Kürtaj ve doğum kontrol masrafı gider yazılabiliyor

Bitmedi, plastik cerrahi masrafları, sanatçıların silikon giderleri, doktorlara ve dişçilere yapılan diğer ödemeler ile ilaç masrafları da gider yazılabiliyor.

Evet, bunların hepsi gider olarak yazılabiliyor ama Türkiye'de değil Amerika'da!..

ABD'de yalnızca yukarıda belirtilen harcamalar değil, daha birçok harcama gider olarak yazılabiliyor (Bkz. 2003 US Master Tax Guide, CCH Yayımevi, Kasım 2002; Medical and Dental Expenses, Publication 511, Government Printing Office, 2003). Masraf yazılabilen diğer harcamaların da, neler olduğunu, bir başka yazımızda ele alacağız.

YÖNTEMİN ÖZÜ

Amerika'daki sistemin mantığı şu; vergi mükellefleri harcamalarının büyük bir kısmını gider yazabilsinler. Kalan kısımdan da vergi ödesinler. Buna rağmen vergi kaçıranlar olursa, onlar da, hapis cezası dahil, ağır bir şekilde cezalandırılsınlar.

Sistemin işleyişine göre, masraf yazılabilen bu harcamalar için fatura alınacak. Fatura alınınca da karşı taraf bunu gelir yazmak zorunda kalacak. Görüldüğü gibi olay çok basit ancak son derece mantıklı.

TÜRKİYE'DEKİ DURUM

Türkiye'de bu harcamaların neredeyse tamamı defter tutanlarca masraf yazılamıyor. Masraf yazılamayınca, hem bunlar hem de işçiler ve memurlar bu ve benzeri harcamaların çoğunu, gelirlerinden (kısmen dahi olsa) düşemeyince belge almıyorlar. Hatta daha ötesi, kendileri karşı tarafa teklif ediyorlar; ‘‘KDV'sini düşün de parasını öyle ödeyelim. Fatura, makbuz falan da istemiyoruz...’’ Böyle olunca ne oluyor? Çok açık ve net. Günde 10 kürtaj yapan doktor, karşı tarafın işine yaramadığı için, 9'una serbest meslek makbuzu vermiyor. Diğer doktorların çoğu da öyle. Örneğin; göz doktorları, diş hekimleri, özel muayenehanesinde küçük cerrahi operasyonları yapabilen doktorlar, plastik cerrah, saç nakli, kulak-burun ve boğazcılar, çocuk doktorları ve diğerleri. Bunların çoğu 10 hastadan ancak birine belki de 20 hastadan birine fatura veya makbuz düzenliyorlar. Kalanı, doğrudan cebe. Bu yazdıklarımızı da, aslında herkes biliyor. Bakın bunların vergi levhasına, hemen ardından da evlerine, yazlıklarına, arabalarına, arsalarına, yaşantılarına ve kira aldıkları gayrimenkullere. İşte, kaçırılan vergi net olarak ortada.

Doktorlar bunlardan yalnızca biri. Hangisini sayalım? Fatura, fiş ve makbuz alınmayan ya da alınsa bile bir işe yaramayan sektörlerde ve işkollarında durum hep böyle. Gazino, bar, pavyon, diskotek vs. gibi yerler de buna dahil.

Bu işin çözüm yolu belli. Onu da başka bir yazımızda ele alacağız...

Aralıkta taşıt alımı niye patladı

MALİYE Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü, harcama kalemleri itibariyle bütçe giderlerini aylık olarak açıklıyor. Dikkatle inceledik, bazıları dikkatimizi çekti. Örneğin; devletin 2003 yılı toplam taşıt alımı 19 trilyon 907 milyar lira. Bunun 19 trilyon 594 milyar liralık kısmı aralık ayında alınmış gözüküyor. Aynı şekilde, 12 trilyon 234 milyar liralık büro malzemelerinin 8 trilyon 556 milyar liralık kısmı, 1 trilyonluk tablo ve heykel alımının 464 milyarlık kısmı Aralık 2003'de alınmış gözüküyor.

Tabloda da görüldüğü gibi, Aralık 2003'de yapılan alımlar 11 aylık alımın toplamından fazla hatta taşıt alımları 11 aylık toplam alımın 62 kat fazlası olmuş!..

Kuşkusuz haklı nedenler vardır ama bu kadar da olmaz!..

Halit Kıvanç'ın olmayan vergi borcu

HALİT Kıvanç'ı tanımayan yoktur. 1950 yılında, Siirt'in Kozluk ilçesinde başlayan hakimlik görevi, daha sonra avukatlık, ardından Milliyet, Tercüman, Hürriyet ve Güneş'te gazetecilik, Türkiye'nin unutulmaz maçlarını, yıllarca sesinden dinlediğimiz radyo spikerliği, TV sunuculuğu ve mizah yazarlığı hemen aklımıza gelenler.

Yazar ve sunucu olarak 200'ü aşkın ödül kazanan Halit Kıvanç, olmayan vergi borcu ile ilgili bakın neler yaşamış. Birlikte okuyalım;

‘‘... Vergilerini kuruşuna kadar ödeyen bir adamım ben. Her yıl vergi dairelerinden takdirler gelir... Birgün bir mektup geldi ‘Falan sene sizden eksik vergi tarh edilmiş' diyorlar. Makbuzum elimde. Gidiyorum, ‘Tamam eksik değil ama buradaki kayıtta öyle gözüküyor. Eğer bunu vermezseniz, onun üzerine faiz devam eder' diyorlar. ‘Vermeyeceğim, sizi dava ederim' diyorum. ‘Ederseniz, sizden şimdi bir milyar lira istiyoruz. Dava ederseniz, avukata iki milyar lira vereceksiniz' diyorlar. ‘Peki, haklısınız kardeşim' dedim ve ödedim.’’

(Halit Kıvanç, Bir Koltukta Kaç Karpuz? (Söyleşi : Aydın Engin), T.İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2003, s.126-127).

Günün sözü

Aşk hatalara karşı daima kördür, daima mutluluklara meyillidir. Kanun tanımaz, kanatlıdır ve tutuklanamaz. Kafaların bütün zincirlerini kırar geçer.

William Blake