/Erhaç: 21 pisti için CAT1 ILS mümkün. Askeri otoriteden izin alındı, çalışmalar başladı.

Şanlıurfa: 33 için CAT1 ILS kurulabilir.

Selçuk/Efes: 09 için CAT1 ILS mümkün.

Sivas: 01 pisti için CAT1 ILS kurulabilir.

HANGİ MEYDANLARDA KURULAMIYOR

Adıyaman: 05 pisti için CAT 1 ILS kurulabilir. Ancak pist sonuna göre 30 metre mesafede 60 metreye varan kot düşüklüğü nedeniyle localizer cihazı konulamıyor.

Zonguldak Çaycuma: Piste çok yakın ve yüksek manialar nedeniyle tahditli bir meydan. Seyrüsefer cihazlarının yayın problemleri nedeniyle mevcut alçalma usulleri de direkt yaklaşma sağlanamıyor. ILS kurulumu mümkün değil.

Elazığ: Meydanın 13 ve 31 pistleri için yapılan çalışmada manialar nedeniyle ILS kurulsa bile uçaklar pist başına göre 459 metreye kadar alçalabilecek. Bu yükseklikten pist görüşünün sağlanması ve inişin gerçekleştirilmesi mümkün değil.

Erzincan: ILS sinyalleri maksimum 2 bin 660 metreye ulaşıyor. Ancak manialar nedeniyle uçaklar 3 bin 600 metreye kadar alçalabiliyor. Sinyal aşağıda kalacağından ILS alçalması mümkün değil.

Antalya Gazipaşa: Hava trafiğine kapalı olan Gazipaşa’nın 08/26 pistlerine manialar nedeniyle kara tarafından yaklaşma yapılması ya da kara tarafına kalkış yapılması mümkün değil. İniş ve kalkış için pistin ancak tek taraflı kullanılması (deniz tarafından) mümkün. 08 pisti için yapılan etütlerde yaklaşma ve pas geçme yüzeylerini delen yüksek manialar (pist başından 1.8 km’de 212 metre, pist sonundan 2.5-3.5 km mesafede yükseklikler 298-1072 metre arasında değişen manialar bulunuyor. ILS kurulumu mümkün değil.

Kahramanmaraş: 08/26 pistleri için yapılan değerlendirmede 15 km uzaklıkta 2726 metre yüksekliğindeki Milcan Tepesi nedeniyle uçakların süzülme açısı yayınını yakalayamıyor. Ayrıca Ahır Dağı (2513 metre) gibi manialar nedeniyle ILS kurulumu mümkün değil.

Mardin: Suriye sınırına 13 km olması nedeniyle 03 pisti tarafı için ILS kurulumu mümkün değil. 21 pisti için 930 metrelik mania bulunması için bu yönde ILS nitelikleri sağlanamıyor.

Siirt: Pistin yakınında Kırmızı Dağı (341 metre), Horoz Tepe (346 metre) ve meydan çevresinde yüksek dağlık arazi nedeniyle uçakların süzülüş rotasını yakalamaları mümkün değil.

Süleyman Demirel: 05/23 pistinin kuzey doğrultusunda 7.4-12 km mesafede 1148-1586 metre arasında değişen manialar nedeniyle ILS yüzeyleri deliniyor. Uçakların pist başında 330 metrenin altına alçalmaları mümkün olamıyor. ILS kurulumu mümkün değil.

Tokat: Her iki pist yönünde çok sayıda mania ILS kurulumunu engelliyor. Uçaklar ancak 660 metreye kadar alçalabiliyor.

Van: 03/21 pisti doğrultusunda yaklaşma ve pas geçme yüzeylerinde 5.5-12.5 km mesafede 492 metreye varan yüksek manialar nedeniyle ILS yüzeyleri deliniyor.

