NOEL BABA'YA HASSAS KORUMA

ANTALYA, doğusundan batısına uzanan antik kentleriyle, tarihi yapılarıyla doğal bir açık hava müzesi.

*

Hangi ilçeye giderseniz gidin mutlaka farklı dönemlere ait kültürel değerler karşınıza dikiliyor.

*

Bu değerlerden biri de Rus Ortodokslarının hac merkezi konumundaki Demre Aziz Nikolas Kilisesi.

*

Şu anki adıyla Aziz Nikolas Anıt Müzesi.

*

Mucizelerin Azizi olarak bilinen Noel Baba adına Myralılar tarafından yaptırılan dünyaca ünlü bu tarihi alana defalarca gittim.

*

Son ziyaretimi ise 2019 Temmuz ayında yapmıştım.

*

O dönemde müzenin özellikle çatısıyla ilgili çok büyük sıkıntılar vardı.

*
Uzmanlar, 80’li yıllarda projesi hazırlanan ve geçici olarak müzenin üzerine yerleştirilen koruma çatısının sera etkisi yarattığı için tarihi yapıya zarar verdiğini söylüyordu.

*

1 yıllığına konulan geçici çatı yapıyı yağmur ve güneşten korumuş ancak 30 yılın verdiği etkiyle birtakım olumsuzluklar ortaya çıkmıştı.

*

O dönem, “Noel Baba’ya 30 yıllık ayıp” başlığıyla konuyu haberleştirmiştim.

*

Dönemin Aziz Nikolas Anıt Müzesi Kazı Başkanı Prof. Dr. Sema Doğan da “Çatıdan biz de rahatsızız” demiş ve yeni bir proje hazırladıklarını açıklamıştı.

*

Ben de ara ara proje hazırlıklarını, müzede yapılan koruma çalışmaları uzaktan izledim.

*

Projenin belli bir aşamaya geldiğini öğrenince vakit kaybetmeden Demre’ye doğru yola çıktım.

TARİHE YOLCULUK

Tarihe yaptığım bu yolculukta Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürü Dr. Candemir Zoroğlu ve Antalya Röleve ve Anıtlar Müdürü Serap Sevgi bana eşlik etti.

*

Demre Meydanı’ndan müzeye doğru yürürken ilk dikkatimi çeken şey tarihi duvarları yoran baraka görünümlü çatının tamamen kaldırılmış olmasıydı.

*

Müzenin içine girince çalışmanın sadece çatıyla sınırlı kalmadığını anlamam çok da zor olmadı.

*

Çünkü değim yerindeyse tarihi alanın her noktasında restoratör ve konservatörlerden oluşan uzman ekipler vardı.

*

Gezi esnasında çalışmaların detayını Serap Sevgi’den dinledim:

ÇATIYA TİTANYUM ZEMİNE CAM

“Yapıda zemin suyu sorunu yaşanıyordu. O yüzden tahliye sistemleri tekrar gözden geçirildi. Belli noktalara modern pompalar koyduk. Ayrıca Bizans dönemine ait kanalı da bu sisteme dahil ettik. Çalışmanın yüzde 60’ı tamamlandı. 2023 yılının ilk aylarında çalışmanın tamamını bitirmeyi planlıyoruz.”

*

“Ana bölümde dini konuşmaların yapıldığı yüksek bir platform var. Burada özel bir araştırma yaptık ve döşemelerde çeşitli katmanlar bulduk. 6’ncı yüzyıldan 19’uncu yüzyıla kadar katmanlar var. Kazı başkanlığımız şu anda tarihleme çalışması yapıyor. Bu katmanların tamamı proje sonunda sergilenecek.”

*

“Projeye göre; yapının girişinden itibaren asansörler kullanacağız ve artık yere basılmayacak. Malzemenin üzerinde cam bir platform olacak. Ziyaretçiler uzmanların belirlediği bir güzergahı takip ederek içeride dolaşabilecek. Yani bastığımız alanı da koruyacağız. Çünkü ziyaretçi yoğunluğu hareketli parçalara zarar verebiliyor.”

*

“Kilisenin çatısı yapıya doğrudan oturmayan, yük vermeyen, sökülebilir bir tasarım olacak. Malzeme olarak titanyum ve çinko kullandık. Bu tasarım ısı, su ve nem yalıtımı sağlayacak. Gerekirse kolayca sökülecek, yapı ile bütünleşmeyecek.”

*

Uzman değilim ama şunu da açık yüreklilikle söyleyebilirim: Kültürel miras dediğiniz şey işte böyle korunmalı.

*

Zaten tarihi yapının her köşesinde o kadar büyük bir emek o kadar büyük bir dikkat var ki bazı şeyleri anlamak için de uzman olmaya gerek yok hani.

*

O yüzden Noel Baba Kilisesi’nde yürütülen bu intizamlı çalışma Türkiye’ye referans olmalı.

*

Bu fikrimi sıcağı sıcağına Candemir Bey’le paylaşınca o da şunları söyledi:

MİLYONLARI KONUŞACAĞIZ

“Proje bittikten hemen sonra Demre Aziz Nikolas Anıt Müzesi’ni ‘GO TÜRKİYE’ tanıtım çalışmaları içine dahil edeceğiz. Burada özel video ve fotoğraf çekimleri yapılacak. Sadece projenin son halini değil restorasyon çalışmalarının nasıl yapıldığını da belli otoritelerle paylaşacağız. Ve sizin de dediğiniz gibi burası referans olacak. Ve biz ziyaretçi sayısı olarak milyonları konuşacağız.”

*

Kültür ve din turizminin yükselişte olduğu bir dönemde Noel Baba Kilisesi gibi bir değeri doğru argümanlarla dünyaya tanıtabilirsek neden milyonları konuşmayalım ki?

*

Kaldı ki milyonları getiremesek de böyle önemli bir kültürel yapıyı gelecek nesillere taşımanın verdiği huzur hepimize yeter…