Veletler işleri nasıl da karıştırdı

Sizce nedir bu olaylar?
- Hükümetten duyulan büyük bir hayal kırıklığını yansıttığı çok açık. Ama bu hayal kırıklığının kendini muhalefet partisinde değil de sokaklarda belli etmesi de çok önemli. Bu bize aynı zamanda şunu gösteriyor: Muhalefet partileri artık Türk politikasında anlamlı bir rol oynamıyorlar.

Meydandakiler kim?
- AKP’nin gidişatıyla aynı fikirde olmayanlar... İslam’ın kamusal alanda büyüyen rolünden rahatsız olanlar... Birçok gazetecinin hapiste olmasını eleştirenler... Belli şirketleri korkutmak için devletin gücünün vergilendirmede kullanılmasından endişe edenler... Türkiye’deki politik sistemin denge mekanizmasının giderek zayıflatılmasından kaygı duyanlar.

İş nereye varır?
- Hükümetin nasıl cevap vereceğini bilmiyorum. Ama AKP’nin iktidara gelmesinden aşağı yukarı 10 yıl sonra nerede olduğumuzu gösteriyor.

Başka ülkelerdeki kalkışmalarla benzerlikler var mı?
- Mümkün. Herkesin başka yerlerde neler olduğunu takip edebildiği bir dünyada yaşıyoruz. Ama bu olay başka protestolar olmasa bile yine olabilirdi. Çünkü dinamikler, bu hükümetin tüm güçleri elinde toplamasını yansıtıyor. Ayrıca ben bunun Wall Street işgal eylemlerinden daha ciddi olduğunu düşünüyorum. Onların uyumlu bir politik ajandası yoktu. Bu daha ciddi.

Sosyal medya faktörü nerede?
- Sosyal medya bir şeylerin sebebi olamaz. Sadece bir araçtır.

Başbakan sosyal medyayı suçladı.
- Evet bence en ilginç sorulardan biri de AKP’nin içindeki farklı kişilerin nasıl reaksiyon gösterdikleri. Güç kullanmayı savunanlardan görmezden gelenlere, “Bakın bu insanların bazı meşru talepleri var, bunları müzakere etmeliyiz” diyenlere birçok farklı tepki oluştu. Hükümetin bu farklı düşüncelerden nasıl etkileneceğini görmek çok ilginç olacak. Türkiye’yi izlerken bence en ilginç politik mücadele AKP ve muhalefet partileri arasındakinden çok AKP’nin içinde yaşanıyor.

Ama kalabalık doğrudan Başbakan’ı hedef alıyor.
- Başbakan eğer uzlaşmayı, müzakereyi reddederse, halkla karşı karşıya gelmeye karar verirse yenebilir de daha fazla muhalefet oluşmasını da tetikleyebilir. Ama bügünkü sistemde Başbakan elinde çok geniş bir otorite bulunduruyor. Ve tam anlamıyla bir sembol oldu. Erdoğan sadece devletin başı değil, devletin bir sembolü.

ABD hükümetinin olaya yaklaşımını nasıl buldunuz?
- ABD’nin Türkiye’de büyük menfaatleri var. Türkiye’yi önemsiyoruz. ABD’nin yapması gereken sadece itidal çağrısında bulunmak değil. Aynı zamanda hem hükümet içindeki hem de hükümet dışındaki insanları diyalog için teşvik etmek de olmalı. Ama ABD aynı zamanda dikkatli olmalı. Türk egemenliğine saygılı olmalı.

Davutoğlu’nun Kerry’ye bir tepkisi oldu bu yüzden.
- ABD’nin bu olayda kendini merkeze yerleştirmemesi gerektiğine inanıyorum. Türklerin kendi aralarında yapacakları konuşmalarla ilgili bir iş bu.

Davutoğlu, Kerry’ye “Türkiye ikinci sınıf demokrasi değil” demiş.
- (Gülüyor.) Bakın, bu türden bir durumun ortaya çıkması, Amerika ile yakın bir ilişkiniz olsun olmasın, çok zor, hassas bir denge oluşturur. Ve Amerika olarak biz mutlaka eleştiriliriz. Ya çok fazla konuşmakla ya da az konuşmakla. Herkesi memnun edemezsiniz. Ancak ilkeler hakkında yüksek sesle konuşmak ABD için meşrudur. Bu ilkelere uymayan davranışları dile getirmek meşrudur.

Bu olay iki ülke arasındaki ilişkiyi nasıl etkiler?
- ABD ve Türkiye yakınlardı, yakınlar ve yakın kalacaklar. Ama ABD ve Türkiye ilişkileri ABD Başkanı ve Türkiye Başbakanı arasında bir kişisel ilişki olamaz. Liderler arasındaki ilişkiler gereklidir ama yeterli değildir. Türkiye’yi sadece Başbakan olarak görmeyiz. Türkiye’yi bir hükümet ve bir toplum olarak görürüz. Gerçek şu ki, burada farklılıklar var. Türkiye’de yaşananlar burada bazı kaygılara neden oluyor. Bu da sohbette meşru bir konu başlığı.