Stres atanamayanlara fatura hepimize!
Üç genç üniversite mezunundan biri işsiz ve bu gençlerin tek umudu 'atanmak!'
Atanamayanlar meselesinin boyutlarına Twitter’da bir bakanla girdiğim diyalog sırasında vakıf oldum. Birkaç dakika içinde binlerce atanamayan bakandan kadro istemeye başladı. Gençler isyan ediyordu. Bizden istenen her şeyi yaptık, çalış üniversiteye gir dediler girdik, olaylara karışma mezun ol dediler olduk. Sonra bir daha sınava gir dediler KPSS’de derece yaptık. Ama hala atanamıyoruz. Mesleklerinin başına yeni bir ünvan koyan yeni bir kuşak bu: Atanamayan mühendisler, atanamayan öğretmenler ve atanamayan İİBF'liler...
Bu gençler kolay yetişmiyor!
Son verilere göre 1 milyon 600 bin üniversite mezunu artık iş bulmaktan ümidi kesmiş durumda. 1 milyon mezun da KPSS’ye giriyor. Peki bu gençler çok kolay mı yetişiyor ki onlara bu kadar hoyratça davranıyoruz?Çalışıp zor sınavları geçen, aileleri tarafından büyük fedakarlıkla okutulan gençlerden sözediyoruz. Eğitim için harcanan kamu kaynakları da cabası. Bu emek ve yatırımı hovardaca heba edecek kadar zengin bir ülke değil Türkiye!
Artık doğal kaynağı ya da jeopolitik üstünlüğü olan ülkeler değil, insanını iyi eğiten ülkeler ekonomik olarak daha başarılı oluyor. Finlandiya’dan Güney Kore’ye bu yeni ekonominin yıldızları varlarını yoklarını eğitime borçlular. Biz ise bu rekabet ortamında en iyi eğitilmiş yurttaşlarımızı ekonomik hayatın dışında tutuyoruz. Nasıl büyüyecek bu pasta?
Atanamayanlar ne istiyor?
Atanamayan her kesimin ayrı bir talebi olsa da hepsinin buluştuğu birkaç nokta var: Adil bir atama sistemi. İİBFli gençler son derece sistematik olarak hazırladıkları raporda PTT, Belediyeler ve Gümrük Memurluklarının daha adil olan merkezi alıma dönmesini istiyorlar ve mülakatlarda video kaydı gibi akılcı çözüm yolları öneriyorlar.
İİBFli gençler 40 bin kişilik kadro somut talebi yanı sıra takdire şayan bir politika öneriyor: Özel sektörde gerekli düzenlemelerin yapılması ve mezunların eğitimini aldığı işleri yapabileceği istihdam politikalarının uygulanması!
Yeni iş kurmuyoruz!
İstihdam politikaları deyince özel sektöre bakalım. Yeni iş kurabiliyor muyuz? Varolan özek sektör şirketlerini ayakta tutabiliyor muyuz? Çalışma çağındaki 1000 kişi başına düşen yeni şirket sayısı aşağıda. Türkiye’de her 1000 kişi başına 1 yeni şirket kurulurken, bizimle aynı ligde olan Rusya’da bizden 4 kat, Brezilya’da ise 2 kat farzla şirket kuruluyor. Geçen ay yayınlanan resmi verilere göre 4 ilimizde tek bir şirket kurulmamış dersem sanırım bu veri anlaşılmış olur. Bırakın 4 ili, 31 ilimizde kurulan şirket sayısı tek haneyi geçmiyor!
Kapanan şirket sayısı arıyor!
Madem az şirket kuruyoruz o halde varolanları ayakta tutabiliyor muyuz? Burada da son yıllarda ciddi bir kötüye gidiş sözkonusu. 2000 senesinde 100 şirketten yalnızca 6’sı kapanırken bu oran son yıllarda 35-40 bandında. İşte gençler böyle bir özel sektör ortamında atanmaya mecbur kalıyor.
Türkiye’de iş kurmak zor!
Son olarak gençlere ‘neden kendi işini kurmuyorsun’ diyebiliriz. Bu konuda da elimizde çok yeni bir veri var. Dünya Bankası’nın geçen hafta açıkladığı İş Kolaylığı Endeksi . Tüm dünyadaki özel sektör ekosistemini detaylıca inceleyen bu endekste Türkiye yeni iş kurma kolaylığında 79. sırada! Geçen yıla göre tam 15 ülke bizim önümüze geçmiş! Dünyanın 17. ekonomisi özel sektöre girmeyi bu denli zorlaştırarak bu çağda nasıl rekabet edebilir?
Stresi gençler faturayı biz ödüyoruz!
Sonuç olarak, atanamayan gençlerin sorunları kişisel değil, ‘milli’ bir sorun. Devlet bu soruna bir taraftan daha adil bir atama politikasıyla diğer taraftan da kalıcı yapısal reformlarla yaklaşmalıdır. Ülkemizin en iyi yetişmiş kesimini kendi kaderleriyle başbaşa bırakmanın faturası dünya ile rekabetten uzaklaşmak demek.
Türkiye özel sektör için girişimci bir ortam hazırladığında üniversite mezunu gençler siz zorlasanız da ünvanlarının önüne ‘atanamayan’ yazmayacak, devlet kapısında kadro derdine düşmeyecektir.
