Bankadaki parayı açıklayana da yayınlayana da 3 yıl hapis var

Özellikle kamuoyuna mal olmuş bir grup gazeteci ile politikacının, kendisi ve yakınlarına ait banka hesaplarının açıklanarak, yıpratılmak istenildiği anlaşılıyor.

Öncelikle, bir hususu hatırlatalım. Gazeteciler ve politikacıların, bankalardaki paraları da dahil kendisi ve çocuklarına ait tüm mal varlığı sır değil. Sonu "sıfır" ve "beş" ile biten yıllarda, "mal bildirimi" ile beyan ediyorlar. Bununla ilgili olarak 3628 sayılı Kanun ve "Mal Bildiriminde Bulunma Hakkında Yönetmelik" var. Burada bir sorun yok.

SORUN NEREDE?

Sorun, banka hesaplarının incelenmesi ve açıklanması ile ilgili.

Banka hesaplarını inceleyebilecek, bazı kurumlar ve bunların yetkili elemanları var. Ancak bu incelemenin mutlaka bir dayanağının olması gerekiyor.

Örneğin; Maliye Bakanlığı vergi inceleme elemanları, bankalar yeminli murakıpları, Hazine kontrolörleri, Mali Suçlar Araştırma Kurulu Uzmanları, Sermaye Piyasası Kurulu Uzmanları, Kamu bankaları ile ilgili olarak Devlet Denetleme Kurulu ve Yüksek Denetleme Kurulu yetkilileri, TMSF ve BDDK yetkilileri, "görev alanları ile sınırlı olarak" banka hesaplarını inceleyebilirler. Ancak bu kurumlardaki yetkili kişilerin, herhangi bir bankaya gidip, kimliğini gösterip "Çıkartın bana şu kişilerin hesabını inceleyeceğim" demeleri mümkün değil. Bankadan, bilgilerin "resmi bir yazı ile istenilmesi" gerekiyor. Böylelikle, gerektiğinde o bilgilerin kimin tarafından istenildiği bilinir.

AÇIKLAYANA HAPİS CEZASI

İnceleme yapanlar, görevleri gereği öğrendikleri bilgileri açıklayamazlar. Örneğin, vergi işlemleri ve incelemesi ile uğraşan memurların, görevleri gereği öğrendikleri işlem ve hesap durumlarını, servet ve malvarlığını açıklamaları yasaklanmıştır. Bu husus Vergi Usul Kanunu’nda "Vergi mahremiyeti" olarak belirtilmiştir. Bu bilgilerin, ilgili bakan tarafından "siyasi amaçlı" kullanılması da yasağın kapsamındadır. Aksine hareket edenlere Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddelerinde yer alan hapis ve adli para cezası uygulanır. Benzer ceza yaptırımları, diğer kurumların yasalarında da vardır.

Bankaların, müşterilerine ait hesap durumu ve diğer sırları açıklamaları da suç sayılmıştır. Bunun yaptırımı 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ve 1000-2000 güne kadar adli para cezasıdır. Ayrıca, fiili işleyenlerin 2 yıl ve daha uzun süre ile görev yapmaları yasaklanır. Bankadaki hesap durumu ve benzeri bilgileri açıklayan ve yayınlayanlara da 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ve ayrıca adli para cezası verilir (Bankacılık Kanunu Md. 73 ve 159).

REKORTMENLER LİSTESİ

Bu arada merak edilen bir konu da; "yüksek gelir elde ettiği tahmin edilen bazı gazetecilerin, niçin vergi rekortmenleri listesinde adlarına rastlanmadığı" ile ilgili...

Gazetecilerin elde ettikleri ücret gelirinin vergisi, kaynakta yani ödeme sırasında, peşin peşin kesiliyor. Ücret gelirleri de vergisi kesildiği için tutarı ne olursa olsun beyan edilmez (GVK.Md.86/1-b). Ancak, birden fazla işverenden alınan ücret gelirleri, belli sınırı aştığında, beyan edilir.

Gazetecilerin aldığı "telif geliri" ise, yüzde 17 stopaja (vergi kesintisine) ve yüzde 18 KDV’ye tabi tutuluyor ancak beyan edilmiyor (GVK. Md.18 ve 94/2-a). Aynı şekilde, banka mevduat faizi, repo ve benzeri gelirleri de, diğer kişiler gibi yüzde 15 stopaja tabi tutuluyor ve tutarı ne olursa olsun beyan edilmiyor (GVK. Md. Geçici Md.55).