Brüt şok

Belediyeler, kendi kendilerine brüt alan hesaplıyor ve geriye dönük cezalı ve faizli emlak vergisi istiyor. Emekli, işsiz veya ev hanımlarına da “Eviniz 200 m2’yi aşıyor. Muafiyetini iptal ediyoruz” deniyor. Uygulama dalga dalga yayılıyor. Vatandaş büyük bir şok yaşıyor.

BU günlerde, ev sahipleri ilginç bir “şok” yaşıyorlar. Belediyeler; “Evinizin büyüklüğü, brüt şu kadar metrekare olacaktı. Eksik göstermişsiniz. Geçmiş yıl vergilerini cezayla birlikte ödeyin” diye ihbarname bombardımanına başladı. Olay bununla da bitmiyor. Emekli, ev hanımı, işsiz ve engellilere; “Evinizin brüt yüzölçümü 200 m2’yi aşmayacaktı. Ortak kullanım yerleri ve müştemilatı eklediğimizde, 200 m2’yi aşıyor. Şu kadar vergi, şu kadar da ceza ve faiz ödeyeceksiniz” diyorlar. Türkiye’de 23 milyon emlak vergisi mükellefi olduğunu göz önüne alırsak, ortalık toz duman!..

OLAY NE?

Bilmeyenler için açıklayalım. Emlak vergisine esas bina değerinin tespitinde, brüt alan esas alınıyor. Brüt alan da; bina giriş holü, kat holleri, duvar kalınlığı, merdiven boşluğu, yangın merdiveni, asansör boşluğu, kapıcı ve kalorifer dairesi, sığınak gibi ortak kullanım yerlerinden gelen paylar ile kömürlük, ortak garaj, sığınak ve çamaşırlık gibi müştemilatın yüzölçümünü de içermektedir. Belediyeler de binaların projelerini vs. inceleyip, sil baştan brüt alan hesaplıyorlar. Bu brüt alanı, vatandaşın beyanı ile kıyaslayıp, aradaki fark üzerinden ek vergi ve buna bağlı ceza istiyorlar. Şimdi haklı olarak “Hocam, vatandaş evinin brütünü nasıl hesaplasın? Merdiven boşluğunu ölçerken, aşağı yuvarlanır. Duvar kalınlığı, asansör boşluğu, kat holü, giriş holü, sığınak, kalorifer dairesi vs. hesaplamak kolay mı? Bunun adı, ‘Müslümana gavur eziyeti’. Daha pratik yol yok mu?” Olmaz olur mu var! Var ama belediyelerin çoğu bunu uygulamıyor.

PRATİK YOL NE?

Çok basit... Maliye Bakanlığı, 29 Temmuz 1972 tarihli 6 Seri No’lu “Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği”nde; Ortak kullanıma tahsis edilen ve bağımsız olarak tasarrufu mümkün olmayan yerler için bağımsız bölümlerle birlikte değerleme yapılacağını açıklamış (A-1/c bölümdeki açıklama). Maliye Bakanlığı 1 Mart 1983 tarihli 14 Seri No.lu “Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği”nde de pratik bir çözümle tartışmaları noktalamış. Birlikte okuyalım; “Net alanın yüzde 25 fazlası brüt alanı verir. Bu şekilde hesaplanan brüt alan; hol, merdiven boşluğu, kapıcı ve kalorifer dairesi, sığınak gibi ortak kullanım yerlerinden gelen paylar ile kömürlük ve çamaşırlık gibi müştemilatın yüzölçümünü de içermektedir.” Evet.. olay bu kadar basit.

Keyfi uygulamalara dur denmeli

14 No’lu tebliğ, Maliye Bakanlığı’nın brüt alan hesaplanması ile ilgili en son Genel Tebliği’dir. Burada, net alanın yüzde 25 fazlasının brüt alan olduğu belirtiliyor. Maliye Bakanlığı, tebliğdeki görüşünü ileride değiştirse bile, yeni genel tebliğ geriye dönük uygulanamaz (VUK Md.369/2). Emlak vergisinde, bazı belediyelerin yüzde 500-1.000 değer artışı gibi keyfi uygulamaları oldu. Belediyelerin çoğu, Haziran 2013 sonuna hatta Eylül-Ekim 2013’e kadar, arsa m2 birim değerlerini ilan etmedi. Bu nedenle vatandaş yüksek değerlere itiraz için dava açamadı. Bazı belediyeler, bilmeden ödenen emlak vergisini, iade etmiyor. Ayrıca, bina sınıfı tespitindeki yanlış değerlendirme nedeniyle de haksız yere fazla vergi alınıyor. Son olarak da tebliği hiçe sayarak, kendisi brüt alan belirleyip, vergi artışı yapıyor. Birilerinin, ‘keyfi uygulamalara’ dur demesi gerekiyor.