Öksürük deyip geçmeyin

Çoğunlukla basit bir soğuk algınlığı belirtisi olan öksürük, bazen boğmaca, zatürre, astım gibi çok ciddi başka hastalıkların habercisi olabiliyor. Solunum yollarına giren yabancı maddeleri ya da içeride oluşan bronş salgısı, kan, balgam gibi patolojik maddeleri dışarıya atmak için bir savunma mekanizması olarak ortaya çıkan öksürük konusunu, tüm bilinmeyenleriyle Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Göğüs Hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Ebru Güneş Yalçın ile konuştuk. Öksürük nedir, çocuklarda öksürüğün en sık görülen nedenleri nelerdir, ne zaman doktora gitmeliyiz, hangi durumlarda antibiyotik kullanmalıyız, öksürük kesici ilaçlar etkili midir gibi merak edilen soruları Dr. Yalçın’a sordum, o da cevapladı.

* Hocam nedir öksürük?
Öksürük, hiçbir hastalık olmaksızın normalde de günde ortalama 5-10 kez olabilen havayollarımıza ya da akciğerlerimize giren toz, mikrop gibi yabancı cisimleri ve artmış sekresyonları çıkarmamıza, onları atmamıza yardımcı olan koruyucu bir reflekstir.

* Çocuklarda öksürüğün en sık görülen nedenleri nelerdir?
En sık farenjit, sinüsit, nezle, grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonları sırasında öksürük görülür ve giderek azalarak 1 hafta içerisinde neden olana hastalığın iyileşmesiyle düzelir. Bu enfeksiyonlar sonrasında %10 kadar hastada öksürük 1 aya kadar azalarak devam edebilir. Bir aydan kısa süren öksürüklerde beraberinde yüksek ateş, solunum sıkıntısı, hışıltı, gece uykudan uyandırma gibi bulgular eşlik etmiyorsa endişelenmeye gerek yoktur.

* Peki ne zaman doktora gidilmeli?
Öksürüğe 38 derecenin üzerinde yüksek ateş, solunum sıkıntısı, hızlı soluk alıp verme, göğüste çekintiler olması, morarma, havlar gibi ses çıkarma, hışıltı, kusma gibi bulgulardan en az biri eşlik ediyorsa ya da gece öksürüğü çok belirginse, havayollarına yabancı bir cismin kaçtığından şüpheleniliyorsa, yakın çevrede verem hastalığı varsa veya öksürük 4 haftadan daha uzun süredir devam ediyorsa hasta, çocuk sağlığı ve hastalıkları veya çocuk göğüs hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.

ÇOCUKLARI SİGARA DUMANINDAN UZAK TUTUN

* Kronik öksürük nedir?
Dört haftadan daha uzun süren öksürüğe kronik öksürük denir. Astım, tüberküloz, zatüre (pnömoni), yabancı bir cismin hava yollarına kaçması, doğumsal kalp hastalıklarında, doğumsal havayolları-akciğerleri ilgilendiren anomaliler, gastroözafageal reflü hastalığı ya da bağışıklık sistemini baskılayan hastalık durumları dört haftadan daha uzun süren öksürüğe neden olabilir. Hasta mutlaka bu hastalıklar açısından uzman doktorlar tarafından incelenmelidir.

* Okuyucularımızın da en çok sorduğu sorulardan biri, öksürük kesici ilaçlar kullanmalı mıyız?
Çocuklardaki öksürük tedavisinde öksürük kesici ilaçlar kullanılmamalıdır, öksürüğün neden olduğu hastalığa yönelik tedavi uygulanmalıdır. Öksürük kesici ilaçlar hem etkisizdir hem de içeriğindeki birtakım maddeler nedeniyle yan etkileri oldukça fazladır. Enfeksiyonlar sırasında meydana gelen öksürükte bol bol su, ıhlamur içirmek, sıvı tüketmek artmış sekresyonların sulanıp daha kolay atılmasına neden olacaktır.

* Evde sigara içilmesi çocukta öksürüğe neden olur mu?
Evet, evde sadece çocuğun yanında değil başka odada bile sigara içilmesi çocuklarda öksürüğe, çocuğun daha sık üst ve alt solunum yolu enfeksiyonu geçirmesine ve hışıltılara neden olur. Bu nedenle anne babaların evde başka odada bile asla sigara içmemelerini öneriyoruz.

GEREKSİZ ANTİBİYOTİK KULLANIMI ZARAR VERİYOR

* Hangi durumlarda antibiyotik kullanmalıyız?
Nezle ve grip gibi hastalıklar virüslerle oluştuğundan antibiyotik tedavisinin iyileştirici etkisi yoktur, bu durumlarda antibiyotikler kullanılmamalıdır. Akciğer enfeksiyonu (zatüre), sinüzit ya da etkeninin bakteri olduğu düşünülen hastalıklarda eğer doktorunuz tarafından öneriliyorsa antibiyotik kullanınız. Antibiyotiklerin gereksiz kullanımı bakterilerde direnç gelişimine ve çocukta istenmeyen pek çok yan etkilere neden alabileceği için doktor önerisi dışında kullanılmamalıdır.

* Son olarak, öksüren çocukta hangi durumda astımdan şüphelenilir?
Öksürük mevsim geçişlerinde oluyor ya da nezle griple tetiklenip gece çok rahatsız ediyorsa, beraberinde göğüste hışıltı sesi geliyorsa, koşup oynamakla artıyorsa çocukta veya anne ya da babasında astım, saman nezlesi gibi alerjik bir hastalık varsa çocuktaki öksürüğün nedeni astım olabilir. Çocuk, bir çocuk alerji uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.

SİZ SORUN, UZMANLAR YANITLASIN

Önümüzdeki hafta konumuz “şiddet ve şiddetin çocuklar üzerindeki etkileri” olacak.
Şiddet nedir, türleri nelerdir, çocuklar şiddete en çok kim tarafından maruz bırakılmaktadır, şiddet gören çocuğun yaşadığı ve yaşayabileceği psikolojik problemler nelerdir, kız ve erkek çocukları veya belirli yaş grupları şiddetten farklı etkilenir mi, şiddetin okul başarısına etkisi var mıdır, şiddete maruz kalan çocuklarımıza nasıl yaklaşmalıyız gibi merak edilen soruları Psikolog Aybegüm Memişoğlu’na soracağım. Sizler de “şiddet ve çocuklar üzerindeki etkileri” ile ilgili sorularınızı hafta boyunca jineklinik@senolkalyoncu.com adresinden bana ulaştırabilirsiniz.