İzmir’i hızlandıran kilometreler

Gerek Moğol baskısı gerekse susuzluk kuraklık gibi iklim koşulları nedeniyle Orta Asya‘dan iki büyük göç dalgası halinde gelen Oğuz ve Türkmenlerin kurdukları beylikler de Ege bölgesinde ticarete önem vermiştir. Batı Anadolu’da 1270- 1310 yılları arasında Menteşe, Aydın, Saruhan, Karesi gazi Türkmen beylikleri doğmuştu.
İzmir’in batıyla ticari ilişkilerinin güçlenmesi ise Osmanlı’nın yönetimine girmeden önce Aydınoğulları Beyliği zamanında başladı. Osmanlı İmparatorluğu üzerine çok değerli araştırmaları yapan tarihçi Halil İnancık Devlet-i Aliyye adlı kitabında İzmir’in uluslararası ticaret merkezi haline getiren koşulları anlatırken kısaca şunları yazar:

Tarihteki kritik karar
1330- 1345 arası Aydınoğlu Umurbey, İzmir beyi olarak deniz seferleri yaptı. 1344 yılında İzmir limanı Birleşik Haçlı kuvvetleri tarafından zapt edildi. Umur bey burayı kurtarmak için savaşırken şehit oldu. Umur bey şehit olunca kardeşi Hızır bey gaza politikasını terk edip ticarete yöneldi. Hristiyanlarla anlaşıp serbest ticaret ve limanların kullanımı için izin verdi. Rodos, Venedik, Kıbrıs’ta konsolosluklar kuruldu.
Aydınoğlu Hızır beyin savaş değil ticaretin nimetlerinden yararlanma politikasının o dönemde Muğla’daki Menteş beyliği , Balıkesir’deki Karesi , Manisa’daki Saruhan beylikleri tarafından da tercih edildi. Nitekim bu beyliklerin Osmanlı’nın yönetimine girdikten sonra da ticarette ön planda olduklarını görüyoruz. 1450’lı yıllarda Denizli, Ayasulug (Selçuk), Balıkesir, Bursa, Milet (Balat) geniş çarşıları, sarayları, camileri olan gelişmiş yerlerdi. Selçuk ve Milet o zamanlar Avrupa’da doğuya ticaret için gelen levant tüccarların en gözde yerleriydi.

Nüfusun yarısı etkilenecek
Görüldüğü gibi Antik çağlarda, Osmanlı’da ve Cumhuriyet döneminde Anadolu’nun dünyaya açılan kapısı olan Ege ne yazık ki 80’li yıllarda siyasi nedenlerle duraklama dönemine girmişti. Marmara’dan Akdeniz’e Türkiye’yi otoyollar sararken İzmir – İstanbul arasında yakın zamana kadar duble yol bile yoktu. Neyse sonunda akıl galip geldi. Dünyanın en eski medeniyetlerinin , ticaret merkezlerinin beşiği Ege 30 – 40 yıllık gecikmeyle de olsa hak ettiği alt yapıya kavuşmak üzere. Hafta sonu bölümü daha açılan olan İzmir – İstanbul Otoyolu 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nda tam olarak hizmete girecek. Bu yolla sadece İzmir için değil güzergah üzerinde bulunan Bursa’dan Balıkesir’e Türkiye’nin nüfusunun yarısı için de yeni bir dönem başlayacak. Ege’nin yeniden yükseliş devrine yeni kilometreler açılacak.