Perde arkasındaki arabulucu

Konya’da doğmuş, Saint Joseph Fransız Lisesi’nde okumuş. Askerliğini Heybeliada’da yapmış.

Sonra Fransa’ya gitmiş, orada bir Fransız kadınla evlenmiş, kendi anlatımıyla çoluk çocuğa karışarak hanım köylü olmuş ve Nice’e yerleşmiş.

Şimdi orada emlakçilik yapıyor.

Devamlı gülen, sempatik bir insan. Adı Samson Özararat.

Türkiye ile Ermenistan’ın bugünkü yakınlaşmasındaki diplomatik sürecin önemli aktörlerinden biri. �

1993 yılında Türkiye Ermenistan ilişkilerinin en gergin döneminde MHP Genel Başkanı Alparslan Türkeş ile Ermenistan Cumhurbaşkanı Levon Ter
Petrosyan’ı Paris’te bir otelde buluşturan gayri resmi arabulucu.

Özararat’a Türkeş-Petrosyan buluşmasını nasıl ayarladığını soruyorum.

Önce gülüyor, sonra koltuğunun arkasına yaslanarak yaptığı bu önemli işi sıradan bir olaymış gibi anlatmaya başlıyor:

“Türkiye’de hangi politikacı ile görüşsem bana Ermenistan’a karşı en sert muhalefeti Türkeş’in yaptığını söylüyordu. Türkeş’le konuşmak istedim. Tuğrul Türkeş arkadaşımdı. Ona söyledim.

“Türkeş’le konuştukça Ermenilere karşı büyük bir sempati beslediğini anladım.

Tarihte Türkiye Ermenileri’nin ne büyük kahramanlıklar yaptıklarını isimler vererek saydı.

Ben dinledikçe şaşırıyordum.

Sonunda dayanamadım, ‘Efendim bu söylediklerinizi ben Petrosyan’a anlatsam adam inanmaz. Bunları siz kendisine söyler misiniz?’ diye sordum.

‘Tabii söylerim’ demez mi?

‘Efendim önümüzdeki ay Petrosyan Paris’te olacak. Eğer gelirseniz sizi onunla buluştururum’ diye biraz da korka korka bir teklifi yaptım.

Türkeş’in yanıtı beni daha büyük şaşkınlığa sürükledi:

‘Gelirim. Sen görüşmeyi ayarla.’

Tarih 1993 Şubat’ı. Hemen Petrosyan’la konuştum ve Mart ayında kendisini Türkeş ile Paris’te buluşturabileceğimi söyledim. Kabul etti.

Belirlenen tarihte Türkeş Paris’e geldi ve Petrosyan’ın kaldığı otelde iki lideri buluşturdum. Uzun uzun konuştular.”

* * *

Bu görüşmede Petrosyan Türkiye ile Ermenistan arasındaki gerginliğin giderilmesi için her şeyi yapmaya hazır olduğunu söyledi.

Ermenistan Cumhurbaşkanı ülkedeki ekonomik krizi aşmaları için Türkiye’nin desteğine gereksinimleri olduğunu da özellikle vurguladı, “Bana yardım etmezseniz şahinler karşısında seçimi kazanamam” dedi.

Bu görüşmede Türkeş, Petrosyan’ın Türkiye ile ilişkileri düzeltmek için kararlı olduğunu anladı ve ona mutlaka yardım edilmesi gerektiğine inandı.

Türkiye’ye döndükten sonra gerek cumhurbaşkanına, gerek hükümete Türkiye’nin Petrosyan’ı desteklemesinin yaşamsal olduğunu anlattı. Ama bunu başaramadı.

5 yıl sonra Ermenistan’da yapılan başkanlık seçimlerini Petrosyan kaybetti.

Seçimi şahinlerden Rober Koçaryan kazandı.

Koçaryan seçildikten sonra Yalta’daki Karadeniz Zirvesi’nde Cumhurbaşkanı Demirel’le görüşmek istedi.

Yapılan görüşmede Türkiye’nin en kısa zamanda Ermenistan’dan soykırım için özür dilemesi gerektiğini söyledi.

Demirel’in yanıtı kısa oldu:

“Tarihten husumet çıkarma. Türkiye ile iyi geçinmek Ermenistan’ın lehine olur. Bunu sakın unutma.”

İki ülke bugünlerde dış dinamiklerin oynadığı rollerle bir yakınlaşma içinde.

Dilerim, Demirel’in Koçaryan’a “Tarihten husumet çıkarma” nasihatini Ermenistan’ı yönetenler bu kez tutarlar.       