Kadının çığlığı şi̇ddeti frenledi

Kadına yönelik şiddete karşı mücadele için yazılan projeyi Heinrich-Böll-Stiftung desteğiyle hibelendiren dernek, Bursa Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası işbirliği ile ilk protokolünü imzaladı. Proje kapsamında 21 taksi durağına bağlı 500 taksi şoförüne, ayrımcılık, toplumsal cinsiyet ve cinsiyet temelli şiddet, kadına ve çocuğa yönelik şiddetle mücadelede yasal süreçler ve mekanizmalar hakkında bilgiler ile şiddetsiz iletişim eğitimleri verilmeye başlandı.
Geniş bir katılımla Almira Otel’de gerçekleştirilen proje lansmanı sonrası, Mor Salkım Kadın Dayanışma Derneği’nin proje ekibini oluşturan üyelerinden projenin doğuş hikâyesini, amacını ve hedeflerini dinledik. Proje sonunda ‘Şiddetle Mücadele Manifestosu’ hazırlanarak tüm eğitim alan duraklara ‘Güvenli Taksi’ unvanı verilmesi amaçlandığı belirtilirken, Türkiye’nin her yerinden eğitimlere büyük ilgi olduğu açıklandı. Hürriyet Bursa, bu önemli projenin tarafları ile hem süreci hem hedefleri konuştu.

ŞOFÖRÜN YAŞADIĞI OLAY ETKİLEDİ

Projenin başlamasında etkili olan çok özel bir hikâye de var. Bizimle paylaşır mısınız?
Dilek Üzümcüler (Mor Salkım Kadın Dayanışma Derneği Kurucusu ve Başkanı): Bu yola çıkışımız bir kadının yaşam mücadele hikâyesi ile başladı. Taksi şoförünün şiddetle mücadele alanında çalışmalarımızı bildiği için bizimle paylaştığı olaydan çok etkilendik. Gece yarısı kocası tarafından uğradığı şiddetten kaçan, ayaklarında terlikleri ile kendini sokağa atan kadın, imdat çığlıkları atarken taksi şoförü ile karşı karşıya kalıyor. Elindeki bileziğini uzatarak, “Param yok, hiçbir şeyim yok sadece bu bileziğim var, al ve beni buradan götür,” diyen kadının sesi halen taksi şoförünün kulaklarında çınlıyordu. Eşi tarafından ağır darp edilen kadının tek istediği; terminale ulaşmak ve nereye gideceğini bilsin ya da bilmesin oradan bir otobüse binip şehrin sınırlarından ayrılmaktı. O gece şoför yardımcı olmak istemesine rağmen ne yapacağını bilememiş, sadece para almadan terminale götürebilmiş. Daha fazla bilgiye sahip olsaydı, belki göstereceği yol kadının hayati tehlikesini bir nebze olsa da azaltacak, devlete sığınmasını sağlayacak ve yasal süreçlerin başlamasına adım atmasını sağlayacaktı.

ŞİDDETE SIFIR TOLERANS

Bu önemli projede Bursa Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası olarak ana paydaşsınız. İşbirliği noktasında görüşlerinizi alabilir miyiz?
Hasan Topçu (Bursa Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası Başkanı): Şiddet sadece kadının değil tüm toplumun sorunudur, insan olarak da kabul etmemiz mümkün değil. Mor Salkım Derneği projeyi anlattığında hiç tereddüt etmedik. Geçtiğimiz hafta Bursa’da yaşanan üzücü olay da ne kadar önemli bir adım attığımızı bize gösterdi. Bir taksi şoförünün aracında, bir kadının eşi tarafından tabanca ile vurularak öldürülmesine ve yola atılmasına kayıtsız kalması ve olay tespit edilene kadar yasal sorumluluklarından kaçması kabul edilemez bir davranıştır. Bu projeyle cinsiyet temelli şiddete “sıfır tolerans” diyor, meslektaşlarımızda şiddetle mücadelede farkındalık oluşturmayı ve yasal mekanizmalara erişilmesine yardım edilmesini son derece önemsiyoruz.

