Teşvikli yatırımlar yüzde 50 geriledi

Hazine Müsteşarlığı’nca teşvik belgesine bağlanan yatırım tutarı, geçen yılın ilk iki ayına kıyasla, yarı yarıya azaldı. İstihdam sayısında da yüzde 46 gerileme oldu.

SEKTÖR DAĞILIMI

2008 yılının ilk iki ayındaki teşvikli yatırım tutarı 4 milyar 954 milyon TL iken, 2009 yılının aynı döneminde yarı yarıya azaldı ve 2 milyar 553 milyon liraya geriledi.

2008 yılının ilk iki ayında, teşvikli yatırımlarda 16 bin 611 kişiye iş olanağı yaratılması öngörülmüştü. Bu sayı, 2009’un aynı döneminde 9 bin 47 kişiye düştü.

Tabloyu incelediğimizde, yatırım tutarı olarak en büyük gerilemenin hizmetler sektöründe olduğu ve yatırımların üçte iki oranında gerilediği fark ediliyor. Oransal olarak da en yüksek gerilemenin, madencilik sektöründe olduğu ve yaklaşık yüzde 90 gerilediği göze çarpıyor.

Yatırımlardaki gerileme, doğal olarak istihdama da yansıdı.Yatırım tutarı olarak, en büyük gerilemenin olduğu madencilikte, 2008’in ilk iki aylık döneminde 1215 olan istihdam sayısı, yüzde 93’lük bir gerileme ile 2009’da 88’e düştü.Tablodan da fark edileceği gibi, sayısal anlamda en büyük gerileme hizmetler sektöründe...

ENDİŞE VERİCİ

Teşvik belgeli yatırımlarda, 2008’in ilk iki aylık dönemine göre, bu yılın aynı döneminde yatırım tutarı ve istihdam sayısındaki yarı yarıya azalma, 2009’un tamamı için de endişelendiren bir gösterge.

Görünen o ki özel sektörün yatırım yapma eğilimi ciddi anlamda gerilemiş. Bunda yaşanan kriz ortamı nedeniyle, önünü göremeyişinin ve mevcut tesislerdeki kapasite gerilemesinin büyük payı var.

KURUMLAR VERGİSİ

28 Şubat 2009 tarihli mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 5838 sayılı Kanunla, "İndirimli Kurumlar Vergisi" getirildi.

Ekonomik kalkınmanın hızlandırılması, istihdamın artırılması, bölgeler arası gelişmişlik farkının giderilmesi ve sektörel kümelenmenin sağlanması amacıyla getirilen, indirimli kurumlar vergisi, hedeflenen amaçları gerçekleştirmekten uzak.

Kaldırılan yatırım indirimi uygulamasında olduğu gibi, yapılan yatırım harcamalarının, yatırımcının tüm kazançlarından indirilmesi gerekirken, yatırım konusu işletmenin faaliyete geçmesi ve karı ile ilgilendirilmesi, çok önemli bir eksiklik. Uygulama esasları ve kavramlardaki belirsizlikler, ilgili tebliğin yayınlanmayışı, Maliye, Bakanlar Kurulu, Hazine, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile ilgili bürokrasi ve yetki dağılımı karmaşası da ürkütücü.

Bu aşamada, yatırımlara yönelik daha net ve ciddi teşviklerin getirilmesi gerekiyor. Örneğin, bölgelerle sınırlandırmadan; yatırım indirimi, bedava arazi tahsisi, stopaj, sigorta primi ve enerji fiyatlarında indirim gibi genel teşviklerin, bölgelere göre de ilave özel teşviklerin acilen getirilmesinde yarar var.