‘Develi’de tersine göç var’

Onlar bana madenciliğin önemini, işlettikleri madenlerin ülke ve bölge ekonomisini anlatacaklardı ama önce çevre ile ilgili hassasiyetleri gündeme getirdim.

Pelin Usta Özkayhan

Malum Türkiye’de maden ve madenciler çok tartışılıyor. Çevre ile ilgili hassasiyetlerin dikkate alınması, madencilik yapılırken gereken tüm önlemlerin alınması çok çok önemli. Madenlerden çıkan ürünlerin büyük bir bölümü hayatımızın olmazsa olmazı ancak doğanın da alternatifi yok. Bu nedenle çevre bilinciyle sorunların gündemde tutulması, tartışılması günümüz kadar insanlığın geleceğini de ilgilendiriyor.

Madenlere yönelik kamu otoritelerinin denetimlerin yanı sıra madencilerin bizzat kendi yaptıkları denetimler de çok önemli. Örneğin Öksüt Madencilik geçen yıl ADR tesisinde civa tespit edince ilgili bakanlık ve kurumları bilgilendirmiş. Üretime ara verilmiş. Gerekli yenilme ve iyileştirmeleri yapan maden tüm denetimlerden de geçerek haziran ayında tekrar üretime başlamış.

ULUSLARARASI ŞİRKET

Develi’deki hem sosyal hem ekonomik değişime neden olan Öksüt Madeni uluslararası altın madenciliği şirketi olan Centerra Gold Inc (Centerra) şirketinin tamamına sahip olduğu Öksüt Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye (ÖMAŞ) ait ve ÖMAŞ tarafından işletiliyor.

Ana hissedarı Centerra Gold, hisseleri Toronto Borsası’nda işlem gören halka açık bir şirket. Aynı zamanda New York Borsası’nda da hisseleri işlem görüyor. Kanada, Türkiye, British Columbia, Amerika Birleşik Devletleri’nde madencilik operasyonları ve projeleri bulunuyor.

‘KÖYE GÖÇ VAR’

Madenlerin bölgesel kalkınmada öneminin büyük olduğunu belirten David Bickford, köyden şehre göçü tersine çevirdiklerini de öne sürdü. Nedenini ise sadece iş imkânı sağlamakla kalmadıkları, hayata geçirilen projelerle bölge halkının kalkınmasına, kadınların sosyal hayata katılmasına, çocukların gelişimine, çiftçilerin daha iyi imkânlara kavuşmasına katkı sağladıkları teziyle savundu. Madene komşu mahallelerde (köylerde) yol, cami, okul, içme suyu hattı gibi alanlarda iyileştirme çalışmaları yapıldığını, alt ve üst yapı geliştirilerek yaşam konforunun arttırıldığını söyledi.

David Bickford

KAPLUMBAĞA GEÇİDİ

Bickford kısacası madenlerin kırsalın kaderini değiştirdiğini, bu değişimin sadece bölgede yaşayan insanlara değil, tüm canlılara da dokunduğunu iddia etti. Örnek olarak Develi’deki madenlerinde, kaplumbağalar rahat geçebilsin diye yolların altına özel alt geçitler yapmalarını gösterdi.

Bunların hepsi olumlu ve güzel örnekler. Ancak yine de madenciliğin doğaya, insana etkilerini tartışmamıza engel değil. Madencilik yaparken çağın ve teknolojinin sağladığı tüm imkânları doğayı korumak için seferber etmemiz şart.

KIŞ ŞARTLARINA ÇÖZÜM, TARIMA DESTEK

ÖKSÜT’ün toplumsal kalkınmayı destekleyecek farklı projeleri bulunduğunu belirten David Bickford devam etti:

“Öksüt’ün tarıma verdiği destekler arasında makine desteği, mera ve tarım arazilerine ulaşım yollarında iyileştirme ve geliştirme, su kaynaklarını iyileştirme ve geliştirme projeleri yer alıyor. Kış şartları çetin geçen bölge köylerinde eğitim ve sağlık hizmetlerine ulaşım zorlaşıyor. Öksüt’ün desteğiyle traktöre takılabilen kar temizleme bıçağı bu sorunun aşılmasında katkı sağladı. Öte yandan Öksüt’ün sponsoru olduğu Develi Badminton Takımı’ndaki sporcular çeşitli madalyalar aldı.”

BİN 200 KİŞİYE İSTİHDAM SAĞLIYOR

2020 yılında üretime geçen Öksüt’ün, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) tarafından Türkiye’de finans desteği verilen ilk maden projesi olduğuna dikkat çeken David Bickford, 2022 sonuna kadar toplam 250 milyon doları aşan yatırım yapıldığını önümüzdeki dönemde de 40 milyon dolar daha yeni yatırım planlandığını söyledi. Ayrıca, ruhsat sahibi olduğu farklı bölgelerdeki arama çalışmaları için de yıllık ortalama 5 milyon dolar yatırım yaptıklarını belirten Bickford, “Şu anda müteahhitler dahil yaklaşık bin 200 kişiye istihdam sağlanıyor. Öksüt’te müteahhitler dahil çalışanlarının büyük çoğunluğu Kayseri’nin Develi ilçesinden istihdam ediliyor. Bu yıl 5.5 ile 6 ton üretim yapmayı hedefliyoruz” dedi.

YENİ BİR BİTKİ TÜRÜ KEŞFEDİLDİ

ÖKSÜT Madenciliğin toplumun tüm kesimlerine hitap eden kapsayıcı projeleri hayata geçirdiğini belirten Pelin Usta Özkayhan şu bilgileri verdi:

“Bunların başında Kayseri Valiliği, Develi Kaymakamlığı ve Develi Belediyesi işbirliği ile hayata geçirdiği Develi’deki kadın kooperatifine verilen destek geliyor. ‘Kadın Üreticileri Geliştirme Projesi’ ile kadınlar el emeği göz nuru ürünlerini üreterek satıyor.”

Öksüt Madencilik’in biyoçeşitlilik çalışmalarında Öksüt Geveni dedikleri Astragalus Oksutdagensis adında yeni bir bitki türü keşfedildiğini de belirten Pelin Usta Özkayhan “Bilim dünyasına da 2022 yılının ilk aylarında tanıtıldı ve yapılan çalışmalar ile neslinin kritik tehlike altında olduğu bildirildi” diye konuştu.