Bir dönüşümün öyküsü: Utangaç pazarcıdan, organik çiftlik sahibine

Karacabey ilçesine bağlı Kıranlar Köyü’nde doğdu. Babası nakliyeciydi. Ekonomik zorluklarla büyüdü. Bu nedenle eğitimini lisenin ardından sürdüremedi. Dönem dönem de çalıştı ancak onlar da harçlığını çıkarabilecek küçük çapta işlerdi.
Vatani görevini yerine getirdikten sonra Karacabey’e döndü. Çalışmaya başladı. İlk iş deneyimi pazarda oldu. Bir yakını onu teşvik etmek amacıyla tarlada kalan kapya biberlerini bedelsiz verdi. Topladığı ürünleri sırtında taşıyarak, pazara götürdü. Pazara gelenlere ürünlerini satmak ve gelenlerin ilgisini çekmek için diğer tezgahtakiler bağırıyorlardı. Şaban ise utanıyordu. ‘Biber, biber’ diyordu fakat sesini ancak kendisi işitebiliyordu. Ürünleri sattı ancak onun için zor bir gün olmuştu. İlk birkaç hafta bu şekilde gitti. 3’üncü haftadan itibaren yanındaki çığırtkanlar kadar olmasa da onun da sesi çıkıyor, pazarı gezenlerin dikkatini çekiyordu. İlerleyen zamanda para kazanmaya başladı. Kazanç elde etmenin tadını gördü. Ticaretin tohumları bu zamanda atıldı.

PEREKANDECİLİKTEN TOPTANCILIĞA

Evlendi. Eşinin bileziklerinin bozdurarak, yaklaşık 50 çuval pirinç aldı. Bununla ticari yaşamını genişletti. Yaklaşık 6 ay sonra eski de olsa bir araba satın aldı. Farklı yerlerde satışlar yaparak, işini büyüttü. Perakendecilikten toptancılığa adım attı. Bursa, Yalova, Bandırma, Susurluk’a ürün veriyordu. Ancak yaşanan ekonomik krizlerde ödemelerini alamıyordu. Tahsilat yapamaz konuma gelmişti. Eksiye dönmeye başladı. Küçük bir yer alıp, üretime karar verdi. Tanıdıklarından birisi küçük bir bahçenin bulunduğu Adaburnu’na götürdü. İlk başta burayı alarak, kendisi ve çocuklarına yönelik üretim yapabileceği bir yatırım olarak düşündü. Öncelikle kendi tüketimini karşılayacaktı.

TARIM YAPAMAMIŞLARDI

Zamanla tarlanın etrafındakiler de yerlerini satmak istedi. Satmak istemelerinin nedeni ise dedelerinin kazmanın ucuyla açtığı bu topraklarda tarım yapamıyor olmalarıydı. Sulama için kaynak sıkıntısı da vardı. Uygun gelen fiyatı ödeyerek, satın aldı. Atıl olan yerleri alarak, alanı 150 dönüme kadar genişletti.

ARAŞTIRDI

Elindeki tarım alanının artması ile burayı değerlendirmeye karar verdi. Fidan üretme istasyonundaki müdürlerle görüştü. Karacabey Ticaret ve Sanayi Odası’nda görev yapıyordu; aynı zamanda Ticaret Borsası Meclis Üyesi’ydi. Aktifti. Fuarlara da gidiyordu.

ORGANİK TARIM

İstanbul’da düzenlenen fuarda bir profesör ile tanıştı. Profesörün önünde organik ürünler vardı. Uzun süre sohbet ettiler. Profesör ona, ana hatları ile bilgiler aktardı. Anlattıkları inandırıcı ve mantıklıydı. O anda hazine bulmuş gibi sevindi. İnsanların geleceğinin, sağlığının burada olduğunu gördü. Konvansiyonel tarımda şu ana kadar gübre ve böcek öldürücü ilaçlar kullanıldığı için insan sağlığı ve toprak sağlığının elden gittiğini anlattı. Profesör, gelecekte insanların daha güvenli ve sağlıklı tüketimi için bu tarz üretim yapılması gerektiğini vurguladı. ‘Otu, böceği öldüren; insanı da öldürüyor’ dedi.

