Matrah artırımı ve incelemeden kurtulma

Matrah; verginin üzerinden hesaplandığı miktar ya da değere deniliyor. Matrah artırımı olayında, vergi mükellefi olan gerçek ya da tüzel kişiye, Maliye; ‘‘1998, 1999, 2000 ve 2001 yılları için, sembolik bir vergi ödersen, ben de senin o yıllara ait defterlerini incelemem ve herhangi bir vergi ya da ceza da kesmem’’ diyor.

Bu uygulama vergi hukukunda ilk rastlanan bir olay değil. Daha önce de, değişik yıllarda da, ‘‘matrah artırımı’’ uygulanmıştı.

Vatandaş ya da şirket yöneticisinin, olaya yaklaşımı başlangıçta ‘‘Benim defterlerim sağlam, zaten inceleseler de birşey bulamazlar, boş yere niye ilave vergi ödeyeyim’’ şeklinde oluyor. Ancak daha sonra bu düşüncesi yavaş yavaş değişiyor ve ‘‘Bu maliyecilerin sağı-solu belli olmaz. İsterlerse mutlaka bir şey bulurlar. Matrah artırımı yapanlar incelenmeyeceğine göre, Maliye zorunlu olarak kalanların yani artırım yapmayanın üstüne gidecek. Bunlarla uğraşmanın anlamı yok, nasıl olsa 18 ayda ödenecek, artırayım gitsin’’ diyorlar ve matrah artırımı için başvuruyorlar.

ARTIRIM ORANI VE TAKSİTLER

Matrah artırımı olayından yararlanacak olan, Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerinin, daha önce vermiş oldukları beyannamede gösterdikleri vergi matrahını, Mart 2003 sonuna kadar aşağıdaki oranda artırmaları gerekiyor.

1998 yılı için yüzde 30,

1999 yılı için yüzde 25,

2000 yılı için yüzde 20,

2001 yılı için yüzde 15,

Artırılan matrah üzerinden, yüzde 30 oranında hesaplanacak olan Gelir ve Kurumlar Vergisi'nin de, Mart 2003'den başlayıp, Haziran 2004'de sona eren bir takvime göre; 9 eşit taksitte ödenmesi gerekiyor. Beyannamelerini zamanında verip vergilerini düzenli ödeyen, ihtilaflı vergi dosyası ile ilgili kolaylıklardan yararlanmamış olan ‘‘iyi niyetli’’ mükelleflere, oran indirimi sağlanıyor ve yüzde 30 yerine yüzde 25 üzerinden vergi ödemelerine fırsat tanınıyor.

Zarar beyan eden ya da hiç beyanname vermeyen vergi mükellefleri de, bu yasadan yararlanıp, vergi incelemesinden ve cezalı vergiden kurtulabilecekler. Bunun için, zarar beyan eden ya da beyanname vermeyen Gelir Vergisi mükelleflerinin, yıllara göre 750 milyon lira ile 1,5 milyar lira, Kurumlar Vergisi mükelleflerinin ise 2 milyar 250 milyon lira ile 4 milyar 500 milyon lira arasında değişen vergileri 18 ayda, 9 eşit taksitte ödemeleri gerekiyor. Matrah artırımı yapanların, yıllar itibariyle yasada yazılı oranlara göre artıracakları matrah; gelir ve kurumlar vergisi yönünden, yasada belirtilen asgari matrahın altında olamayacak.

KİRAYI BİLDİRMEYEN YAŞADI

1998, 1999, 2000 ve 2001 yıllarında kira geliri elde ettiği halde, bu gelirini beyan etmeyenler yaşadılar... Vergi Barışı Yasası'nda yeralan kolaylığa göre, kira gelirlerini beyan etmeyenler;

1998 yılı için 150 milyon TL.

1999 yılı için 180 milyon TL.

2000 yılı için 225 milyon TL.

2001 yılı için 300 milyon TL.

toplam vergiyi, Mart 2003'den başlamak suretiyle ister bir defada isterlerse Haziran 2004 sonuna kadar 9 eşit taksitte ödemeleri halinde, gizleyip beyan etmedikleri kira geliri 200 milyar lira dahi olsa, bunlardan ilave bir vergi, ceza ya da faiz istenemeyecek.

KDV VE DİĞERLERİ

Vergi Barışı Yasası, KDV yönünden de ‘‘matrah artırımı’’ yapılmasına olanak sağlıyor. Buna göre, KDV mükellefleri her bir vergilendirme dönemi için hesaplanan KDV'nin yıllık toplamı üzerinden;

1998 yılı için yüzde 3

1999 yılı için yüzde 2,5

2000 yılı için yüzde 2,0

2001 yılı için yüzde 1,5

oranında hesaplanacak KDV'yi, Mart 2003 ayından başlamak suretiyle Haziran 2004 sonuna kadar 9 eşit taksitte ödemeleri halinde, bu yıllar için KDV yönünden vergi incelemesine tabi tutulmayacak ve ilave bir vergi ve cezada ödemeyecekler.

Matrah artırımı Gelir (stopaj) vergisi yönünden de yapılabilecek. Mükellefler, 1998 - 2001 yıllarının tamamı için matrah artırımı yapmaları zorunlu olmayıp, diledikleri yıl için de bu yola başvurmaları mümkündür.