Ambalaj sahtekârları da ifşa edilsin

Köşe başındaki bakkaldan tutun da market zincirlerine kadar sızan bu ürünlerle ilgili son iddia, bir kaşar üreticisine yönelikti. Market zincirinde satışa sunulan kaşarın paketindeki son tüketim tarihi ve üretim ile ilgili bilgiler silinmişti ancak baskı izleri belli oluyordu. Kaşarın paketine yeni üretim bilgisi ve son tüketim tarihi basılmıştı. Özetle profesyonel bir el, markette satılan tüketim tarihi geçmiş kaşara yeni bir son üretim tarihi icat etmiş ve piyasaya sürmüştü.

Üzülerek yazıyorum, son tüketim tarihiyle ilgili bu oyun yıllardır sürüyor. Bakın 18 Ağustos 2018’de Hürriyet’te yayınlanan yazım “Son’suz tüketim tarihi” başlığını taşıyordu. “Streç filmlerle sonradan paketlenen bazı gıda ürünlerinin üzerindeki birden fazla etiket izine dikkat edin” diye uyarıda bulunmuş, bazı satıcıların son tüketim tarihi yaklaşan ve geçmiş olan ürünlerin üzerine yeniden son tüketim tarihi etiketi yapıştırıp satışa çıkardığına dikkat çekmiştim.

Bildiğiniz gibi sucuk, pastırma, salam gibi şarküteri ürünlerinin ambalajsız bir şekilde açıkta satılması yasak. Bu ürünlerin paketlenmiş bir şekilde, üzerlerinde son tüketim tarihi başta olmak üzere net miktarı, muhafaza koşulları gibi bilgilerin yer alması gerekiyor. Sürekli güncellenen etiket yönetmeliği uzun yıllardır yürürlükte.

Köftelerin önünüzde hazırlanması, kıymaların yine siz istediğinizde işlemden geçmesi gerekiyor. Önceden hazırlanan ürünlerin yine etiket yönetmeliğine uygun bir biçimde paketlenmesi de şart.

TAK STRECİ YAPIŞTIR TARİHİ

2018’de yazdığım tablo ne yazık ki bugün de aynen devam ediyor. Örneğin tenekeden çıkarılan peynirler streçleniyor. Üzerlerine basit bir etiket ve barkod basılarak şarküteri reyonunda satışa çıkarılıyor. Hangi peynirin hangi tenekeden çıktığının, üretim tarihinin vs önemi yok. Satıcı için kendi paketlediği tarih önemli. Aslında bu tarihin de bir önemi yok. Üzerindeki streç film ve etiket birkaç gün sonra yenilenebiliyor.

Reyon görevlilerine ‘Neden bu etiketlerde son kullanım tarihi yok’ diye sorduğunuzda, ‘Günlük paketliyoruz, çabuk bozulan ürün bunlar, bozulanı zaten atıyoruz’ cevabını almanız işten bile değil.

Markette paketlenen ürünlerin üzerindeki etiketlerdeki güvenlik sorunu bir yana, anlaşılan artık fabrikalarda paketlenen ürünlerde bile etiket oyunu yapılıyor. Son tüketim tarihi geçen ürünleri toplayan karanlık eller, baskı temizliği yapıp ambalajların üzerine yeni tarihleri basıyor. Özellikle tüketimi düşük ürünlerin son tüketim tarihiyle kaç kere oynandığı meçhul.

Son dönemde Tarım ve Orman Bakanlığı’nın taklit ve tağşiş listesi yayınlamasını, vatandaşın sağlığı ile oynayan veya vatandaşı aldatan firmaları ifşa etmesini takdirle karşılıyorum.

TOP ORTADA KALMASIN

Ambalajların içindeki ürünler kadar bizzat ambalajların kendisi de vatandaşı aldatabiliyor, sağlığı ile oynayabiliyor. Ancak işin içine ambalaj girince ne yazık ki futbol tabiriyle ‘top biraz ortada kalıyor.’

Geçtiğimiz günlerde Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı bir basın toplantısı düzenlemişti. Toplantıda kendisine, “Taklit ve tağşiş listesi yayınlamaya başlayacaksınız. Vatandaşı aldatmaya yönelik firmaları bu yolla ifşa edeceksiniz. Vatandaşı ambalajlarla aldatan firmaları da ifşa edecek misiniz” diye sormuştum. Bakan Yumaklı yürürlükteki yasalara işaret ederek bunun daha çok Ticaret Bakanlığı’nın konusu olduğunu belirtmişti.

Markette satılan bir gıda ürününün içindekiler Tarım ve Orman Bakanlığı’nın, dışındaki ambalaj ise Ticaret Bakanlığı’nın alanına giriyor. Gıda ürünlerinin sağlık boyutu bir bütün olarak ele alınmalı diye düşüyorum. Umarım gıda ambalajlarıyla ilgili bir ifşa listesi de tez zamanda devreye girer.

KUTU KUTU SAHTEKÂRLIK

KONU gıda ambalajlarından açılmışken bu köşede birçok kez gündeme getirdiğim gıda kap ve kutularıyla ilgili bir durumu da tekrar hatırlatmak isterim. Ayran, yoğurt, helva, çikolata vs... Aklınıza ne gelirse paketiyle, kutusuyla oynanıyor. İçinde daha çok varmış gibi hissettirip rakiplerine karşı avantaj sağlamaya çalışan bir sürü firma var. Ürünün fiyatını sabit tutup her gün içindekini 5’er, 10’ar gram eksilten firmalar da cabası... Kırmızı ete tavuk eti katanlar vatandaşı aldatıyor da bunlar aldatmıyor mu?