Kira konusunda en çok merak edilenler

En çok sorulanlar ve yanıtları aşağıdaki gibi.

KONUTLARDA BEYAN SINIRI VE İSTİSNA

- Bir takvim yılında, konut kira gelirleri toplamı 3.000 TL istisna sınırını aşmayanlar, bu gelirlerini beyan etmeyecekler.

- Geçmiş yıllarda konut kira gelirlerini beyan edenlerin, 2012’de niye beyan etmediklerini (örneğin 3.000 lirayı aşan kira geliri tahsil etmediklerini) vergi dairesine bildirmelerinde yarar var.

- Ticari, zirai veya mesleki kazancı nedeniyle gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, 3.000 TL’lik istisnadan yararlanamıyorlar.

- Kiradan, önce istisna sonra giderler düşülecek.

İŞYERLERİNDE BEYAN SINIRI

- Bir takvim yılında stopaja (yüzde 20 vergi kesintisine) tabi tutulan işyeri kira gelirlerinin brüt (stopaj öncesi) tutarı 25 bin TL’yi aşmayanlar, beyanname vermeyecekler.

- 25 bin lirayı aşanlar ise, tamamını beyan edecekler.

HEM İŞYERİ HEM KONUT KİRASI

Konut kirasının, istisna tutarını (3.000 TL’yi) aşan kısmı ile işyeri kirasının brüt tutarı, 25 bin lirayı aşıyorsa hem konut hem de işyeri kiraları beyan edilecek.

Toplam kira, 25 bin lirayı aşmıyorsa, sadece konut kira gelirleri beyan edilecek.

BİRDEN FAZLA KONUTTA İSTİSNA

Birden fazla konuttan kira geliri elde edenlerde, 3.000 TL’lik istisna kira gelirleri toplamına bir defa uygulanacak.

HİSSELİ EVLERDE İSTİSNA AVANTAJI

Kira alınan ev iki kişiye (örneğin karı-kocaya) aitse, her ikisi de 3.000 TL’lik istisnadan ayrı ayrı yararlanacak.

EMEKLİ AYLIĞI VE ÜCRET GELİRİ

Kira geliri elde edenin SSK (4/a), Bağ-Kur (4/b) veya TC Emekli Sandığı’ndan (4/c), emekli aylığı alması halinde, kira gelirini beyan ederken, emekli aylığı gelirini de beyan etmesine gerek yok.

Kira geliri olanların, ayrıca tek işverenden alınmış ve tek işveren tarafından vergilendirilmiş ücret gelirinin de olması halinde, tutarı ne olursa olsun ücret gelirleri beyan edilmeyecek.

KONUT DA İŞYERİ OLUR MU?

Konutunu, bir şirkete ya da şahsa, “büro” olarak kiraya verenler, “işyeri kirası” elde etmiş sayılıyorlar.

Bu durumda, yıllık kira tutarı 2012’de 25 bin lirayı aşmıyorsa gelir vergisi beyannamesi verilmeyecek.

GERÇEKTEN GÖTÜRÜYE DÖNÜLÜR MÜ?

Götürü gider yöntemini seçenler, iki yıl geçmedikçe “gerçek gider” yöntemine dönemiyorlar. Ancak gerçek gider yöntemini seçenler, diledikleri zaman “götürü gider” yöntemine dönebilirler.

AMORTİSMAN ORANI

Gerçek gider yöntemini seçenler, gayrimenkulün alım bedelinin (tapu harcı ve komisyon dahil) “yüzde 2’si oranında” amortismanı gider olarak düşebilecekler.

GERÇEK GİDERLER VE İSTİSNA

Konutlarda, 2012 yılı için 3.000 TL istisna var.

Gerçek gider yöntemini seçenler, gerçek giderleri (ödedikleri banka faizi, evin satın alma bedelinin ilk beş yılda yüzde 5’ini, amortismanı, kira alınan evin emlak vergisi, bakım onarım gideri) toplamından, 3.000 TL istisnaya isabet eden kısmı düşemeyecekler.

ÖRNEK: Ayla Hanım’ın gerçek giderleri toplamı 28 bin 600 TL. Konut kira gelirleri de 30 bin TL’dir.

Bu durumda, aşağıdaki gibi bir hesaplama yapılacak:

İndirilebilecek Gider =  Toplam gider x Vergiye tabi hasılat / Toplam Hasılat

İndirilebilecek Gider =  28.600 x 27.000 / 30.000 =  25.740 TL

NOT : Vergiye tabi hasılat (toplam kira geliri – istisna) şeklinde bulunuyor.

Bu duruma göre; 2.800 TL istisna, gerçek gider olarak 25.740 TL indirilebilecek. Vergi matrahı  (30.000 – 28.730 =) 1.270 TL olacak, 190 TL de Gelir Vergisi ödenecek.

Yurtdışında ödenen kiralar

Yabancı ülkede kira ödeyen, Türkiye’de de konut kira geliri olan kişinin, yurtdışında ödediği kirayı Türkiye’de ödeyeceği kiradan düşmesini Danıştay, değişik tarihlerde verdiği kararlarında kabul etti. Ancak Maliye Bakanlığı kabul etmiyor. “Maliye ile ihtilaf yaşamaya gerek yok” diye düşünenlerin indirmemesinde yarar var. “Ben indiririm, yargıda da hakkımı ararım” diyenler ise “ihtirazi kayıtla” beyanname verip, dava açabilirler.

İsteğe bağlı sigorta

Kira geliri elde edenler, “isteğe bağlı sigorta primi” olarak yaptıkları ödemeleri, indirim konusu yapamazlar (Maliye Bakanlığı Özelgesi, 12.7.2011 tarih ve GVK 89-3-51 sayılı).

Gerçek gider belgesi 5 yıl saklanacak

Gerçek gider yöntemini seçenler, yaptık-ları giderlerle ilgili belgeleri 5 yıl süre ile saklamak ve vergi dairesince istenildiğinde, ibraz etmek zorundalar.

Teknenin kiraya verilmesi

Gerçek kişiye ait teknenin kiraya verilmesi sonucu elde edilen gelir “gayrimenkul sermaye iradı” kabul edilir (Maliye Bakanlığı Özelgesi, 24.4.2010 tarih ve GVK 70-15-292 sayılı). Kiralamanın bir şirkete ya da vergi kesinti yapmak mecburiyetinde olan diğer kişi ve kurumlara yapılması halinde, karşı taraf yüzde 20 stopaj (vergi kesintisi) yapacak.

Kocanın kira gideri, karısının kira gelirinden indirilir mi

Bu sorunun yanıtını, Maliye Bakanlığı’nın bir özelgesini kaynak göstererek verelim; “Eşle oturulan konut için ödenen kira bedelinin”, evlilik birliğinde müşterek bir gider olması nedeniyle, eşlerden birinin konut geliri nedeniyle gerçek gider usulünde vereceği beyannamede, giderlerin istisnaya isabet eden kısmı hariç olmak üzere, gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılması mümkündür. Kira geliri tahsil eden kadın, aile birliğinde müşterek bir gider olması nedeniyle, oturdukları ev için kocasının ödediği kirayı, tahsil ettiği konut kirasından indirebilir (MB’nın 13 Temmuz 2011 Tarih ve GVK-74-962 sayılı özelgesi).

YARIN: KİRA VERGİLERİYLE İLGİLİ HÜRRİYET OKURLARININ SORULARI VE YANITLARI