Bono ve tahvilde çifte standart

Burada sözünü ettiğimiz çifte standart finansman sağlamak amacıyla yapılan borçlanmalarla ilgili... Bilindiği gibi, devletin ve özel sektörün, finansman sağlamak için başvurduğu yöntemlerden biri de, bono ve tahvil ihraç etmek. Ancak, Devlet; kendi ihraç ettiği Hazine bonosu ve Devlet tahvillerine ‘çok özel bazı avantajlar’ sağlarken, özel sektörün ihraç ettiği ‘finansman bonosu’ ve ‘anonim şirket tahvili’ne, bırakınız avantaj sağlamayı, ciddi anlamda bazı yükler getiriyor.

Bu durum, Devlet tahvili ve Hazine bonosu ile kıyaslamalı olarak tabloda gösterilmiştir.

Tablonun incelenmesinden de farkedileceği gibi, özel sektörün ihraç ettiği finansman bonosu ve tahviller ile Devletin ihraç ettiği Hazine bonosu ve Devlet tahvillerinin, vergilendirilme yönünden kıyaslanması sonucu, ortaya ‘çarpık bir tablo’ çıkıyor. Devlet, kendi ihraç ettiği borçlanma kağıtlarını alanlara ‘vergi istisnası’ ve ‘sıfır oranlı stopaj’ gibi, çok özel avantajlar sağlıyor. Ancak aynı avantajdan özel sektör tahvil ve bonolarını yararlandırmıyor.

OLUMSUZ ETKİLİYOR

Özel sektör piyasasında, ihraç edilen tahvil tutarı 1989’da 650 milyon dolara yaklaşmıştı. Şimdi ise yok denecek düzeyde... Aslında, özel sektörün tahvil ihracı, buna bağlı olarak da faiz ödemesi yoksa, olmayan faize yüzde 10 stopaj uygulansa ne olur uygulanmasa ne olur... Özellikle son yıllarda, artan kamu açıkları nedeniyle Hazine’nin borçlanma ihtiyacı artmış, bu da Devletin bono ve tahvil yoluyla borçlanabilmesi için, sürekli olarak ‘çok özel vergi avantajları’ getirilmesi sonucunu doğurmuş, bu arada özel kesim de dışlanmış.

Özel sektör tahvil ve bonoları, sermaye ihtiyacının yüksek olduğu Türkiye’de, yatırımları hızlandırmak ve ekonomide canlılık yaratabilmek için son derece önemli.

Devletin yatırımlara ayırdığı pay, her yıl azala azala neredeyse kuşa döndü. Daha uzun süre de, böyle devam edeceğe benziyor. Bu aşamada; özel sektörün yapacağı yatırımların desteklenmesi ve tıkanıklıkların önünün açılması gerekiyor. Bunun için alınacak önlemlerden biri de, Devletin, kendi kağıtlarına sağladığı özel vergi avantajları ile özel sektör aleyhine yarattığı haksız rekabete son verip, ekonomiye taze bir kan pompalamak olmalı...