PROJE HİBELENDİRİLDİ

Projeye kaynak yaratabilmek de ayrıca önem taşıyor. Hibelendirme çalışmalarında nasıl bir süreç izlendi?
Burcu Üzümcüler Özaydın (Psikolojik Danışman, Uluslararası Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Uzmanı) : Bizler bu yaşanan olayı dinlediğimizde kesinlikle bir şeyler yapmalıyız dedik. Derneğimiz bir sivil toplum kuruluşu olduğu için maddi gücü olmadan, şiddet hattı gönüllü uzman ekibi ile kendi kaynaklarını kendi yaratmaya çalışıyor. Tüm projelerimizde arkadaşlarımız gönüllülük esasıyla yer alıyor. Bu nedenle projemize taksi şoförlerinden de talep gelince, iki yıl boyunca birçok hibe ile fon hakkı kazanmaya çalıştık. Ve Heinrich Böll tarafından hibelendirilen projemizin ilk adımı olarak ana paydaşımız Bursa Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası ile protokol imzaladık. Taksi durak başkanları ve yönetim ile bir araya gelerek süreci aktardık. Destekleri ve ilgileri, oluşturduğumuz güç birliği toplumsal değişime dair büyük önem taşımaktadır. Ardından gelen taleple Mudanya Şoförler ve Otomobilciler Odası ile de ek protokol imzaladık.
Ayrıca bir manifesto metniniz var. Nerelerde yer alacak?
Burcu Üzümcüler: Manifesto şoförlerin cinsiyet eşitsizliğine, cinsiyet temelli şiddete sıfır toleransı taahhüt etmektedir. Bu manifesto, çalışma gerçekleştirdiğimiz tüm duraklarda yer alacak. Eğitimlerimiz sonrasında durakları ziyaret edeceğiz, taksilerde bulunması gereken yönlendirme mekanizmalarını anlatan broşürlerimizi bırakacağız. Ayrıca taksi şoförlerinin araç camlarında bulundurmaları için hazırlanan şiddet hattının yazdığı çıkartmaları, araç kokularının kullanımını yaygınlaştıracağız.

YASAL MEKANİZMALAR BİLİNMİYOR

Eğitim içeriğinde hangi bilgiler veriliyor?
Av.Aybüke Çakırel ŞENZEK (Mor Salkım Kadın Dayanışma Derneği üye) : Proje kapsamında iş birliği içerisinde olduğumuz taksi duraklarına bağlı taksi şoförlerine, kadına yönelik şiddette tanık oldukları veya araçlarına şiddet mağduru kadınları aldıkları takdirde, bu kişileri yönlendirebilecekleri kurumlar ile şiddetle mücadele mekanizmaları hakkında eğitimler veriyoruz. Bu kapsamda Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun (6284 sayılı) çerçevesinde uygulanabilecek hükümler ile alınabilecek tedbir kararlarını ve bu kararları hangi mercilerden alabileceklerini aktarıyoruz. Ayrıca şiddete uğramış kadını yönlendirebilecekleri kurumlar ve belirtilen kurumlardan kadınlara verilen desteklerden bahsediyoruz. Ayrıca birinci önceliğimizin öncelikle kişinin kendi can güvenliği olduğunu sık sık vurgulamaktayız. Bu kapsamda, şoförlük mesleği gereği gördükleri şiddet halinde başvurabilecekleri mekanizmalar da yine eğitimimizin konusunu oluşturuyor.

SIĞINMA EVLERİ GİZLİ KALMALI!