Türk Yıldızları sezonu açıyor

Türk Hava Kuvvetleri Akrobasi Timi Türk Yıldızları, 2007 gösteri sezonunu bugün Çanakkale’de açıyor. 18 Mart Şehitleri Anma Günü etkinliklerinde 13.00-13.20 saatleri arasında Türk Yıldızları İskele Meydanı Kordon Bölgesi üzerinde uçacak. Bu yıl toplam 30 şehirde uçuş yapacak tim, sezonu 15 Kasım’da KKTC’de yapacağı gösteriyle tamamlayacak. Türk Yıldızları 2007 programında 18 Haziran’da Fransa, 29-30 Temmuz’da da Romanya’da uçacak.

THY’de operasyon

Türk Hava Yolları’nda pilot ve kabin memurlarının bağlı olduğu Uçuş İşletme Başkanlığı’nda taşlar yerinden oynadı. Üç yıldır baş pilotluk görevini sürdüren Kaptan Pilot Pertev Arıkan ile Uçuş Eğitim Başkanı Kaptan Pilot Mustafa Vural görevinden alındı. Pertev Arıkan’ın yerine Ünal Yaprak, Mustafa Vural’ın yerine de Halil Üstün atandı.

THY’nin iç hat ve orta mesafeli uçuşlarda kullanılan Airbus A320 filosunda görev yapan Ünal Yaprak ve Halil Üstün, 2005’te kaptan pilot olmuştu. Kıdemleri bu makamlar için yetersiz olduğu belirtilen iki pilotun bu görevlere atanması THY’de sıkıntı oluşturdu. Kıdem sıralamasında THY’deki 549 kaptan pilot arasında Halil Üstün 426’ncı, Ünal Yaprak da 439’uncu sırada. Normalde bu tür üst düzey görevlere daha yüksek kıdem sırasına sahip pilotlar atanıyor.

Pilot ve kabin memurlarının eğitimlerinden sorumlu Uçuş Eğitim Başkanlığı’na atanan Halil Üstün’ün geçen yıl Ağustos ayında Prag semalarında meydana gelen olayda telsiz sorunu yaşadığı için uçuşu Çek Hava Kuvvetleri’ne ait savaş uçakları tarafından önlenmiş, Almanya sınırına kadar eşlik edilmişti. Alman Sivil Havacılığı konuyla ilgili soruşturma açmıştı. Operasyonun devam etmesi beklenirken Kabin Hizmetleri Başkanlığı’nda da bazı değişikliklerin yapılması bekleniyor.

THY ile ilgili bir atama da Üretim Planlama Başkanlığı’na yapıldı. Uzun süredir boş olan koltuğa ABD ve Uzakdoğu Bölge Müdürü Akif Konar atandı.

Fırsatları yakalayın

THY, 1-30 Nisan arasında ekonomi sınıfı, vergiler hariç, gidiş-dönüş New York’a 399, Chicago’ya da 419 Euro’dan başlayan fiyatlar sunuyor.

Air France, 1 Nisan-31 Mayıs tarihleri arasında ebeveynleriyle Paris’e uçan çocuk yolcularına Disneyland’a giriş kuponu hediye ediyor.

KLM, 31 Mart’a kadar biletleme koşuluyla New York’a 289, Atlanta ve Chicago’ya 299, Boston’a 317, San Francisco’ya 319, Washington’a da 329 Euro’dan başlayan fiyatlarla uçuyor. Ekonomi sınıfı, gidiş-dönüş biletlere vergiler dahil değil.

Kore Havayolları, 25 Mart’tan itibaren İstanbul-Seul seferlerinin saatlerini değiştiriyor. Japonya, Avustralya, Yeni Zellanda ve Uzakdoğu’ya daha iyi bağlantılar sunmak amacıyla Kore Havayolları’nın uçakları Pazar günleri 21.40, Salı ve Cuma ise 21.20’de Atatürk Havalimanı’ndan kalkacak. Şirket, Kore Savaşı gazi ve şehit yakınlarına da özel indirimler yapıyor.