Bu hastalık öldürüyor: Koah

- Bize KOAH diye bilinen hastalığın tam olarak ne olduğunu anlatır mısınız?

KOAH, ‘Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’ isminin baş harflerinden oluşan kısaltılmış bir hastalık ismidir. Kronik kelimesi uzun süre devam eden anlamındadır. Obstrüktif kelimesi tıkayıcı anlamındadır ve nefes borularının (bronşların) tıkandığını göstermek için kullanılır. O halde KOAH, uzun süredir hava yollarında tıkanmaya neden olan, ilerleyici ve tam olarak geri dönüşümü olmayan, buna karşılık önlenebilir ve tedavi edilebilir bir akciğer hastalığıdır.

- Peki KOAH hangi sıklıkta görülür ve hastalığa yol açan en önemli, sebepler nelerdir?

Dünya Sağlık Örgütü, tüm dünyada KOAH’ın en önemli 4. ölüm nedeni olduğunu bildirmiştir. Türkiye’de ise 3. ölüm nedenidir. Sigara içen her beş altı kişiden birinde KOAH gelişmektedir. Ülkemizde tahminen 5 milyon KOAH’lı vardır ve her yıl bu hastalıktan 26 bin kişi ölmektedir. Hastalığın en önemli nedeni sigara bağımlılığıdır. Sigara dumanına pasif olarak maruz kalmak da KOAH için risklidir. Hastalık genellikle 40 yaşından sonra belirti vermeye başlar. Pipo, puro, iş yerindeki tozlar, kimyasal maddeler(dumanlar, buhar, irritan maddeler) ve iyi havalanmayan evlerde yemek pişirme ve ısınma amacıyla kullanılan organik yakıtların (odun, tezek vb.) yol açtığı iç ortam hava kirliliği de KOAH’a yol açar.

- Öksürük yakınmasıyla gelen her hastanın KOAH olup olmadığını hangi tanı yöntemleriyle tespit edebiliriz? Ve en çok sorulan sorulardan biri de kişiler KOAH olduklarını hangi belirtilerle anlarlar?

Öksürük, balgam, nefes darlığı, göğüste tıkanma en önemli belirtileridir. Ayrıca kan tükürme, kalp yetmezliğine bağlı ayaklarda şişme görülebilir. KOAH hastalarının çoğunluğu, öksürük ve balgam yakınmalarından dolayı doktora gitmezler. Ancak nefes darlığı ilerlediğinde başvurduklarından tanı ve tedavide geç kalınmış olur.

- Hafif KOAH
Öksürük ve balgam vardır. Ağır bir iş yapıldığında veya hızlı yürüdüğünüzde nefes biraz sıkışabilir.

- Orta şiddette KOAH
Öksürük, balgam ve nefes darlığının şiddeti biraz daha artmıştır. Ağır bir iş yaparken veya günlük işleri yaparken zorlanılır. Bir soğuk algınlığı veya akciğer enfeksiyonu geçirildiğinde iyileşme birkaç haftayı bulur.

- Ağır veya çok ağır KOAH
Sürekli nefes darlığı vardır. Öksürük ve balgam sıktır. Enfeksiyondan geç iyileşme olur. Evde günlük işler yapılamaz hale gelir. Merdivenler çıkılamaz veya oda içinde dahi yürünemez hale gelir. Hastalar çok çabuk yorulur.

* KOAH’ın tedavisi mümkün müdür? Sigarayı bırakmanın tedavideki yeri ve önemi nedir?

Sigara içiminin bırakılması, KOAH’ın gelişme ve ilerleme riskini azaltan ve hastalığın ilerlemesini durduran tek ve en etkili girişimdir.

- Sigaranın bıraktırılması ve diğer risk faktörlerinin azaltılması
- Hastalığın değerlendirilmesi ve izlenmesi
- İlaçlarla KOAH’ın sürekli tedavisi
- Ani başlayan atakların tedavisi

- Yine sıkça sorulan bir soru da astım ile KOAH arasında ne fark vardır?

KOAH ve astım, her ikisi de aynı kişide var olabilen, benzer semptomlara sahip kronik obstrüktif havayolu hastalıklarıdır. Her ikisinde de akciğerlerde inflamasyon vardır. Ancak inflamasyonun özellikleri her iki hastalıkta oldukça farklıdır. Astım tam olarak iyileşebilirken KOAH tam olarak iyileşmez ve risk faktörleri devam ettiği müddetçe genellikle ilerleyicidir.

- Peki astımın KOAH’a dönüşme ihtimali var mıdır?

Astım ve KOAH arasında bir örtüşme vardır. Uzun süreli astım havayollarında yapısal değişikliklere neden olarak KOAH’a dönüşebilir..

- Son olarak KOAH bulaşıcı mıdır?

KOAH bulaşıcı bir hastalık değildir.

KISACA GÜLDEN BİLGİN

1962’de Isparta’da doğan Gülden Bilgin aslen Uşak’lıdır. Ankara’da Kavaklıdere ilkokulu, Kocatepe Mimar Kemal Ortaokulu ve Lisesini bitirdikten sonra Ankara Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden 1988’de mezun olmuştur. Uzmanlığını 1999’da Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları Hastanesi’nden almış ve Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde çalışmaya başlamıştır. Halen aynı hastanede uzman olarak çalışmaktadır.