4G’ye Uzakdoğulu talip gelir mi?

Ocak ayının sonunda kaleme aldığım iki yazıda bu ihalede satılması muhtemel frekansları sıralamış, Avrupa’da daha önce yapılan ihalelerden yola çıkıp toplamda en az 1.5 milyar Euro’luk bir gelire ulaşmanın mümkün olduğunu belirtmiştim. 800, 2100 ve 2600 MHz’in dışında ihale öncesi operatörlerin 900 MHz için de savaşa giriştiğine dikkat çekmiştim. Bakan Elvan’nın dün açıkladığı ihale şartnamesinde bunların dışında da sürprizler vardı. Öncelikle ihaleye mevcut 3 operatörün dışında yeni bir operatörün girmesinin de yolu açıldı. Ayrıca 2100 MHz de ihale kapsamına girdi. Bu durumda ihaleden elde edilecek gelir 1.5 milyar Euro’nun da üzerine çıkabilir.

Şimdi en çok merak edilen konu, 4G ihalesine yeni bir operatörün ya da operatörlerin girip girmeyeceği. Aslında 3G ihalesini takip edenler hatırlayacaktır. Orada da yeni bir operatöre kapı açılmış ancak beklentiler boş çıkmıştı. Bunun en önemli sebebi 3G’de ulusal kapsama şartı olmasıydı. 4G’de böyle bir şart yok. İller bazında bile yatırım mümkün. 2600 Mhz’lik frekanslar düşük kapsama alanı özelliğinde. Çok sayıda baz istasyonu kurulması gerekiyor. Bu da ağır maliyet demek. Yeni şirket örneğin İstanbul’da yatırım yapıp, bu ilde nüfusun yoğun olduğu bölgelere yönelebilir. Ancak yeni operatörün bu hattı sadece o bölgede çalışabilecek. Diğer bölgeler için mevcut operatörlerden olası bir yasal düzenleme ve anlaşma ile hizmet almak zorunda kalacak. Ancak yine de sadece belli lokasyonda çeken bir 4G hattı alacak müşteri bulmak zor. Son iki yıldır 4G ihalesiyle en çok Uzakdoğuluların ilgilendiğini öğrendim. Hatta Türkiye pazarını yakından takip eden uzman isimlere rapor bile hazırlatmışlar. Özellikle Ulaştırma Bakanlığı projelerine yakın ilgi gösteren Güney Koreliler’in talip olabileceği konuşuluyor. Yine de yeni bir operatör çok zor.

Bakanlık mevcut operatörlere frekans temininde eşitlik ilkesiyle yaklaşmış. Ancak bu fiyatlama açısından rekabeti azaltabilir. Bakanlık frekanslar için Avrupa’yı baz alarak muhammen bedel belirleyecek. Şirketler de burada çok küçük frekans farkları için kapışacak. 800 ve 900 Mhz bandları nüfusun daha az yoğun olduğu yerlerde daha geniş bir alana sağlıklı 4G kapsaması yapılmasını sağlıyor. Yani yüksek frekanslara göre daha kıymetli. Bu durumda 800 MHz ihalesinde şirketler öncelikle satışa çıkacak 800’lü frekanslardan düşük olanı yani daha kaliteli olanı için kapışacak. Ancak bunu alamayan bir sonraki 800’lü frekansı alabileceği için öyle havalimanı ihalesinde gördüğümüz gibi çılgın bir fiyat artırımı beklememek gerekir.

800 MHZ İHALESİ

En kıymetli frekans olarak adlandırılıyor. Ulaştırma Bakanlığı 800 Mhz olarak adlandırılan bant üzerinde 30 MHz’lik frekansı satışa çıkaracak. Avrupa’daki 800 MHz ihaleleri yaklaşık 400-500 milyon Euro civarında bir rakamla sonuçlanmış. Nüfus, kişi başına gelir vs. etkenler fiyatı doğrudan etkiliyor. Bunu Türkiye’ye uyarladığınızda ihale bedelinin paket başına en az 300-350 milyon Euro etmesi bekleniyor. Bu durumda bu paketten beklenti 1 milyar Euro’yu bulabilir.

900 MHz İHALESİ

Bu paket için Avea ile diğer iki operatörün önceden bir savaşa giriştiğini daha önce kaleme almıştım. 900 Mhz’de Turkcell ve Vodafone’un 11’er frekansı Avea’nın ise 2.4’lük frekansı var. Avea satışa çıkacak 10 Mhz’lik frekansın tamamına yakınını kendisi almak ve diğerleriyle eşit duruma gelmek istiyordu. Diğer iki operatör ise yaptıkları yatırımlar nedeniyle Avea’ya böyle bir ayrıcalık tanınması halinde rekabet avantajlarını yitireceklerini öne sürüyordu. Bakanlık Turkcell ve Vodafone’un 1.5’er frekans almasının önünü açtı. Bu durumda Avea kalan 7 frekansı alabilecek. Böylece Turkcell ve Vodafone 12.5’er Avea ise 9.4 Mhz frekans sahibi olabilecek. Kısacası bakanlık orta yolu bulmuş gibi gözüküyor. Bu frekanstaki fiyat oluşumunu tahmin etmek güç. Seyri Bakanlığın muhammen bedeli ile Avea’nın artırımları belirleyecek.

1800 MHz İHALESİ

En büyük kapışma 1800 Mhz’de olacak. Burada 60 Mhz ihaleye çıkıyor. Bir operatör 1800 MHz’de en fazla 35 frekans sahibi olabilecek. 1800 ile 2600 MHz’deki toplam frekans sayısı ise 50’yi geçemeyecek. 1800 MHz daha kaliteli frekans olduğu için şirketlerin burada toplamda 35 MHz ulaşmak için kapışacağını tahmin ediyoruz. Avrupa’ya bakıldığında 1800 MHz’de fiyat 800 MHz ihalesinin en az üçte biri bedelinde gerçekleşmiş.

2100 VE 2600 MHz İHALESİ

2100 Mhz’de toplamda 10 Mhz satışa çıkıyor. En fazla 100 Euro civarında gelir bekleniyor. 1800 MHz bandında olduğu gibi nüfusun yoğun olduğu bölgelerde 2600 MHz bantları ise yüksek hızlı 4G hizmeti sağlayacak. Burada boşta 70 MHz’lik bir bant genişliği var. Ancak bir operatör 1800 ile 2600 Mhz toplamında 50 frekans sahibi olabilecek. Bu ihaleye 3 operatör dışında da 1 operatör katılabilecek. Eğer yeni bir operatör de katılırsa ihalenin 1800 MHz ihalesine benzer bir fiyatlamayla sonuçlanması bekleniyor.