31 Mart yerel seçimleri öncesi üç büyük ilde durum (3) İzmir'de Zeybekci'nin kapatması gereken mesafe çok uzun...

Dünkü yazımızda yer verdiğimiz Ankara’daki tablo ise 2014 yerel seçiminde CHP’den aday olan MHP kökenli Mansur Yavaş tecrübesinin ışığında başkentte bir kez daha kıyasıya bir çekişmenin yaşanacağına işaret ediyordu. Bugünkü yazımızla İzmir’e geldiğimizde muhalefet cephesinin kendini büyük ölçüde güvende hissetmesine yol açan bir matematikle karşılaşıyoruz.

İzmir, Türkiye’de AK Parti’nin yönetimi altında geçen son 16 yıl zarfında büyük şehirler içinde her zaman muhalefetin ana kalesi olarak kaldı ve ister yerel ister genel seçim olsun tercihini her seferinde ana muhalefet partisinden yana koydu. Son anayasa referandumunda da yüzde 68.80 oranı ile en yüksek ‘hayır’ oyu veren illerden biri oldu.

İzmir’i anlamamıza yardımcı olan ilginç bir nokta, referandum sandığından çıkan sonucun bu ilde MHP seçmeninin azımsanmayacak bir bölümünün anayasa değişikliğine o tarihte sıcak bakmadığını göstermesidir.

CHP YÜZDE 42-45 BANDINDA

İzmir’deki yarış ‘cumhur ittifakı’nın adayı eski bakanlardan Nihat Zeybekci ile ‘millet ittifakı’ adayı eski Seferhisar Belediye Başkanı Tunç Soyer arasında geçecek.

İzmir’de partilerin oy tabanlarına baktığımızda, CHP’nin özellikle 2011 seçimi sonrasındaki süreçte genelde 42-45 bandında seyrettiğini görüyoruz. Ancak bu ilde seçmen sayısında 300 binin üzerindeki artışı hesaba kattığımızda CHP tabanında reel olarak bir aşınmanın ortaya çıktığını belirtmemiz gerekir. Son genel seçimde İzmir’de CHP’den İYİ Parti ve HDP’ye doğru bir oy kayması gerçekleşmiştir.

CHP’nin bu bandın üstüne çıktığı durum 2014 belediye başkanlığı seçiminde yaşandı. Bu seçimde CHP’nin adayı Aziz Kocaoğlu yüzde 49.59 ile ikinci kez seçilirken 1 milyon 308 bin oy aldı.

AK PARTİ YÜZDE 40’I YAKALAYAMIYOR

AK Parti, 2011 sonrasında İzmir’de yüzde 28 ile 37 aralığı içinde iniş çıkışlar yaşıyor. İktidar partisi, bütün çabasına karşılık bu dönemde yüzde 40 eşiğini geçememiştir. AK Parti, 2014 yerel seçiminde Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ı büyükşehir belediye başkanlığına aday göstererek İzmir’de büyük bir iddia ortaya koymuştu. Yıldırım da gerçekten ses getiren etkili bir kampanya yürütmesine karşılık partisinin oyunu ancak 947 bine (yüzde 35.92) kadar çıkartabilmiştir.

30 Mart 2014 yerel seçiminde belediye meclisi sandığında yüzde 12.68 oranında olan MHP oyunun belediye başkanlığında yüzde 7.97’ye inmesi MHP tabanından bir kesimin Yıldırım’a yöneldiğini gösteriyordu. Buna karşılık sınırlı miktarda bir MHP oyunun o seçimde Kocaoğlu’na yöneldiği İzmir’de yaygın bir kanaattir.

Bu seçimde Nihat Zeybekci de 2014’te Binali Yıldırım’ın yaptığı gibi kuvvetli bir kampanya yürütmeye çalışıyor. Zeybekci’nin, özellikle İzmir seçmeninin yaşam tarzı ve laiklik konularındaki hassasiyetlerine karşılık vermeye çalışarak, AK Parti’nin geleneksel muhafazakâr söyleminin dışına çıkması, örneğin üzüm bağlarında şarapçılığın geliştirilmesi gibi hedeflerden söz etmesi bu çerçevede hatırlatılabilir.

