10 bin uçak hâlâ yerde

Havayolu şirketleri ne yapacaklarını bilemez halde. Tam uçuşa başlıyorlar, bakıyorsunuz değil bir hafta sonra ertesi gün o uçuş yasaklanıyor. Şu anda dünya çapında 10 binden fazla uçak yerde. Uçmuyorlar. Ama bakımları yapılıyor. Zaman zaman değiştirilerek uçuruluyor. 2019 yılında uçan uçakların ancak yüzde 61’i uçuşlarını yapıyor. Bu oran sık sık düşüyor ama artmıyor. Belki yaz aylarında biraz daha artış olabileceği düşünülüyor ama daha uzun süre yerde kalan uçak sayısı azalacağa benzemiyor. Şirketler yerde kalan uçaklarını daha fazla yerde tutup bir bozulma olmaması ve uçuşa elverişlilikleri kaybetmemek için de avuç dolusu bakım parası harcıyorlar.

ZOR DURUMDALAR

Şu sıralarda dünyada toplam uçan uçak sayısı günlük oynamalar göz ardı edilirse toplam 21 bin civarında. Yapılan son araştırmalara göre Kuzey Amerika Merkezli Havayolu şirketlerinin 2 bin 937 uçağı yerde park pozisyonunda bekliyor. Avrupada 3 bin 500’den fazla uçak yerde ve bunların büyük bölümü geniş gövdeli, çift koridorlu, uzun menzilli uçaklar. Güney Amerika’da yerde duran uçak sayısı 650, Ortadoğu ve Afrikada ise bu sayı bin 100 civarında. Asya-Pasifik Bölgesinde ise 2 binden fazla uçak uçmuyor. Geniş gövdeli uzun menzilli uçakların yerde kalmasından sonra uçuşları yoğunlaşan dar gövdeli uçakların lideri ise Airbus’un 320 ailesi uçakları oldu. Filosunda ağırlıklı olarak geniş gövdeli uçaklar bulunan havayolu şirketleri ise gerçekten çok zor durumda. Bu tür havayolları, özellikle Asya-Pasifik ülkelerindeki şirketlerin hala filolarının yarısından fazla yerde.

İÇ HATTIN FAYDALARI

Havayolu şirketleri için iç hat uçuşları kurtarıcı olmasa da ciddi bir rahatlama imkânı veriyor. ABD, Rusya, Vietnam ve Avusturalya gibi ülkelerde iç hat pazarı ciddi bir gelir kapısı halene geldi bile. Bizde de iç hat uçuş yoğunluğu hem Türk Hava Yolları hem de Pegasus için önemli yararlar sağladı. Hem uçaklarının bir bölümünü sürekli uçurabildiler, hem de kısa sürede yolcuyu güvenirliliğe ikna ederek iç hat uçuş doluluklarını arttırdılar. Pegasus havayollarının tüm filosunun dar gövdeli uçaklarda oluşması hareket kabiliyetini daha fazla arttırdı. İç pazarı olmayan Ortadoğulu hava yolları şirketlerinden Katar ve Emirates ile Ethiad ise ciddi zarar gördüler. Yine de özellikle Katar, elindeki uçaklar için sürekli yeni pazarlar yaratarak, ya da yaz tarifesindeki uçuşlarınını daha öne çekerek zararını hafifletmek için büyük çaba harcıyor.

ÜRETİCİ İNDİRİM YAPIYOR

Havayolları ile ilgili araştırma yapan şirketler gelecek iki yıl daha tam düzelmenin mümkün olmadığı kanısındalar. Projeksiyonda görünen en tehlikeli sonuçlardan biri daha uzun süre geniş gövdeli uzun menzilli uçakların büyük bölümünün yerde kalması... Hem kiraları yüksek hem bakımları daha maliyetli olan bu uçakların durumu net değil. Uçak imalatçıları ise önceden satış yaptıkları geniş gövdeli uçakların teslim tarihinde havayolları tarafında teslim alınmaları için sistemi zorluyorlar. İndirimler uyguluyorlar. Ama bu çabalar çok ağır ilerliyor.

