Bu yiyeceklerin hepsi doğal antidepresan
"Bu köşeyi ilk günden beri takip edenler bilecektir" diye başlamak isterdim bu yazıya ama annem ve birkaç yakın arkadaşım dışında yazdıklarımı ilk günden beri hiç kaçırmadan okuyan birileri olduğunu zannetmiyorum. Yine de hasbelkader yazılara denk gelmiş olanlar genellikle beden sağlığını destekleyen yiyeceklerden bahsettiğimi fark etmiştir.
Hâlbuki Dünya Sağlık Örgütü'nün tanımına göre, "Sağlık sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, bedence, ruhça ve sosyal yönden tam iyilik halidir". (Cenevre'ye selamlar, sevgiler…) O halde gelin bugün sağlığa bütünsel yaklaşalım ve "ruhça ve sosyal yönden" iyiliğe ulaşmak için neler yiyebileceğimize bakalım.
"Bugün canın çok sıkkın, her şey sana zor geliyor olabilir. Bugün aşkın bitmiş, o seni terk edip gitmiş olabilir. Sanki sen hiç bilmediğin bir kaos içindesin, kim bilir. Ne olursa olsun, yaşamaya mecbursun!" Bu şarkı depresyondan çıkış marşı değilse ne?
"Doğal antidepresanlar" olarak da tabir edilen bu yiyeceklerin başında zerdeçal geliyor. Zerdeçalın yapısında bulunan "curcumin" maddesinin, vücudumuzda reçeteyle satılan ve SSRI olarak bilinen yaygın depresyon ilaçları kadar etkili olduğu biliniyor. Curcumin, serotonin ve dopamin seviyelerimizi yükselterek daha mutlu bir insan olmamızı sağlıyor. (Zerdeçalın diğer faydaları için bu yazıyı da buraya bırakayım.)
Vücudumuzda benzer etki yapan bir diğer baharat da safran. Safran aynı zamanda iştahı da keserek çift yönlü etki yapıyor. (Depresyondayken sürekli yemek yiyenlerin dikkatine!) Lakin sahtesinden kaçınmak gerek. Malum gerçek safranın gramı altın değerinde...
Listenin üçüncü sırasında balık yağı var. Özellikle somon ya da sardalye gibi soğuk su balıklarında bolca bulunan omega-3 yağ asitlerinden biri olan dokosaheksaenoik asidin (DHA) yokluğunun depresyonla (ve yanı sıra bipolar bozukluk ve şizofreniyle) bağlantılı olduğunu bulmuş bilim insanları. Bir başka omega-3 yağ asidi olan eikosapentaenoik asit (EPA) da depresyonu tedavi eden bir maddeymiş. (Balık sofralarından hep o kadar keyifle kalkmamızın bir açıklaması olmalıydı zaten...)
Balığın üzerine de bir fincan yeşil çay içtiniz mi tamam… Zira araştırmalara göre düzenli olarak yeşil çay içmek, depresyon riskini yüzde 44 azaltıyor. Bunun yeşil çayın içindeki EGCG maddesinden kaynaklandığı düşünülüyor. EGCG strese direncimizi artırırken, anksiyete seviyelerimizi de düşürüyor.
Derken, geldik doğal uyku hormonumuz triptofana... Hindi ve tavuk eti, fındık, yumurta, süt, balık gibi yiyeceklerin bünyesinde bulunan triptofan, vücudumuzda serotonin ve melatonine öncülük ediyor. Dolayısıyla başta depresyon olmak üzere ADHD, anksiyete, OCD, bipolar bozukluk, şizofreni gibi bozukluklara iyi geliyor.
Buraya kadar yememiz gerekenlerden bahsettik. Bir de yemememiz gerekenler var elbette... Örneğin doymuş transyağlar!
Bu yağları bolca bulunduran kızartma ve fast-food gibi yiyeceklerin tüketimiyle depresyon riski arasında bir doğru korelasyon tespit edilmiş. Öte yandan bu yağları hayatından çıkarıp sızma zeytinyağı ya da son zamanların gözdesi Hindistan cevizi yağı tüketenlerde depresyon riski gittikçe azalmış. Hatta Hindistan cevizi yağının antidepresan özelliği de keşfedilmiş.
Bunların dışında mümkünse açık havada spor yapmak, meditasyon ya da yoga gibi yöntemlerle kendi kendinizle baş başa kalmak, bir hobi edinmek ve günde birkaç dakika durup derin diyafram nefesleri almak da vücudumuzda depresyonu önleyen ya da gerileten süreçleri tetikliyormuş.
Olur da bir sebepten kendinizi bunalımda hissederseniz belki yardımı olur diye dedim...
