Serdar Turgut: Leonardo'nun Haliç Köprüsü

Serdar TURGUT

Leonardo da Vinci, 1499 yılında Milano'dan Floransa'ya döndü.

Döner dönmez de şehrin etkili çevrelerinde heyecanla tartışılan, dedikodusu yapılan konuyu duydu.

Osmanlı imparatoru Sultan İkinci Bayezid, Haliç'e büyük bir köprü inşa ettirmeye karar vermişti.

Uygun bir proje arıyordu.

Heyecanlanan Leonardo da Vinci, Sultan'a hemen bir mektup yazdı.

‘‘Köprüyü öylesine inşa edeceğim ki, ortasında yüksek bir kemer oluşturacak ve en hızlı giden gemiler bile hızlarını hiç düşürmeye gerek kalmadan köprünün altından rahatlıkla geçecekler’’ diye yazıyordu mektubunda Leonardo.

Önerisi o güne göre inanılmazdı ve hatta bugün bile insanları şaşırtacak kadar devrimciydi.

350 metre uzunluğundan bir köprü planlamıştı Leonardo.

Öylesine yepyeni, modern bir inşa sistemi düşünmüştü ki, uzmanlar bunun en sert rüzgárlardan bile etkilenmeyeceğini kabul ediyorlar.

***

Sultan 2. Bayezid, böylesine yeni ve devrimci bir inşaat tekniğinin hayata geçirilmesine imkán olmadığına karar verdi ve Leonardo da Vinci'nin Haliç Köprüsü planını reddetti.

Düşünsenize ona ‘‘evet’’ demiş olsaydı, olabilecekleri.

Bugün belki de dünyanın sekizinci harikası Haliç'te olacaktı ve Leonardo'nun eserini görmek için milyonlarca insan Türkiye'ye gelecekti.

Tabii projeyi reddetti diye Bayezid'e de kızmamak gerekiyor.

Leonardo'nun dehasını o günlerde dünyada çok az kişi anlayabilmişti.

Ancak 20'nci yüzyılda onun ne kadar büyük bir zeká olduğu yeni yeni ortaya çıktı da denilebilir.

***

Leonardo'nun 15'inci yüzyılda İstanbul için düşündüğü köprünün maketinin resmini görünce eminim ki siz de benim gibi ‘‘Aman Tanrım, olacak iş değil’’ diyeceksiniz.

500 yıl önce bir insanın böylesine modern bir tasarım düşünebilmesi karşısında insan gerçekten şaşırıyor ve bunu düşünebilen zekáya saygı duyuyor.

Time Dergisi'nde yer alan ‘‘Ustanın Rüyaları’’ (Dreams of the Master) başlıklı haberde Leonardo da Vinci'nin düşünüp, planlayıp da yapmaya fırsat bulamadığı eserlerini 21'inci yüzyılda hayata geçirme girişiminin başlatıldığı yazılıyor.

Leonardo'nun çizimleri, tasarımları öylesine bilimsel ve ustaca ki bunların birkaç yeni teknik rötuş dışında aynen uygulanmasında hiçbir sakınca yok.

***

Tabii hayata geçirilecek projeler arasında Leonardo'nun Haliç Köprüsü de yer alıyor.

Dergide yer alan habere göre Norveçli sanatçı Vebjorn Sand'in önerisi doğrultusunda Leonardo'nun köprüsünün 58 metrelik bir modeli Norveç'te iki adet inşa edilecekmiş.

Amerika'da Des Moines Şehri'ndeki yetkililer de şehirlerinde yapmayı planladıkları köprüyü aynen Leonardo'nun Haliç köprüsünün modelinde yapmak için başvuruda bulunmuşlar.

***

21'inci yüzyılda Türkiye, Haliç'e Leonardo'nun bizim için düşündüğü köprüyü mutlaka yapmalıdır.

Dergideki haberde İstanbul'dan bazı mühendislerin bu yönde girişimi başlattıkları belirtiliyor ama isim verilmiyor.

Devlet de bu girişime destek vermeli ve Türkiye 500 yıl sonra Leonardo da Vinci'nin düşünün İstanbul'da gerçekleştirilmesini başarmalıdır.

İnsanlar Leonardo'nun Haliç Köprüsü'nü, Haliç'te görmenin hazzını yaşamalılar.