Faiz indi yatırımların önü açıldı

“Hem faiz kaleminde hem de komisyon kaleminde önemli bir iyileşme yaşadık. Bunun iki sonucu olacak. Birincisi iş dünyasının hareket kabiliyetini sınırlayan geçmiş yüklerinin hafiflemesini sağlayacak. İkincisi de işletmelerin bütçesinde göz ardı edilemeyecek bir yer tutan finansman maliyetleri azalacak ve artık yatırımlara kanalize olacak. Bu da daha fazla üretim, daha fazla istihdam demek. İstanbul Ticaret Odası olarak bizim de Yatırım Yılı ilan ettiğimiz 2020 yılı hedeflerine ulaşmamız kolaylaşacak. Finansman iklimi artık bunu destekleyecek makul düzeylere inmiştir.”

Bu sözlerin sahibi İstanbul’da 410 bin firmayı temsil eden İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç. Avdagiç bu açıklamayı Merkez Bankası’nın 19 Şubat’ta politika faizini 50 baz puan daha düşürerek 10.75’e çekmesinin hemen ardından yaptı. Advagiç gibi iş inşaları da sokaktaki vatandaş da faizlerin hızla, keskin bir biçimde düşmesinin etkilerini hissediyor. 

ŞOK FAİZ İNDİRİMİYLE YENİ DÖNEM BAŞLADI

Aslında her şey Murat Uysal, 6 Temmuz 2019 tarihinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanlığına atanmasıyla başladı. Uzun bir süre faizlerin düşürülmesi konusunda elini sıkı tutan Murat Çetinkaya’nın görevden alınmasıyla birlikte Uysal başkanlığındaki Merkez Bankası keskin bir politika değişikliğine gitti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Merkez Bankası’na yönelik ‘faiz sebep, enflasyon neticedir. Faiz düştükçe enflasyon da düşer’ eleştirilerini de dikkate alan Uysal daha ilk ayında 425 baz puanlık şok bir indirim gerçekleştirerek göreve başladı. Uysal’a ‘faiz avcısı’ yakıştırmalarına neden olacak indirimler Merkez Bankası’nın peşi sıraki 7 toplantısında devam etti. Sonuçta, Merkez Bankası politika faizi Temmuz 2019’daki yüzde 24 seviyesinden tam 1325 baz puan aşağıya çekilerek 10.75 puana indirilmiş oldu.

HEM YAPILANDIRMA HEM YATIRIM FIRSATI

Faizlerin bu kadar düşmesinin iş dünyasına iki ayrı etkisi olacak. Birincisi önceden yapılan borçların maliyeti düşürülebilecek. Yüksek faiz döneminde alınan krediler yeniden yapılandırılarak ödenecek faizde ciddi indirimler alınabilecek. İkincisi bir süredir frenli bir şekilde ilerleyen yatırımlar ciddi ivme kazanacak. Düşük faizli uzun vadeli krediler yatırımın önünü tekrar açacak. Yatırım ikliminin teşviklerin de etkisiyle desteklenmesi ekonominin büyümesine çok önemli katkı sağlayabilecek.

MALİYET DAHA AZ TALEP ARTIYOR

Peki, politika faizinin düşmesi neden önemli? Politika faizi, Merkez Bankası tarafından belirlenen, bir hafta vadeli repo ihale faiz oranıdır. Yani Merkez Bankası bu faiz oranı üzerinden bankaların repo taleplerini yerine getirir. Bankalar ellerindeki tahvil ve bonoları teminat verip Merkez Bankalarından para alarak repo yaparlar. Böylece kendilerine fon oluşturmuş olurlar. Özetle politika faizi paranın fiyatıdır. Bu fiyatın ucuz olması, maliyeti düşürür, talebi artırır.

VATANDAŞ İHTİYACINI DAHA UCUZA ALACAK

Vatandaş açısından da kredi faizlerinin düşmesi hem bireysel borçların daha ödenebilir şekilde döndürülebilmesini sağlayacak hem de ertelenen bazı ihtiyaçların alınmasını kolaylaştıracak. Bankacılar son dönemde özellikle konut kredisi piyasasının yeniden canlandığına bunda düşen konut kredisi faizlerinin çok önemli etkisi olduğunu söylüyor.

'MERKEZ ELİNDEKİ AYGITLARI GEÇMİŞTE OLMAYAN KARARLILIKLA KULLANIYOR'

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın geçen perşembe günü Gaziantep’te yaptığı konuşma hükümetin düşük faiz politikası konusundaki kararlılığını net bir biçimde göstermesi açısından önemliydi. Albayrak konuşmasında aldıkları önlemler, ekonomideki tüm kurumların ortaya koyduğu güçlü koordinasyon ve iş dünyasına verdikleri desteklerle “kriz sevdalılarını” hüsrana uğrattıklarını söyledi ve ekledi: “Merkez Bankası, politika faizleri ile ilgili bir adım daha attı ve 50 baz puanlık bir indirime gitti. Merkez Bankası, elindeki tüm aygıtları, geçmişte örneği olmayan bir kararlılık ile finansal istikrar ve fiyat istikrarı hedefleri doğrultusunda kullanmaya devam ediyor. 1,5 yıldır ‘Faiz inerse kur sıçrar,’ ‘Faiz inerse kredi büyümesi olur, enflasyon tutulamaz’ ezberinden başka bir şey duymadık. Türkiye bu ezbercilikten çok çekti ama biz öyle düşünmüyoruz. Bizden ekonomiyi durdurmak isteyenlere prim vermemizi kimse beklemesin.”

TİCARİ FAİZLER 40'TA 10'A DÜŞTÜ

Temmuz 2019’da politika faizi yüzde 24’ken, kamu bankalarının kullandırdığı ticari kredi faizleri yüzde 30’lara yakın bir seviyedeydi. Bazı özel bankalarda ise faiz yüzde 40’ı bile aşmıştı. Şimdi politika faizi yüzde 10.75’e indi. Kamu bankaları yüzde 9’larla ticari kredi kullandırıyor. Konut kredilerinde aylık 0.79 faiz bulmak mümkün. Özel bankalar da ticari kredileri yüzde 12’lere kadar çekmiş durumda. Temmuz 2019 ile Şubat 2020 arasında sadece 8 ay olmasına rağmen faiz cephesinde durum gece ile gündüz kadar farklı.