2009’da 150 milyar TL borçlanıldı
TÜRKİYE 2009 yılında tam 150.2 milyar TL borç aldı. Bu tutar 2008’de 107.2 milyar TL idi. 2010’da ise 195 milyar TL olacak.
2009 yılında 117.4 milyar TL nakit borçlanma öngörülmesine rağmen, bu tutar 138.9 milyar TL’si iç, 11.3 milyar TL’si dış borç olmak üzere tam 150.2 milyar TL’ye ulaştı.
Alınan borcun 96.4 milyar TL’si iç ve dış borç anapara, 52.6 milyar TL’si de iç ve dış borç faiz ödemesine olmak üzere, toplam 148.9 milyar TL anapara ve faiz (borç servisi) ödemesine gitti. 2009’da her 100 TL borcu çevirebilmek için 103.5 TL borçlanmak zorunda kaldık. Bu oran 2008’de 74.3’dü.
Bütçe açığının 2009 sonunda 52.2 milyar TL olduğu düşünüldüğünde, ana para ödemesi dışında kullanılan borçlanmanın bütçe finansmanına gittiği fark ediliyor…
Gelişmiş ülkelerin, özellikle ABD ve Avrupa’nın finansal piyasalarının kriz nedeniyle yaşadıkları sıkıntılar, dış borç bulmayı zorlaştırdı.
Bu nedenle 2009 yılındaki 150.2 milyar TL borçlanmanın sadece 11.3 milyar TL’si dış borç olarak alınabilindi.
2009 yılında, yüksek borçlanmaya rağmen vadenin uzaması ve faizin düşmesi de olayın bir başka boyutu...
2008’de ortalama yüzde 19.2 olan bileşik faiz 2009’da ortalama yüzde 11.6’ya gerilerken, 2008’de ortalama 31.7 ay olan vade 2009’da ortalama 35.3 aya çıktı.
İç borç artışına rağmen vadenin uzaması ve faizlerin düşmesinin üç nedeni var;
- Kriz nedeniyle daralan kredi talebine bağlı bankalarda biriken atıl fonlar,
- Düşen faizlere rağmen halen dünyanın en yüksek faizini veren ülkeler arasında olmamız nedeniyle, Türkiye’ye gelen sıcak paranın yarattığı fon bolluğu (yurtdışı yerleşiklerin portföy stoku 2009 Mart ayında 47 milyar dolar iken, 2009 Kasım ayında 80 milyar dolara ulaştı),
- Merkez Bankasının sürekli olarak faiz oranlarını düşürmesi.
2010 yılında, 132.5 milyar TL iç borç anapara, 7.1 milyar dolar dış borç ödemesi var. Buna bir de 52 milyar TL bütçe açığı eklendiğinde, toplamda yaklaşık 190-195 milyar TL iç ve dış borçlanma ihtiyacı görünüyor.
2010’da büyümeye geçecek olan ekonomide artan kredi talebi yurtiçi fonları daraltacak, bu da faizleri artırıp vadeyi kısaltabilir.
Eğer Türkiye IMF ile anlaşırsa gelecek olan kredi hem Hazine’yi hem de Hazine’nin iç piyasaya daha az yönelmesi nedeniyle, özel sektörü rahatlatacak.
2010’da ana para ödemesi çıkarıldığında net borç kullanımı 45-50 milyar TL civarında gerçekleşecek. Bu da Hazine’nin 45-50 milyar lirayı piyasadan çekeceği, diğer bir ifadeyle özel sektörün kullanabileceği kredi miktarının azalacağı anlamına geliyor.
Özetle, büyüme hedefine ulaşabilmek hatta aşabilmek konusunda en önemli sorun, 2010’da yaşanacak finansman problemini IMF’li mi IMF’siz mi aşacağımızla ilgili...
