Asıl savaş seneye El Kaide’yle

Washington’ın analizleri en isabetli istihbarat uzmanlarının başında Bruce Riedel. CIA’de yaklaşık 30 yıl terörle mücadelede çalışıp Beyaz Saray danışmanlığı yaptıktan sonra şimdi Brookings Enstitüsü’nde. Bu kentte bölgeyle ilgili bulabileceğiniz en objektif, en rasyonel adamlardan biri. Konuşmamızı bir düşünce kuruluşunun beyin fırtınası gibi okuyun. Sorduğum sorular, verdiği yanıtlar, sonra da benim çıkardığım mesajlar...

İsim isim gidelim. Bugün Suriye’deki El Kaide liderleri hakkında ne biliyoruz?
- Irak ve Suriye’deki yeni nesil liderler geçmişin hatalarından dersler çıkardılar. Kimliklerini koruyorlar. Hem El Nusra’nın lideri El Golani hem de Irak-Levant İslam Devleti’nin (ISIS) lideri El Bağdadi, kod adı kullanıp geçmişlerini gizliyor. NATO istihbarat servislerinin bu kişilerin gerçek kimliklerini ortaya dökmeleri gerek.
El Nusra ve ISIS’in amacı ne?
- İlk aşamada hem Esad’ı hem de Hizbullah ve İran gibi onun destekçilerini yenmek. İkinci aşamada da önce Suriye ve Irak’ın bir bölümünde İslami bir emirlik kurmak. Bugün dünyada El Kaide’nin en hızlı büyüdüğü yer burası. Ve içsavaş dışında üzerilerinde çok az baskı var. Suriye içsavaşı El Kaide için bir kuvöz haline geldi.
Türkiye’nin bu gruplarla ilişkisini nasıl görüyorsunuz?
- Amerikan askeri istihbaratına göre bugün Suriye’de kendini direnişçi olarak tarif eden 1200 farklı yapılanma var. Türkiye’nin El Nusra’ya olan davranışıyla ilgili büyük bir kaygı oluştu. Bu, Suudi Arabistan ve Katar için de geçerli. Silah sağlanmasına ve yüzlerce yabancı cihatçının bölgeye gitmesine göz yumuluyor. Ama sorun, müttefikler şimdiye kadar direnişçilere karşı Suriye’de El Kaide ilişkili örgütlerin büyümesini önleyecek ortak bir duruş belirleyemediler. Birçok müttefik önce Esad’ı yenmek istiyor. Bu bir hata.
Bu durumda Obama, hem Esad’ı vurup hem de onunla savaşan El Kaide’ye dolaylı destek sağlamadan bu işten sıyrılabilir mi?
- Esad’ı vurduğunuzda onun askeri kapasitesini zayıflatırsınız ve bu da dolaylı olarak El Kaide’nin pozisyonunu güçlendirir. El Nusra ve ISIS’in terörist gruplar olduğunu agresif bir şekilde yayarak bunun etkisini bir ölçüde azaltabilirsiniz. Ama hepsi o.
Fakat Washington’da saldırıya destek verenlerin El Kaide umurlarında değil. Tek düşündükleri İran’a mesaj vermek.
- Doğru, bu saldırıyı en çok destekleyenler, Irak’taki saldırının enerjik destekçileri. Çoğu da aşırı derecede pro-İsrail eğilimli. İran’la savaş için acele ederken Suriye ile savaşta acele etmek zorunda değilsiniz. Bu bir hata. Ki ben İran’a bir askeri harekâtı da desteklemiyorum. Bu, çok daha delice olur. Ayrıca Suriye’ye sınırlı bir askeri harekâtın da iç savaş için çözümü daha kolay hale getireceğini düşünmüyorum.
O zaman ABD kimyasal silah işinden sonra Yemen ve Pakistan’da yaptığı gibi Suriye’deki El Kaide gruplarıyla da savaşmak zorunda kalacak mı?
- Bu kesinlikle akla yatkın bir ihtimal. ABD kendini yakın gelecekte bu bölgedeki El Kaide gruplarıyla İHA’lar vasıtasıyla savaşırken bulacaktır. Önümüzdeki 6-12 aylık dönem içinde kendimizi bu durumda görürsek hiç şaşırmam.
Demek ABD’nin İncirlik ve Türkiye’ye de asıl o zaman ihtiyacı olacak.
- Bunu söylemek çok spekülatif olur ancak er ya da geç bu sorunla baş etmek zorunda kalacağız. Bazıları asker botundan bahsetse de bu bir istihbarat ve İHA operasyonu. Ve evet, Türkiye ile de ortak bir strateji oluşturulması gerekecektir.

MESAJLAR...

1-Türkiye; Suriye’deki El Kaide liderlerinin gerçek kimliklerini biliyorsa açıklamalı.
2-Amerikalılar karışmak istemiyorken, Türklere PKK’yı yenmeyi vaat edip düşman olarak Körfez’in ve Batı’nın da düşmanı İran’ı bellemişlerken, El Kaide Suriye’de altın dönemini yaşıyor.
3-Suriye El Kaide’sine karşı ortak duruşu yerleştirecek olan ABD ama çok katmanlı muhalefet yüzünden beceremiyor.
4-ABD Esad’ı vurduğu an El Kaide’yle aynı safta yer alacak, hiçbir kurtuluşu yok.
5-Konu İsrail olunca Washington’da sadece bölgenin değil Amerika’nın menfaatlerini bile ikinci plana itebilen bir grup var.
6-Demek ki asıl curcuna, bu seferki ‘dostlar vururken görsün’ işinde değil, önümüzdeki sene başlayacak olan El Kaide savaşında.
7-Ve bu öngörü, Washington’ın Türkiye’yi bu saldırıda neden düşük profilli tuttuğunu da açıklıyor. Ama asıl sürpriz… Esad’ın El Kaide’yle savaş başlayıncaya kadar dayanması ihtimali. Düşünün… Bir tarafta Ankara-Tahran-Washington. Sahada da istihbarat desteğiyle Esad.