Taksi şoförlerinden içerikle ilgili nasıl geri dönüşler alıyorsunuz?
Yaptığımız toplantılarda taksi şoförlerinden gelen sorular doğrultusunda eğitimimizi şekillendirdik. İlgi beklediğimizden yüksek oldu. Şoförlerin aktif katılımı ile interaktif şekilde özellikle sıklıkla karşılaştıkları durumlar hakkında bilgilendirme gerçekleştiriyoruz. Sığınma evlerinin gizli olması, bir şekilde açığa çıkmış olsa bile sığınma evine gitmek isteyen kişileri buraya götürmenin doğru olmadığı, eğitimlerimizde önem verdiğimiz konulardan. Bunun dışında şiddet mağduru bir kişiye araçlarında hizmet verdikten sonra bu kişiye ulaşmak isteyen yakınları hizmet veren şoföre ulaşıp, şiddet mağduru hakkında, özellikle gideceği yer hakkında bilgi istiyorlar. Bu bilgi istemi adli mercilerden gelmediği sürece doğru söyleme zorunlulukları olmadığını anlatıyoruz. Şiddetin asla gerekçelendirilemeyeceğini ve şiddete sessiz kalmanın toplumsal yaralar oluşturacağının mutlak üzerinde duruyoruz. Şoförler tarafından sorulan sorulardan ve anlatılan olaylardan eğitim içeriğimizin anlaşılmış olduğu belli oluyor. Bu nedenle projenin şimdiden başarılı sayılabileceğine inanıyorum.

FARKLI İLLERDEN YOĞUN TALEP VAR

Proje diğer illerde de uygulanacak mı?
İclay Polat (Aktivist, Mor Salkım Kadın Dayanışma Derneği Yönetim Kurulu üye ve sekreteri) : Proje başında yola çıkarken üç durak ve ortalama elli şoförü hedef olarak koymuştuk. Daha lansman yapılmadan eğitimlerimiz hızla başladı. Esnaf odası işbirliğiyle şu an katılımcı durak ve şoförlerin yoğun ilgisiyle katılımcı sayısı hızla artıyor. Kısa sürede Türkiye’de fark yaratacak sayıya ulaşacağımız ortada. Aydın ve İzmir başta olmak üzere birçok ilden talepler gelmeye başladı. Bu gelişmeler gerçekten anlamlı bir işe adım attığımızı gösteriyor. Temmuz ayında bitmesi planlanan projenin haziran ayında kapanış toplantısını gerçekleştireceğiz. Eğitimlerde taksi şoförlerinin de şikâyet ve önerilerini alıyoruz, sonunda mutlaka anketler uyguluyoruz. Proje sonunda verilerle birlikte, eğitim sonrası taksi şoförünün şiddet gören kadın ile karşılaşmasındaki farkı ortaya koyan farkındalık filmini kamuoyu ile paylaşacağız.

KADINI GÜÇLENDİRİYOR

“Şiddeti Frenliyoruz” projesi ile Türkiye’de bir ilke imza attınız. Öncelikle derneğinizin faaliyet alanı hakkında kısa bir bilgilendirme yapabilir misiniz?
Bildiğiniz üzere derneğimiz 7/24 şiddet hattı olan ve 2012 yılından itibaren yerel, ulusal ve uluslararası alanda faaliyet gösteren kadının insan hakları alanında çalışmalar yürüten sivil toplum örgütüdür. Bursa Valiliği şiddet önleme üst kurulunda da yer alıyoruz ve kadının cinsiyetinden dolayı maruz kaldığı eşitsizliklere dair eğitimler, farkındalık çalışmalarının yanı sıra politika üretmekte ve kadın güçlenmesini desteklemekteyiz. Maalesef kadına yönelik şiddet yasalara rağmen günden güne artmaktadır. Ne yazık ki 2019 yılında Türkiye’de 474 kadın sadece kadın oldukları için eşleri, sevgilileri ve yakınları olan erkekler tarafından yaşamlarını kaybetmişlerdir. 2020 Yılı İl Şiddet Önleme Eylem Planı kapsamında geçtiğimiz tüm yıllardaki gibi sorumluluklar alarak; derneğimizin tespitleri sonucunda taksi şoförleri ile de ‘Şiddeti Frenliyoruz’ diyoruz.