DENEMELER YAPTI

Organik tarımda karar kıldı. Meyve üretimi ile başladı. Ege ve Akdeniz Üniversiteleri ile yoğun çalışma gerçekleştirdi. Şeftali, incir, kayısı, elma, armut, kiraz, ayva, ceviz, zeytin gibi ürünlerin tepkilerine baktı. Belirli bölgelerden numuneler aldı. Topraktaki eksikleri tespit etti. Kirecin eksik olduğunu gördü. Toprağa kireç ve hayvan gübresi takviyesinde bulundu.

SERTİFİKALAR ALDI

Sertifika kuruluşu olan ETKO’ya başvurdu. Yetkinlik sertifikalarını edindi. Ekolojik Yaşam Derneği’ne (EKODER) üye oldu. Heyecanlıydı. İlçede paneller düzenleyip, çiftçilerin bu konudaki farkındalığını artırmaya çalıştı.

İNSANIMIZ DEĞERSİZ DEĞİL

Yurt dışına da meyve gönderiliyordu. İstekleri doğrultusunda üretim yapılıyordu. Şaban, ‘Bizim insanımız bu kadar değersiz mi? Zehirli olanları biz yiyoruz. Kaliteli ve sağlıklı olanları yurt dışına gönderiyoruz’ diyordu. Kendisine de bu konuda teklif geldi ancak ‘Bizim insanımız Avrupalı’dan daha değersiz değil’ diyerek, iç piyasaya çalışmayı istediğini belirterek, mücadelesini sürdürdü.

FIRSAT OLDU

O yıllarda Buğday Derneği ve dönemin Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül ile anlaşarak, Organik Pazar kurulması gündeme gelmişti. Türkiye’deki organik üreticilere ulaştılar. Şaban da bu isimler arasındaydı. Ürününün değerini bulacağına inanıyordu. İlk gün heyecan vericiydi. Pazar müşterisinin trendi her hafta arttı. Her gittiğinde sabah 5 gibi müşteriler geliyordu. 11 gibi ürünleri bitiyordu.

ÇEŞİDİ ARTIRDI

Zamanla Bursa’da da pazar açıldı. Bir gün Migros’un meyve-sebze bölümüne bakan yetkili kişi pazara gelmiş, geziyordu. Onların standına geldi. Ürünleri inceledi. Tattı. Beğendi. ‘Organik ürün satıyoruz ama bulamıyoruz’ dedi. Bir gün görüşmek için yanlarına gelmeyi teklif etti. Şaban, büyük oğlu ile randevulaştıkları gün heyecan ile gitti. Konuştular. Yetkili kişi, iş modelini anlattı. İş yapmak konusunda anlaştılar ve sözleşme yaptılar. O dönemden sonra kazancı da arttı. Yatırım ve çeşidi genişletti.

ENTEGRE TESİS KURACAĞIZ

Şu an Karacabey’de 200 dönüm alan üzerinde organik tarımı sürdürüyor. Yazlık ve kışlık olmak üzere yaklaşık 80 çeşit ürün yetiştiriyor. Aile işletmesi olarak çalıştıklarını söyleyen Şaban Burhan Çiftliği Kurucusu Şaban Burhan, 20 kişiye istihdam sağladığını kaydetti. Verimliliği yüzde 100’e ulaştırmak için çabaladıklarını söyleyen Burhan, bunun için konserve çalışmalarının bulunduğunu dile getirdi. Bu anlamda entegre tesis oluşturmak için çalıştıklarını belirten Burhan, “Gübreyi hayvanımızdan, tohum ve fidemizi kendimiz üretip, pazarlamayı da yapmayı istiyoruz. Satamadığımız ürünleri mamul ürün haline getirip, entegre olacağız. Çiftçinin kurtulması da buna bağlı. Üretim ile pazarlama arasındaki paydaşları asgariye indirirsek, o zaman para kazanmaya başlayacağız” diye konuştu.

EMANETİ SAĞLIKLI ŞEKİLDE VERMELİYİZ

Bu yıl küresel ısınmanın etkilerini derinden hissettiklerini belirten Burhan, zararlı popülasyonun en yoğun dönemi yaşadıklarını dile getirdi. ‘Bu dünya bize atalarımızdan miras kalmadı, biz onu torunlarımızdan ödünç aldık’ sözünü hatırlatan Burhan, “Herkes bu felsefeden hareket etse toprak vahşice kullanılmayacak. Toprağımıza sahip çıkıp, emaneti sağlıklı şekilde geri vermeliyiz” diye konuştu.