Hangi akıl?

Benim üzerinde duracağım konu “rasyonel akıl”dır: Bilgi verileriyle düşünen, müzakere eden, sebep sonuç ilişkilerini kavramaya çalışan, duygu patlamalarına kendini kaptırmayan bir akıl ya da akıllılık.

Şu söze ne dersiniz:

“Dünyada siyasi zemin uçlara doğru kayıyor. Böyle olunca rasyonel politikalar geliştirmek kolay olmuyor.”

Bu cümle Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’e aittir; benim “akıl” kelimesiyle kastettiğim, buradaki “rasyonel” anlamındadır.

POPÜLİST AKIMLAR...

Türkiye’nin öncü ve başarılı işadamlarından Şarık Tara’ya World Ekonomik Forum tarafından ‘İş Dünyasının Devlet Adamı Ödülü’ verildi. Balkanlar’daki Türk mirasının ihyasında büyük katkısı olan Şarık Tara, Turgut Özal döneminde aktif bir diplomat gibi Türkiye’nin dış ilişkilerinin geliştirilmesinde de rol almıştı.

Haberin ayrıntılarını ekonomi sayfamızda okuyabilirsiniz.

Törende Mehmet Şimşek “rasyonel” bir konuşma yaptı. Dünyada da küreselleşmeyle ilgili sorunlar yüzünden “popülist, nasyonalist, korumacı politikaların güçlendiğini” söyledi.

Bu fırtınalara kapılmamak gerektiğini belirtti. Peki ne yapılmalı?

“Politikacı, akademisyen, iş dünyası, bütün ilgililer oturup konuşmalıyız; yapısal reformlara hız ve güç vermeliyiz.”

Diyorum ki, siyasi hayatımızın “rasyonelleşme” derecesini ölçmek için bu konuları ne kadar konuştuğumuza bakalım!

KİTLE VE ELİT

Çok iyi bir ekonomist olan Şimşek iş dünyasından, bankacılıktan ve ekonomistlerden oluşan “elit” bir dinleyici topluluğuna konuşuyordu. Salonda alkış vardı fakat öfke patlamaları ve hamasi coşkular, sloganlar yoktu tabii.

Miting kalabalıkları ise coşarlar, bağırıp çağırırlar, protesto ederler. Le Pen’lerin Orban’ların peşine takılırlar. İngiltere’yi AB’den çıkarırlar, Amerika’da Trump’ı başa getirirler....

Fakat çözümleri ekonomistler, iş insanları ve uzmanlar üretecektir.

Şimşek’in söylediği gibi bazı sorunların çözümü çok zor: “Teknolojiden vazgeçemeyiz ama teknoloji işsizlik yaratıyor. Nüfus yaşlanıyor, üretken nüfus azalıyor...”

Kolayca öfke yaratan ama çözüm bulunması çok zor sorunlar.

AB VE İSLAM

ASKON, Anadolu Aslanları İşadamları Derneği; Anadolu sermayesinin kuruluşlarından biri, muhafazakâr...

Sermayenin böyle Anadolu’ya yayılması, modernleşme ve kalkınma tarihimizin en önemli aşamalarından biridir.

Süreç geliştikçe rasyonelleşme de gelişir.

Mehmet Şimşek’in ASKON’daki konuşmasını dünkü Hürriyet’te okudum. İndir faizi, ekonomi şahlansın gibi popülist söylemler yok tabii. Mesela diyor ki:

“AB ile müzakerelerde ilerleme sağlarsak İslam dünyası nezdinde daha cazip, daha güçlü ülke oluruz!”

Evet, siyaset ve ideoloji kavgalarımız bakımından çok önemli bir konu: Türkiye’nin İslam dünyasında etkili olması, güç ve itibar kazanması siyasi İslamcılıkla mı olur?...

AB dinamiğinin geliştireceği ekonomi, hukuk devleti, liberal demokrasi, fikir ve ifade hürriyeti, bağımsız düşünce gibi kurumlar ve değerlerle mi olur?!

MÜSLÜMANLARIN İHTİYACI

Mehmet Şimşek “Avrupa Birliği” diye cevap veriyor, çok doğru söylüyor. Çünkü İslam dünyasının düze çıkması için “Mücahit” veya “Mehdi”ye ihtiyacı yoktur. Müslümanların başka şeylere ihtiyacı vardır: Hukukun, hukuk devleti fikrinin, tolerans ve özgürlük zihniyetinin, bilim ve teknolojinin kısaca rasyonelleşmenin gelişmesi!

Her iktidarda ve her partide böyle Şimşek gibi, Ali Babacan gibi, onlardan önce Kemal Derviş ve merhum Turgut Özal gibi siyasi aktörleri desteklemek gerekir. Öfke ve hamasete gömülmüş siyasi hayatımızda “rasyonellik” biraz olsun değer kazanmalıdır.