Kira gelirlerinden indirilebilecek giderler

Götürü ya da gerçek gider yönteminin seçimi, gayrimenkullerin tümü için yapılır. Bunlardan bir kısım için 'götürü gider', bir kısmı için de 'gerçek gider' yöntemi seçilemez.

A- GÖTÜRÜ GİDER YÖNTEMİ

Götürü gider yöntemini seçen mükellefler, ellerinde hiçbir gider belgesi olmadan, gelirlerinden istisna tutarını (konutlarda) düştükten sonra, kalan tutarın yüzde 25'ini 'götürü gider' olarak indirebilirler .

Ancak, götürü gider yöntemini tercih eden mükellefler aradan iki yıl geçmeden, bu yöntemden dönemezler.

B- GERÇEK GİDER YÖNTEMİ

Gerçek gider yöntemini seçenlerin, indirim konusu yapabilecekleri giderler, Gelir Vergisi Yasası'nın 74. maddesinde tek tek sıralanmıştır.

Buna göre, gerçek gider yönteminin seçilmesi durumunda, kiraya verilen gayrimenkuller için kiraya veren tarafından yapılan;

1- Aydınlatma, ısıtma, su, asansör giderleri,

2- İdare giderleri,

3- Kiraya verilen mal ve haklara ait sigorta giderleri,

4- Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara sarf olunan borçların faizleriyle, konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap (edinme) yılından itibaren, 5 yıl süre ile iktisap bedelinin yüzde 5'i (iktisap bedelinin yüzde 5'i tutarındaki bu indirim, sadece ilgili gayrimenkule ait hasılata uygulanacak, indirilmeyen kısım gider fazlalığı sayılmayacaktır).

5- Kiraya verenler tarafından ödenen emlak vergisi, resim, harç ve şerefiyelerle, belediyelere ödenen harcamalara katılma payları,

6- Amortismanlar,

7- Kiraya verenin yaptığı onarım giderleri,

8- Kiraya verenin bakım ve idame giderleri,

9- Kira ile tuttukları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer giderler,

10- Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin, kira ile oturdukları konut veya lojmanların kira bedeli,

11- Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak sözleşmeye, yasaya ya da mahkeme ilamına dayanılarak ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar,

brüt kira tutarından indirilir.

Ancak, bu giderlerin vergiden istisna edilen 1,5 milyar liralık tutara isabet eden kısmı indirilemez.

Özel durumlarda ne uygulanacak?

KİRA BEDELİNİN NAKDEN TAHSİLİ

1- İçinde Bulunulan Yılın Kirasının Tahsili Kira bedeli, genellikle nakden tahsil edilir. Doğrudan doğruya kiralayana veya vekiline ya da kanuni temsilcisine ödenir. Kiralayan tarafından yapılan bu tür hasılat, tahsil edildiği yılın hasılatı sayılır.

2- Geçmiş Yıl Kiralarının Tahsili

Geçmiş yıllardan kalan kira alacaklarından tahsilat yapılırsa, bu tahsilat, tahsilatın yapıldığı yılın hasılatı sayılır.

ÖRNEK :

2002 yılına ait kirasını ödememiş olan kiracı (A)'dan, bu kira alacağı normal veya icra yolu ile 2003 yılında tahsil edilmiştir. Bu duruma göre, tahsil edilen kira bedeli 2003 yılının hasılatı sayılacaktır.

3- Gelecek Yılların Kiralarının Peşin Tahsili

Bazı durumlarda, kiracı gelecek yıllara ait kira bedellerini de, kiralayana peşin olarak öder. Gelecek yıllara ait olarak peşin tahsil edilen kiralar, tahsil edildikleri yılın değil, ait olduğu yılın hasılatı sayılır.

Bu hasılatın ilgili yıllarda beyanı gerekmektedir.

ÖRNEK :

2003 yılı başından itibaren, yıllığı 80 milyar liradan 5 yıl süre ile kiraya verilen bir binanın, 5 yıllık kira bedeli olan 400 milyar liranın tamamı 2003 yılında peşin olarak tahsil edilmiştir.

Bu duruma göre, tahsilatın 80 milyar lirası 2003 yılının hasılatıdır. Kalanın 80 milyar lirası 2004, 80 milyar lirası 2005, 80 milyar lirası 2006, 80 milyar lirası da 2007 yılının hasılatı olarak aynı yıllarda beyan edilecektir.

4- Kira Bedelinin Yabancı Para ile Tahsili

Yabancı para ile tahsil edilen kira gelirleri, tahsil edildiği gündeki T.C. Merkez Bankası'nca belirlenen [döviz alış kuru] üzerinden değerlendirilerek Türk Lirası'na çevrilmek suretiyle hesaplanır.

5- Kiranın PTT veya Banka Yolu ile Ödenmesi Normal koşullar altında, kira bedeli kiralayanın konutunda ödenmektedir. Ancak, kiracı kirayı bizzat ödeyebileceği gibi bazen kiralayan adına kirayı, posta ve banka yolu ile de gönderebilir ya da kirayı kamu kuruluşlarına veya kiralayanın banka hesabına yatırabilir. Gelir Vergisi Kanunu'nun 72. maddesinin beşinci fıkrasının 1 No.lu bendinde, bu gibi durumlarda, kiralayanın bilgisi olması koşulu ile kira bedelinin tahsil edilmiş sayılacağı hükmü yeralmıştır.

Eğer, kira bedeli yukarıda belirtilen şekillerde biri seçilerek kiralayanın onayı ile yatırılmışsa, kiranın ödendiği tarih, tahsil tarihi olarak kabul edilir. Kiralayanın onayı ve bilgisi olmadan yatırılmışsa, adı geçen kuruluşlar kiralayana yazı ile tebliğ ederler. Bu durumda kira bedeli kiralayanın haberdar olduğu tarihte tahsil edilmiş sayılır.

SAHİBİ BULUNDUKLARI KONUTU KİRAYA VERENLERİN KİRA İLE OTURDUKLARI KONUTLARIN KİRA BEDELİ

Bazı kişiler sahibi bulundukları konutu başkalarına kiraya verip, kendileri kira ile başka konutlarda otururlar. Bu kişilerin sahibi bulundukları konutu kiraya vermelerinden elde ettikleri kira gelirleri, gayrimenkul sermaye iradı sayılır ve dolayısıyla gelir vergisi mükellefi olurlar. Gelir Vergisi Yasası'nın 74/10. maddesi ile sahibi bulundukları konutu kiraya verenlerin başka bir konutta kira ile oturmaları durumunda, elde ettikleri kiradan, kendilerinin kira ile oturdukları konutlara ödedikleri kirayı gider olarak indirilmesine izin verilmiştir.

Ancak, bunun için 'gerçek gider' yönteminin seçilmiş olması gerekmektedir. Götürü gider yöntemini seçenler, kira ile oturdukları konutun kira ödemesini gider olarak indiremezler.

Yarın: Yurtdışındaki Türkler'in Türkiye'deki kira gelirleri