GARİP İNGİLTERE UYGULAMASI

İngiltere’den Türkiye’ye gelmek isteyen yolcular uçaklarımıza kabul edilmiyor. Ama bizim uçaklarımıza binip Türkiye üzerinden başka ülkelere transit geçiş yapacak yolcular için sorun yok. Sonuçta bir Türk yolcu Londra, Manchester ya da Birmingham gibi İngiltere kentlerinden THY, Pegasus uçağına binip Türkiye’ye gelemiyor. Sağlık Bakanlığı’nın koyduğu bu kural ciddi sorunlar yaratmaya başladı. Virüsün hızlı yayıldığı ve farklı bir mutasyonu ortaya çıkmasından sonra alınan bu kural yolcuları perişan etti. Elbette yolcular test yaptırarak uçaklara biniyorlardı. Ama şimdi binemedikleri için Türkiye’ye örneğin Ukrayna üzerinden başka havayolları ile geliyorlar ve sonra evlerinde karantinaya giriyorlar. THY Londra’dan Heathrow ve Gatwick, Pegasus Stansed havalimanlarından sefer yapıyor. Türkiye yönüne uçuşlarda doluluk son derece düşük. Böyle giderse Türk şirketleri İngiltere pazarını neredeyse kaybedecekler. Türk yolcular başka havayollarının uçaklarına biniyor ve Türkiye’ye yakın noktalara inip oralarda uçak değiştirerek geliyor. Ama alınan karar gereği bizim uçaklarımıza binemedikleri için yolcunun maliyeti artıyor. Bizim uçaklarımız boş kalmasa da verimli dolulukları yakalayamıyor. Eninde sonunda başka şirketlerle uçarak Türkiye’ye gelen yolcular paraları da başka şirketlere kaptırmış oluyor. Yolcular için de büyük bir çile olan bu uçuşlar için formül yaratılması isteniyor. Dışişleri Bakanlığı’nın İngiltere’deki yetkilileri de uygulamanın değişmesi için çaba harcıyor. Henüz bir sonuç elde edilmiş değil.

YOLCULAR A350 UÇAĞINI ÇOK BEĞENDİ

Türk Hava Yolları’nın son satın aldığı Airbus A350-900 uçakları birbiri ardına sefere kondu. Sessizliği ile ünlü uçaklar yolcular tarafından çok beğenildi. Şimdiye kadar 4 adet A350-900 uçağı teslim edildi. Ancak önümüzdeki aylarda teslimler sürecek. THY, bir sorun cıkmazsa, bu uçaklardan 25 adedini filosuna katacak. Elbette bir zaman alacak. Çift koridorlu ve geniş gövdeli bu uçaklar konforu ile uzun uçuşları keyfe dönüştürüyor. Koridor üzerindeki desenli aydınlatmaları, geniş koltuk aralıkları, yüksek tavanı ve mükemmelleştirilmiş kabin basıncı ile A350-900, uçuş deneyimini bir adım ileriye götürüyor. Airbus A350’nin büyük pencereleri yolculuğa büyüleyici anları dahil ediyor.

YAKIT TASARRUFU

Orta ve uzun menzilli, geniş gövdeli Airbus A350-900; yüksek teknolojili materyallerle doğadan esinlenerek tasarlanmış bir model. CFRP (karbon fiber takviyeli plastik) yapısıyla çok daha hafif ve aerodinamik olan A350-900, yeşil teknolojilerle geliştirildi. A350-900, yeni nesil Rolls-Royce Trent XWB motorları ile sessizce uçup eski modellere göre yüksek oranla yakıt tasarrufu yapıyor. Airbus A350-900 modelinde yolcular uçuş boyunca kendilerini dinç hissediyorlar. Ne kadar yüksekte olursanız olun, 2 bin 600 metre yüksekliğe optimize edilmiş kabin basıncı ile yolculuk yapılıyor. Bu da yorgunluk ve bitkinlik hissini yok ediyor. Son teknoloji ile donatılan uçak içi eğlence sistemleriyle zamanın nasıl geçtiğini fark etmiyorsunuz. Yolcu Kapasitesi iki sınıfta toplam 329 olan uçağın maksimum kalkış ağırlığı 280 ton. Gövde uzunluğu 66.8 metre olan A350’nin kanat açıklığı da 64.75 metre . Yerden yüksekliği 17 metreyi geçen uçak 43 bin feet irtifadan ( 14 bin 333 metre) uçabiliyor. Bu uçaklar şimdilik THY’nin Sao Paulo, Amsterdam, Paris, Manila, Dubai, Montreal uçuşlarında kullanılıyor. Ama zamanla başta Los Angeles olmak üzere en uzak noktalara uçacaklar.