MHP TABANINDA KAYMA

MHP, 2010’lu yıllarda İzmir’de genellikle yüzde 11-14 bandında seyretmekle birlikte, geçen yıl haziran ayındaki seçimde İYİ Parti adresine doğru sert bir oy kaybına uğramış ve yüzde 6.23 oranına inmiştir.

NURETTİN SOYER TARTIŞMASI

İzmir’de bu seçimi damgasını vuran tartışmalardan biri  CHP adayı Tunç Soyer’in bugün hayatta olmayan babası askeri savcı Nurettin Soyer’in 12 Eylül döneminde MHP davasının iddianamesini hazırlamış olmasının milliyetçi camiada yarattığı tepkilerdir. ‘Cumhur ittifakı’, İzmir’de CHP adayı Soyer’i babasının 12 Eylül yıllarındaki icraatı üzerinden sıkıştırmayı amaçlıyor.

Buradaki taktik düşünce milliyetçi seçmenin ‘cumhur ittifakı’nda kenetlenerek Nihat Zeybekci’ye desteklemesini sağlamaktır. Bu şekilde MHP’den İYİ Parti’ye geçiş yapmış olan milliyetçi seçmenlerin Soyer’e destek vermesini kesmeye dönük bir caydırıcılık da yaratılmaya çalışılıyor.

Bu kampanya karşısında İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, “Babadan oğula suç geçmez, oğuldan babaya da suç geçmez” çıkışını yaparak tabanına Soyer’i işaret etti. ‘Cumhur ittifakı’nın Nurettin Soyer üzerinden yürüttüğü bu kampanyanın İYİ Parti tabanını ne ölçüde etkilemiş olduğu 31 Mart’ta sandıkta görülecek.

İLÇELER İÇİN KIYASIYA REKABET

İzmir’deki seçimin önem taşıyan bir yönü, büyükşehir belediye başkanlığının dışında ilçe belediyelerinin kazanılmasına dönük kıyasıya bir rekabete sahne olması. Halen İzmir’in 30 ilçesinden 22’sinde CHP, 7’sinde AK Parti ve 1’inde MHP yönetimde bulunuyor.

Her iki ittifak da İzmir’in ilçelerinde kapsamlı işbirliğine gidiyor. CHP iki ilçe belediyesinde (Kiraz ve Tire) aday koymayarak İYİ Parti adayını destekleme kararı alırken, İYİ Parti 25 ilçede CHP’ye destek verecek, ancak Urla, Karşıyaka ve Selçuk’ta kendisi de aday gösterecek. ‘Cumhur ittifakı’nda da AK Parti İzmir’in 5 ilçesinde (Aliağa, Çeşme, Dikili, Foça ve Narlıdere) aday göstermeyerek MHP’yi destekleyecek. Kalan ilçelerde ittifaktan yalnızca AK Parti adayları yarışa girecek.

ZEYBEKCİ’NİN İŞİ KOLAY DEĞİL

HDP’nin bazı büyük illerde yaptığı gibi İzmir’de de aday göstermemesi kuşkusuz CHP adayı Soyer’in işini kolaylaştıracak bir faktör.

İzmir’de 24 Haziran seçimi sonuçları esas alındığında, ‘millet ittifakı’nın kâğıt üstündeki oy toplamı yüzde 53’ü geçiyor. Ancak HDP seçmeninin Soyer’e muhtemel desteği nedeniyle İYİ Parti’nin milliyetçi tabanında bir çekimserlik belirmesi ihtimal dışı görülmemelidir.

Gelgelelim ‘cumhur ittifakı’nın İzmir’de yüzde 34 gibi bir toplamdan yola çıkıyor olması Zeybekci’nin yarışa bir hayli geriden başladığını gösteriyor. Bu durumda Zeybekci’nin bir ay içinde İzmir’de kapatması gereken mesafe çok uzun görünüyor.

DÜZELTME: Dünkü Ankara seçimlerine ilişkin yazımızda yer alan grafikte 24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı seçiminde bazı adayların Ankara’da aldıkları oy oranları hatalı çıkmıştır. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın oy oranı yüzde 51.51, Meral Akşener’in oranı yüzde 9.04, Selahattin Demirtaş’ın oranı yüzde 2.06 olacaktır.