Bu devirde kimse siyaseten doğru kalamaz

Herkes ırkçılık mı hortladı diye sabahlara kadar tartışıyor ama başka bir yanı var aslında bu karikatürün. Uzun süredir kendini belli eden, krizin tetiklediği bir sosyal boşalma. Cumhuriyetçi bir tabloid gazetenin Demokrat Başkan’a karşı yürüttüğü ırkçılık tavrı değil sadece.

Hafta içi Türkiye’nin eski Merkez Bankası yöneticilerinden biriyle ekonomik krizi konuşuyorduk. İş dönüp dolaşıp sokağa geldi. "Bu para politikaları hızlı değişir ama sosyal değişimi ben daha derin hissediyorum" dedi. "Kötü yönde bir değişim yaşanıyor Amerika’da."

Ayrımcılık, Amerika’da en yapamayacağınız şey diye bilinirdi. Birini maymuna benzetebilirsiniz örneğin. Tıpkı yıllarca Bush’a yaptıkları gibi. Ama gider siyah birini maymuna benzetirseniz, siyah ayrımcılığı yapmış olursunuz ve başınızı belaya sokarsınız. Ya da çok para kazanan bir Wall Street yöneticisine kızabilirsiniz. Ama adamın Yahudi olduğunu araya sıkıştırırsanız, altından kalkamazsınız.

New York Post’un karikatürü, içinde Obama var diye bu kadar gürültü kopardı ama uzun süredir bir sürü benzer olay yaşanıyor Amerika’da. Şimdi ayrımcılığa uğradık diyen siyahlar New Orleans’ta inşaatta çalışan Hispaniklere (Güney Amerika göçmenleri) saldırıyorlar mesela.

Geçen ay New York Times gazetesinde, Cumhuriyetçi Parti yanlısı William Kristol, Obama ekibinin hepsine açık açık "köpek" dedi. 2 hafta sonra gazeteden ayrıldığı açıklandı ama yazı hálá arşivde duruyor. New York’un aylardır süren Madoff skandalı yüzünden ise kentteki hahamlar sık sık toplanıp oluşan antisemitizmi nasıl önleyeceklerini düşünüyorlar. Bernard Madoff bir Yahudi de ondan.

Başka bir çözülme var Amerika’da. "Politicaly correct" dedikleri siyaseten doğruculuğun sona erdiği, kimsenin "Ayrımcılık yapıyorsun" lafına aldırmadığı başka bir dönem.

En agresif örgütün sırrı

Sosyal normlar değişiyor dedim ama Amerika’da hálá tek bir konuda yutkunmadan konuşamazsınız: Hayvan hakları.

Hafta içi 5. Cadde’de Armani’nin mağaza açılışı vardı. Kentteki Moda Haftası’na denk getirmişler açılışı ve Belediye Başkanı Michael Bloomberg’den film yıldızlarına herkesi çağırmışlar. Ama bütün o şaşaaya rağmen herkes binaya ufak bir şok yaşayıp öyle giriyordu. Kürk satıyor diye uzun süredir Armani’yi protesto eden hayvan hakları örgütü PETA gelmişti çünkü. 20 kişilik tavşan kostümlü gösterici grubu içeri giren herkese bağırdı.

Aynı sahnenin daha ağırını geçen kasım Şükran Günü’nde de yaşadım ben. Sabahın saat 5’inde indirimli ürün kapmak için Macy’s mağazasına akın eden binlerce New York’luyu, o gün dışarıda önce PETA’cılar karşıladı. Sokağın ortasına dev bir ekran kurmuşlar, içeri girenlere derisi canlı canlı yüzülen hayvanların can çekişmesini izlettirdiler.

30 yıl önce kurulan ve 2 milyon üyesiyle bugün Hindistan’a kadar yayılmış PETA’nın durumu şu açıdan ilginç. Hayvan hakları için çalışıyorlar ve bunu yaparken hiçbir şekilde siyaseten doğru olma kaygısı taşımıyorlar.

5 yıl önce tavuk çiftliklerini Yahudi toplama kamplarına benzettiler örneğin. Tavuk eti üretiminin Yahudi soykırımından farksız olduğunu savundular. Kıyamet koptu, yine de bir gıdım geri gitmediler. İsrail’e saldırırken eşekleri kullandığı için Yaser Arafat’a da mektup göndermişlerdi. "Orada insanlar ölüyor, sizin eşeklerle ne ilginiz var" diyenlere ise aynen şunu söylediler: "Biz insanların işine karışmayız, hayvanları savaşa bulaştırmasınlar yeter."

Tek bir amaç için çalışan, onun dışında dikkatini dağıtmayan bir örgüt PETA. Bunu yaparken de sonuna kadar provokatif ve olabildiğince agresif.

Başarılarının sırrı, galiba o gün Armani’nin önündeki eylemcilerin de dile getirdiği prensip: "İşinize sakın hayvanları karıştırmayın, biz başka bir şey istemiyoruz." Enerjilerini bölmüyorlar.

Nate Silver’ın Oscar tahminleri

Başkanlık seçimlerinden beri Amerikalıların her olayda ağzının içine baktığı, Nate Silver adında 31 yaşında bir istatistikçi var. Bir beyzbol istatistikçisi aslında ama ön seçimden itibaren Obama’nın aldığı oy oranlarını öyle iyi tahmin etti ki, FiveThirtyEight.com sitesinde politik tahminler yapmaya başladı. Şimdi herkes Silver’ın Oscar tahminlerini konuşuyor. O yüzden Hürriyet Pazar’ın her yıl yaptığı eleştirmen anketine, ben de Nate Silver’ın yüzdelikli Oscar tahminlerini ekleyeyim dedim.

Film: Milyoner (yüzde 99) Yönetmen: Danny Boyle, Milyoner (yüzde 99.7) Kadın Oyuncu: Kate Winslet, Okuyucu (yüzde 68)

Erkek Oyuncu: Mickey Rourke, The Wrestler (yüzde 71) Yardımcı Kadın: Taraji P. Henson, Benjamin Button’ın Tuhaf Hikayesi (yüzde 51) Yardımcı Erkek: Heath Ledger, Kara Şövalye (yüzde 86)